خه‌می نان و خه‌ونی ئازادی * http://hejeen.wordpress.com

ئازادی به‌بێ یه‌کسانی به‌هره‌کێشییه‌، یه‌کسانیش به‌بێ ئازادی کۆیله‌تی

Category Archives: وتار

سارا بکوژی کاریلەکەی من

هەژێن
٣٠ی جولای ٢٠٢٠

ئاخۆ لە تۆ تاوانبارتر هەبێت
ئەگەر تۆ نەبای و
پلانی قوربانیکردنی سمە
بۆ ئا-برا دانەڕشتایە
ئێستا مەڕە زەردی من
ئێستا کاریلە چاری من
ئێستا گۆلکە خورماییلەی من
ئێستا مانگا بەڵح
لەبەردەم شمشێری یەزدانی تووڕە
لە خەیاڵی تیژ و کولبوونی چەقۆ
تووشی دڵەڕاوکێ نەدەبوون
دڵەڕاوکێ و پەشێوییەک
کە هۆکاری دڕندەیی مرۆڤەکانی
چاخی بیست و یەکە

† † † † †

تۆ ئەی برای سارا
تکایە بە هەسانی زانست
قەمەی قەسابان تیژمەکە
تۆ ئەی خوشکی سارا
تکایە سادیزمی ڕەحەتنەبوونت
بە خوێنی کاریلەکەی من دامەمرکێنە
تۆ ئەی پیری ئاخر شەڕ
ئەگەر بۆ برژاندنی گۆشت زۆر شەیدای
ڕانی کچی کوڕەکەت ببڕە
ملەقۆتەی کوڕی کچەکەت وردکە
لەسەر سکڵی سادیزمی ئایینەکەت دابنێ و
لەتەک پڕبوونی وڕگی گورگانەت
بە سمێڵی ئا-برای خۆت دەستێک بهێنە

† † † † †

بەڵام لەبیرنەکەیت
ئەم شەو .. سبەی شەو
کە بە هاوار و گریانی
سمەی هاجەر و
کاریلەکەی من و
گۆلکەکەی پوورە بەگیج
لە شیرین خەو داچڵەکای
لەبۆ دڕندەیی پیخەمبەران و
ئاڵۆشی سادیستانەی یەزدان
سڵاوات بڵێ و
لە خۆشی گۆشتی برژاو
سمتی سارا بەر شەپازلان بدە
تاکو ئەویش
لە پەژارەی هاجەر چێژ بەرێ

No photo description available.

هەژێن
١٩ی مارچی ٢٠٢٠

لەنێو هەر کۆڵانێک کە ئێمە دەژین، کەسانێک هەن، کە بە هۆکاری پیریی و نەخۆشیی و پەککەوتەیی و کەمئەندامیی توانای دابینکردنی پێداویستییەکانی خۆیان نییە، چ بە هۆکاری نەتوانین و مەترسیی دەرچوون لە ماڵ، چ بە هۆی نەبوونی توانای کڕین.

ئێمە وەک هاوسێ و وەک مرۆڤ و وەک بەرپسیاریی هوشیاربوون، ئەرکی هاوپشتیکردنی ئەو کەسانە دەکەوێتە ئەستۆ، هەڵبەتە ئەگەر خۆمان لە باری تەندرووستیی و جەستەیی لەبار و گونجاو بین.

لەوانەیە بەهۆی دانەچڵەکانی ئەو هەست و بەرپرسیارییە کۆمەڵایەتییەی سەرشانی خۆمان، هێشتا ئێمەی لە دوای پاساو بگەڕێین و وەک خۆدزینەوەیەک بپرسین؛ ئەی منداڵان و خزمانی خۆیان نایێن و ئەو ئەرکە لە ئەستۆناگرن و ئەنجامنادەن؟

بێجگە لەوەی کە ئەو پرسیارە لە هوشیاریی و لۆجیک دوورە، دەکرێت پرسیارەکە پێچەوانە بکەینەوە و لە خۆمان بپرسین؛ ئەگەر ئێمە لە دایک و باوکی خۆمان دوور بووینایە و بەهۆی قەدەخەبوونی هاتووچۆ یان دووریی شوێنی ژیان یان نەخۆشبوونی خۆمان توانای فریاگوزاریی خزمانی خۆمان نەبووایە، چی؟ ئایا هەر ئاوا وەک ئێستا کەمتەرخەمانە و نادەربەسانە دەمانگوت : بۆچی منداڵان و خزمانی خۆیان فریای ئەوان ناکەون؟

بەبێ گومان نەخێر و بەپێچەوانەی ئەوە خۆزگەخواز دەبووین و زۆر سوپاسگوزار دەبووین، ئەگەر هاوسێیانی خزمانی ئێمە لە کاتی تەنگانە فریای ئەوان بکەون و پێداویستییەکانی ئەوان دابینبکەن.

دەی لەسەر هەمان بنەما، پێویستە هەر یەک لە ئێمە لە شوێنی ژییانی خۆمان [لە ئاستی گوند و کۆڵان و گەڕەک] بۆ پێکهێنانی (گرووپی هاوپشتیی هاوسێیان) بانگەوازبکەین و ژمارە تەلەفۆنێک بۆ پەیوەندیکردن دەستنیشانبکەین. هەڵبەتە تاکو ئەو کاتەی کە (گرووپی هاوپشتیی کۆڵان) و (گرووپەکانی هاوپشتیی گەڕەک) پێکنەهاتوون، پێویستە هەر کەس لەنێو کۆڵانەکەی خۆی، لەوێ کە هاوسێکان ئەو دەناسن و بڕوای کۆمەڵایەتییان بە ئەو هەیە، پێویستە هەر کەس بەخۆبکەوێت و چاوەڕێی درووستبوونی گرووپی کۆڵان نەبێت [هاوکاتی هەوڵدان بۆ درووستبوونی گرووپی هاوپشتیی کۆڵانەکەی خۆی، هەوڵبدات خۆی بە تەنیا ئەو ئەرکە ئەنجامبدات]، چونکە گرووپە خۆجێییەکان لەو دەستپێشخەرییە کەسییانەوە دەستپێدەکەن و سەرهەڵدەدەن و پابەندکردنی بەشداریکردنی هەر کەسێک و چاوەڕوانمانەوەی هەر کەسێك بۆ درووستبوونی گرووپەکان، دەبێتە هۆی دواکەوتنی درووستبوونی گرووپەکان، بە واتایەکی دیکە، بەو ڕادەی کە هەر کەسێک زووتر لە شوێنی ژییانی خۆی بەخۆدەکەوێت، بە هەمان ڕادە درووستبوون و سەرهەڵدانی گرووپەکان نزیکتر دەبێت.

چۆنیەتی سەرهەڵدانی گرووپی هاوپشتیی کۆڵان؟

وەک پێشتر ئاماژەدرا، کەسێک بە ڕاگەیاندنی ئامادەیی خۆی بۆ هاوپشتیکردنی هاوسێیانی پیر و نەخۆش و پەککەوتە و کەمئەندام یان هەر کەسێکی دیکە کە کۆمەک و هاوپشتی ئێمەی پێویست بێت، لەنێو کۆڵان بە هەڵواسینی بانگەوازێک بۆ پێکهێنانی گرووپێک بۆ هاوپشتیی هاوسێیان یان بڵاوکردنەوەی بانگەوازەکە لەنێو تۆڕی کۆمەڵایەتیی و نووسینی ژمارە تەلەفۆنێک بۆ پەیوەندی، هەڵبەتە ئەگەر بکرێت لەسەر بانگەوازە چاپکراووەکە وێنەی کەسی بانگەوازکەر هەبێت، تاکو بڕوای کۆمەڵایەتیی هاوسێیان بەدەستبهێنێت، هەر ئاوا بۆ ئەوەی هەوڵی هاوپشتییانەی ئێمە لە هەوڵ و هەلپەرستیی کەسانی دیکەی ساختەچی و دەستبڕ یان پڕۆپاگەندەکەرانی ڕامیار و مشەخۆر جیابکرێتەوە.

پاش پەیوەندیکردن و ئامادەیی کەسانی دیکە، لەنێو کۆبوونەوەیەکی ئاشکرا و بە لەبەرچاوکردنی باری تەندرووستی و ئاسایی ئێستا، دەکرێت کۆبوونەوەی پێکهێنانی گرووپەکە لەنێو چات-مەسینجەرێک بێت و هەموو هاوسێیان بتوانن بەشداریبکەن، بۆ نموونە چات-گرووپی فەیسبووکیی لە عیراق و چات-گرووپی تێلەگرامیی لە ئێران، لەبەر ئەوەی کە لەو دوو وڵاتە زۆبەی خەڵک بەکاربەری ئەو دوو تۆرانەیە و نائاشنا نییە و بەکاربردنی ئەوان ئاسانە، ئەگەر نا چات-مەسینجەری دیکەی وەک سیگناڵ Signal و جیتسی Jitsi هەن، کە زۆر باشتر و پارێزراوترن. بەڵام بەداخەوە وەک فەیسبووک مەسینجەر و تێلەگرام گەلیی و گشتیی نەبوونەتەوە و زۆبەری خەڵک ئاگاداری بوونی ئەوان نییە.

لەنێو کۆبوونەوەکە، کەسانی ئامادەی هاوپشتیکردنی هاوسێییان خۆیان دەناسێنن و ژمارە تێلەفۆنی خۆیان بۆ پەیوەندیی ڕادەگەیێنن و بەشدارانی دیکە دەتوانن ژمارە تەلەفۆنی ئەو کەسانە بە هەموو دانیشتووانی کۆڵانەکە بگەیێن.

بەو جۆرە کۆڵان بە کۆڵان تاکو ئاستی گەڕەک و شار گرووپەکان پێکدێن و لە کاتی پێویست چالاکانی کۆڵانەکان دەتوانن فریای کۆڵانەکانی دیکە بکەون، بەڵام ئەوە بەس لە باری پێویستی و گرفتاریی چالاکانی ئەو کۆڵانە. چونکە هاوپشتیی هاوسێییان بڕوا و ناسین و دڵنیایی پێویستە، بەتایبەت کەسانێک کە کەمتر لە ماڵ دەردەچن و پیر و نەخۆش و پەککەوتە و کەئەندامن، پێویستە دڵنیایی زۆرتریان هەبێت. هەڵبەتە، بە بەردەوامبوونی چالاکییەکان، بڕوای کۆمەڵایەتیی پتەوتر و جێگیرتر و فراوانتر دەبێت و تەنانەت ئاستی کۆڵان و گەڕەکیش تێدەپەڕینێت. بەڵام سەرەتا درووستکردن و گێڕانەوەی پێویستە، چونکە هەزاران و سەدان ساڵە ئیمپڕاتۆرییەکان و دەوڵەت و پارتییە ڕامیارییەکان و دەزگەکان و ڕامیاران خەریکی لەنێوبردنی بڕوا و هاوپشتیی کۆمەڵایەتین و درووستکردنەوە و گێڕانەوەی ئەوەی لەنێوبردراوە، شێلگیرییەکی بەردەوامی پێویستە.

ئەرکەکانی گرووپی هاوپشتی کۆڵان؟

لەباری نائاسایی ئێستا کڕینی خۆراک و پێداویستییەکانی دیکە بۆ ئەو کەسانەی کە بە خۆیان توانای دابینکردنی پێداویستییەکانی خۆیان نییە، گەیاندنی ئەو کەسانە بە پزیشک و نەخۆشخانە، بەسەرکردنەوەی بەردەوام بە هۆی تێلەفۆن و تەنانەت سەردانیکردن بەلەبەرچاوگرتنی ڕێنوێییە تەندرووستییەکان بۆ خۆپاراستن لە بڵاوکردنەوە و تووشبوون بە پەتاکان.

بەڵام لە باری ئاسایی و نەبوونی پەتاکان، دەکرێت شەونشینی و گەشت و پیاسەکردن لەتەک کەسانێک کە هاوپشتی ئێمە دەخوازن. بۆ نموونە لە یابان خوێندکاران [قۆناخی نێوەندیی و ئامادەیی] هەر کەسە وەک بەشێک لە پراکتیک سەردانیکردن و کڕین و چێکردنی خواردن و پیاسەکردن لەتەک نەخۆشان و پیران و پەککەوتان و کەمئەندامان لە ئەستۆدەگرێت و بەگوێرەی کات و حەزی خۆی ڕۆژانە یان چەند جارێک لە هەفتە ئەو کەسانە سەردانیدەکات و زۆر جار دەکرێت چەند خوێندکارێک لە کەسانی سەرپەرشتیکراو گرووپێک بۆ سەیران و گەشت و چوونە سینەما یان چوون بۆ پەڕتووکخانەی گشتتیی و باخی گشتیی و شوێنەکانی سەرگەرمیی ڕێکبخەن، یان ڕێکخستنی کۆبوونەوە و خواردنی بەیانی پێکەوە لەنێو نێوەندەکانی کۆڵان و گەڕەک پێشنیاربکەن.

چۆنیەتی ڕێکخستن و ئەنجامدانی هاوپشتی؟

کەسێک کە هاوپشتیکردنی کەسانی پیر و نەخۆش و پەککەوتە و کەمئەندام ئامادەیی خۆی دەربڕیوە و ژمارە تەلەفۆنی خۆی بڵاوکردووەتەوە، لەلایەن ئەو کەسانەی هاوپشتییان پێویستە تەلەفۆنی بۆ دەکرێت، یان بە چات-مەسینجەر لیستی پێویستییەکانی پێدەگات، پێداویستییەکان لەو شوێنانەی کە کەسی داخوازیکەردەستنیشانیکردووە دەکڕێت و دەگەیێنێتە بەردەگە و بە تەلەفۆن بڕی پارەکە بە کەسەکە دەڵێت و کەسەکە هاوپشتیکراوەکە پارەکە لەنێو زەرفێک دەنێت و لەبەردەرگەکەی دادەنێت. لەباری هەبوونی نەخۆشی و گرانەتا، لەبەر ڕۆشنایی ڕێنوێنییە تەندرووستییەکان، کەمترین نزیکبوونەوە و بەریەککەوتن درووست دەبێت. بەڵام ئەگەر پێویستییەکان بەشێک لە کۆمەکە کۆمەڵایەتییەکانی بەخشینی خۆراک و پۆشاک و شمەکی دیکە بێت، ئەوا بە گەیاندنی کۆمەکەکە بە بەردەرگەی کەسە هاوپشتیکراوەکە، بۆ بردنی کۆمەکەکە ئاگاداردەکرێت و گرفتی پێدانی پارە و تووشبوونی پەتا نابێت.

چۆن لە خراپەکاریی و فڕوفێڵی کەسانی خراپەکار بەردەگیردرێت؟

بەداخەوە، لەم کاتە کە لە هەموو کات زیاتر مرۆڤەکان بەتایبەت کەسانی پیر و نەخۆش و پەککەوتە و کەمئەندام ناچارن و کۆمەک و هاوپشتیی دەخوازن، لە زۆر شوێن، تەنانەت لە ئۆروپا کەسانێک پەیدابوون کە بەناوی ڕێنوێنی تەندرووستیی و بیمەی دەرمانیی و تیمی پشکنین و تەنانەت بەناوی کۆمەک و هاریکاری لە خەڵکی ناچار پارە دەکێشنەوە.

لەبەرئەوە، پێویستە هاوکاتی ڕاگەیاندنی ئامادەیی خود بۆ کۆمەک و هاوپشتیی هاوسێییان و درووستکردنی گرووپی هاوپشتیی هاوسێیان، وێنە و ژمارە تێلەفۆن و ناونیشانی خود بە چالاکانی گرووپی هاوپشتیی کۆڵان و کەسانێك کە بە ئەوان کۆمەک و هاوپستیی دەگەیێنین، بدەن و چالاییەکان ئاشکرا و ڕاگەیێندراو بن. هەر ئاوا دانیشتووانی کۆڵان بەتایبەت پیران و نەخۆشان و پەککەوتە و کەمئەندامان لە هەوڵی خراپکارانەی کەسانی نەناسراو ئاگادار و وریابکرێنەوە.

هەڵبەتە نابێت، ئەو ئاگادارکردنەوە و وریاکردنەوانە ببێتە هۆکاری لەنێوبردنی بڕوای کۆمەڵایەتیی بە یەکدی و گومان درووستکردن لەنێو هاوسێیان، بەڵکو پێویستە بەس بە ڕادەی بەرگرتن لە هەوڵی خراپکارانەی کەسانی مشەخۆر و دەستبڕ و بۆرجوا سیفەت، ئاگادارکردنەوەکان بەردەوام بن.

چۆنیەتی یەکگرتنەوە و هاریکاری نێوان گرووپی کۆڵانەکان و یەکگرتنەوەیان لەنێو تۆڕی هاوپشتیی گەڕەک؟

لەتەک درووستبوونی گرووپی هەر کۆڵانێک، پێویستە دەستبەجێ بۆ بانگەوازکردن و هاندانی دانیشتووانی کۆڵانەکانی دیکە هەوڵبدرێت و تاکو ئەو کاتەی کە لە کۆڵانی تەنیشت گرووپی هاوپشتیی درووستنەبووە، پێویستە وەک نیشاندانی نموونەیەک لە باشیی گرووپی هاوپشتیی کۆڵان، بەگوێرەی توانا و کات لە پیران و نەخۆشان و پەککەوتان و کەمئەندامانی کۆڵانەکانی دیکە هاوپشتیی بکرێت و ئەزموون و ڕێنوێنییەکانی خود بە ئەوان بگەیێندڕین، ئەزموونەکان و چالاکییەکان و نموونەکان لەنێو شەونشینی خێزان و پەیوەندی و گفتۆی نێو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوبکرێنەوە.

کاتێک گرووپەکانی هاوپشتیی دوو کۆڵان لەنێوان خۆیان هاریکارییدەکەن و گرووپی دیکە درووستدەبن، پێویستە بۆ پێكهێنانی تۆڕی گرووپە هاوپشتییەکانی گەڕەک هەوڵبدرێت و هەر وەک کۆبوونەوەی ئینتەرنێتیی چالاکانی گرووپی هاوپشتیی کۆڵانێک لە باری نائاسایی وەک ئێستا، یان کۆبوونەوەی خۆجێی لە باری ئاسایی دوور لە مەترسی پەتا و قەدەخەبوونی هاتوچۆ، چالاکانی گرووپە هاوپشتییەکانی گشت کۆڵانەکانی گەڕەکێک کۆبوونەوە بکەن و گفتوگۆبکەن و پەیوەندیی و چالاکییەکانی خۆیان ڕێکبخەن.

چۆنیەتی سەرپەرشتیکردنی گرووپەکان و ڕێکخستنی بڕیاردانەکان؟

گرووپە هاوپشتییەکانی کۆڵان و گەڕەک، گرووپی خۆبەخشانە و هاریکاریی و دوور لە قازانج و پلە و پایەی ئابووریی و ڕامیاریی دەبن و لەوەش زیاتر گرووپەکان دارای هیچ پەیوەندی و تایبەتمەندییەکی پارتییایەتی و ئایدیۆلۆجیی و ڕامیاریی نابن و نابێت بە پڕۆپاگەندەی ڕامیاریی پارتیی و ڕێکخراوە ڕامیارییەکان بواربدرێت؛ فیلۆسۆفیی گرووپی هاوپشتیی کۆڵان و تۆڕەکانی هاوپشتیی گوند و گەڕەک و شار بریتی دەبێت لە ( هاوپشتیی هاوسێ بۆ هاوسێ) و بنەمای هاوپشتیکردن و پەیوەندییەکەش بنەما و پەیوەندییەکی کۆمەڵایەتیی دەبێت و پێویستە لە هەموو پەیوەندییەکی بازرگانیی و ئابووریی و ڕامیاریی و دەستەبژێریی دووربگیردرێت.

کاتێک ئەوە ئامانج و ئەوە شێوازی چالاکییکردنی گرووپە خۆجێییەکانی هاوپشتیی کۆڵان و گەڕەکەکان بێت، بەبێ بێگومان شێواز و ئاستی سەرپەرشتیکردن و بڕیاردانیش گشتیی و کۆڕابەریی (هەمووان ڕابەریی، یان نەبوونی ڕابەریی) دەبێت و هیچ کەس سەرۆک و هیچ کەس هاوسەرۆک نییە و سەرۆکایەتی و ڕێکخستن و بڕیاردانی قووچکەیی بوونی نابێت، هەر ئاوا کە لە باری ئاسایی هاوسێییان هیچ کەس سەرۆک و هیچ کەس ملکەچ، هیچ کەس فەرماندەر و هیچ کەس فەرمانبەر نییە، هەر ئاوا لە ڕێکخستن و سەرپەرشتیکردن و بڕیاردانی گرووپەکانی هاوپشتیی کۆڵان و گەڕەک هیچ کەس سەرۆکی کەسێكی دیکە یان گرووپەکە نییە، هەمووان هاوئاست و هاودەنگ و هاوبڕیار و هاوئەرک و هاوبەرپرسایریی دەبن، ڕێک بە هەمان شێوەی سرووشتی ژییانی کۆمەڵایەتیی.

ئامانج لە درووستکردنی گرووپی هاوپشتیی کۆڵان و تۆڕی گرووپە هاوپشتییەکانی کۆڵانەکانی گەڕەک، بەس هاوپشتیی و کۆمەک و هاریکاریی کاتیی ئەم سەردەمەی بڵاوبوونەوەی پەتا نییە و پێویستە بە ئاسۆی بەردەوامیی پاش تێپەڕاندنی ئەو پەتایە و بۆ بوارەکانی دیکەی ژییان و پێداویستییەکانی کۆلانەکان و گەڕەکان و گوند و شارەکان پەلبهاوێت و وەک تان و پۆی ڕێکخستنی کۆمەڵایەتییانەی دانییشتووان مرۆڤی کۆمەڵی ئازاد و یەکسان و دادپەروەر پەرووەردەبکەن

بێجگە لەوە، لە باری ئاسایی و تێپەڕاندنی باری نائاسایی بڵاوبوونەوەی پەتا و مەترسییەکانی دیکە، دەکرێت گرووپەکانی هاوپشتیی کۆڵان پێکهێنانی بنکەی ئالووێرکردن و بەخشینی شمەکە زیادەکان، درووستکردنی باخچە کشتوکاڵییەکانی کۆڵان و گەڕەک، بردن و هێنانەوەی منداڵان بۆ باخچە و فێرگە و ڕێکخستنی گەشتکردن و سەیرانی هاوسێییان، درووستکردنی سندووقی کۆمەکی هاوسێییان، پێکهێنانی دەستەکانی پاراستنی کۆڵان و دابینکردنی ئاساییش بۆ دانیشتتووان لە باری هەبوونی مەترسیی جەنگیی و سەربازیی و هەر ئاوا خاوێنکردنەوەی ژینگە و پاراستنی ژینگە و بازنەکانی هاریکاری و ئاڵووێرکردنی بەرهەم و پێداویستییەکان و … تد

نموونەی زیندوو لەو بارەوە، هەر ئێستا لە ئەمەریکا و ئۆروپا لەسەر بنەماکانی کۆمەکی بەرانبەرانە mutual aid درووستبوون و پێکدەهێندرێن و تەنانەت ئامانج و چالاکیی ئەوان زۆر لەو ئاستە زیاتر و فراوانترە، کە من لەنێو ئەم نووسینە وەک نموونە ئاماژەمداوە. ئەوەش بۆ شێوەی ڕێکخستنی ژییانی کۆمەڵەکان دەگەڕێتەوە، کە لەنێوان هەرێم و کۆمەڵەکانی ئۆروپا و ئەمەریکا جیاوازییەکی چەندایەتی و چۆنایەتیی هەیە و لەو بارەوە نووسینەکەی من فرەتر ئاراستەی کۆمەڵی هەرێم و کۆمەڵەکانی خۆرهەڵاتی ناوین دەبێت، بەڵام هاوکاتیش وەک پێداویستییە سەرەتاییەکان بۆ پێکهێنانی گرووپەکانی هاوپشتیی هاوسێیان لەنێو کۆمەڵەکانی دیکەی ئۆروپا و ئەمەریکا ئەو هەنگاوانە هەر بنەما دەبن.

چەند پرسیار و وەڵامێک لەبارەی (هەڵمەتی بایکۆتکردنی کاڵا و گەشتی تورکیە)

هەژێن

22ی ئۆکتۆبەری 2019

پرسیاری یەکەم : ” ئایا بایکۆت نابێتە هۆی بێکاریی کوردانی باکوور؟

وەڵام: پێش هەموو شت، پرسیارەکە لە ڕوانگەی ناسیونالیستییەوە خەریکە سۆزی نەتەوەچییانەی کوردان بورووژێنێت، ئاراستەکەرانی دەسەڵاتدارانی هەرێمن، ئەوانەی کە نانیان لەنێو ڕۆنی تورکیە و ڕێکەوتنی پەنجا ساڵەی ئیمتیازینەوتی هەرێم بۆ تورکیە دەستەگوڵی دەستی ئەوانە و هەر بایکۆتێکی ئابووریی دەبێتە هۆی نەمانی ڕۆنەکەی تورکیە و وشکبوونەوەی نانەکەی خۆیان.

بە بۆچوونی من، وەک کەسێک کە ناسیونالیزم بە ئایدیۆلۆجیای سەروەریی چین و توێژێک لەسەر کۆمەڵ دەزانم، بۆ من لەنێوان بێکاربوونی کرێکارێکی ئیزمیر و ئامەد و هەولێر و فەلووجە جیاوازی نییە. بێجگە لەوە، کاتێک بڕیاردان لەنێوان بێکاربوونی کرێکارێک و لاقپەڕینی منداڵێک بێت، بێکاربوونی ملیاردان کرێکار لە لاقپەڕین و بێ دایک و باوکبوون و ئاوارەبوون و کوژرانی منداڵێک، تەنانەت لە کوژرانی ئاژەڵێک و شکانی درەخت و گوڵێک، باشتر دەبینم؛ کرێکارێک بەبێ کاری کرێگرتە ئەگەری زیندوومانەوەی هەیە، بەڵام منداڵێک و دەروون و خەونەکانی لەژێر بۆمبێک کۆتایی ژییان و مێژووە، بۆ من وەک کەسێک کە منداڵیی و لاویی من لەژێر بۆمبارانی جەنگی عیراقئێران تێپەراندبێت!

ئەگەر لەوەش بگوزەرێم، فرمێسکی تیمساحیانەی ڕامیاران و کاناڵە میتییەکەی ئەوان (ڕووداو) بۆ نەمانی نانە چەورەکەی خۆیان و زیانی سەرمایەدارە کوردەکانی باکوور و لەوەش بێئابڕوانەتر ئەوەیە، کە زۆریک لە پرۆژە ئابوورییەکانی باکوور پشکی سەرانی پدک و ینک لەنێو هەیە، هەر ئاوا کە بەناوی کەسانی دیکە لە ئۆروپا ڕێستورانت و نانەواخانە و پیتزەری و ڕێزە ئاپارتمان دەکڕن و پارەی دزراو سپیدەکەنەوە!

پرسیاری دووەم: ئەی بۆچی کاڵای کارخانەکانی ئاڵمانیا و برتانیا و ئەمەریکا بایکۆتناکەن؟

وەڵام: ئەوەی کە سەرمایە و سەرمایەداران لەم سەر تاکو ئەوسەری دونیا لەنێو ئەو جەنگە بەرژەوەندییان هەیە، گومانی وەرناگرێت. بەڵام بەرهەمی کارخانەکانی دیکەی جیهان [مەبەست کارخانەکانی چەکسازیی و بواری سەربازیی نییە، چونکە ئێمە کڕیاری کاڵای ئەو کارخانانە نین] وەک بەرهەمی کارخانەکانی تورکیا ڕاستەوخۆ بەو جەنگەی ئێستا خزمەتناکەن و ڕاستەوخۆ پشتیوان نین. بێجگە لەوەش، هەر ئاوا کە لە هەرێمی کوردستان هیچ پڕۆژەیەکی بازرگانیی بەبێ پشک و ڕەزامەندیی دەسەڵاتدارانی ینک و پدک بوونی نابێت، هەر ئاواش لە تورکیە، بەبێ ڕەزامەندیی ڕامیاریی تورکیە هیچ پڕۆژەیەک بوونی نییە و زۆربەی پڕۆژە گەورەکان هی ئەردۆگان و زاواکەی ئەون، هەر کەس گومانی هەیە، با فیلمە دۆکومێنتەرییەکان لەبارەی ناچارکردنی خەڵکی گەڕەکە هەژارنشینەکانی ئیستانبوڵ و ئانکارا و شارەکانی دیکەی تورکیە و پرسی مەیدانی تەقیسم لە ئیستانبوڵ تەماشابکات!

بە بۆجوونی من، ئەگەر بایکۆتکردنی کاڵای هەر کارخانەیەکی جیهان و بایکۆتکردنی گەشتی هەر گۆشەیەکی دیکەی جیهان وەک بایکۆتکردنی کاڵاکانی تورکیە و بایکۆتکردنی گەشتکردن بۆ تورکیە ڕاستەوخۆ و دەستبەجێ کارایی چارەنووسسازی هەیە، پێویستە بیخرێتە نێو لیستی بایکۆتکردن!

بێجگە لەوەش، ئەو بایکۆتکردنەی ئێستای خەڵکی هەرێمی کوردستان هەنگاوی یەکەمە و دەکرێت لە بەردەوامی و درێژەی بەرەو بایکۆتکردنی کارخانە و هێڵە هەواییەکان و گەشتی ئەو وڵاتانەش کە وێرای ناڕەوایی جەنگەکە و کۆمەڵکوژیی دانیشتووانی ڕۆژاوا [ڕۆژاوا بەس کرمانجیزمان نین، چەندین ئێنتنیی و ئایین و کولتووری دیکەن] کۆمەکی حکومەتی ئاکپارتیی و ئەردۆگان دەکەن، پێویستە دەستبەجێ ئەوانیش بایکۆتبکەی.، بەڵام وەک دەبینین بایکۆتکردنی ئەوان لەسەر خێراڕاگرتنی جەنگەکە کارایی نابێت، چونکە کاڵای ئەوان ناچێتە هەرێم و ئێران و تد، تاکو خەڵکی هەرێم ئەوانە بایکۆتبکەن. وێرای ئەوەش، ڕێپێوانەکانی ئۆروپا بۆ درووستکردنی فشارێکە بە داچلەکاندنی رای گشتیی ئۆروپا و کەم نین، ئەو ئۆروپییانەی کە چەندین ساڵە وەک هاوپشتییەک لەتەک خەڵکی فەلەستین و ڕۆژاوا کاڵای کارخانە و کێڵگەکانی ئیسرائیل و تورکیە بایکۆتدەکەن!

ئەوەی کە دەبێت وەک کاڵای کارخانەکانی تورکیە و گەشتکردن بۆ ئەوێ، کاڵای هەموو کارخانەیەک لە یەک کات و هەر ئێستا و بە چاوتروکاندنێک بایکۆتبکەین، فرەتر پاساوە بۆ بایکۆتنەکردنی کاڵای کارخانەکانی تورکیە. هەر ئاوا ناچارکردنی خەڵکە بەوەی کە یان بایکۆتی کاڵای هەموو کارخانەکان یان کاڵای کارخانەکانی تورکیەش بایکۆتنەکرێت!

بە بۆچوونی من، ئەگەر ئاستی هوشیاریی کەسە نەدار و بێدەسەڵاتەکان بە ئاستی خۆهوشیاریی بەرهەمهێنانی هەرەوەزیی و ناکرێگرتەیی و نامشەخۆریی گەییشتبێت، ئەی بۆچی نا، بەدڵنیاییەوە ئەوە بەشێکە لە ستراتیجی هەموو کەسێکی سۆشیالیستی دژەدەوڵەت، بەڵام تاکو ئەو کاتەی کە ئەندامانی کۆڵانێک، گەڕەکێک، گوندێک، سارێک، ناوچەیەک، هەرێمێک بەو ئاستە لە خۆهوشیاریی نەگەییشتبن و بەرهەمهێنانی هەرەوەزیی و خۆکۆمەكیی و گەلکاریی و هەر ئاوا کێڵگە و کارخانەکان کۆمەڵایەتیی نەکرابنەوە، بڕیارێکی ئاوا لە جەنگێکی خۆتڕێن زیاتر نابێت. ئەوەی کە ئێستا نەتوانین ئەوە بکەین، نابێتە پاساوی ئەوەی نابێت کاڵای کارخانەکانی تورکیە وەک فشارێکی ئابووریی بۆ ڕاگرتنی جەنگ و هێرشکردنی فەرمانداریی ئاکپارتیی و ملهوڕیی ئەردۆگان، بەکارنەبەین.

بە بۆچوونی من، هیچ لۆجیک و ڕەوایەتییەک لەنێو ئەو پرسیارە نییە. ئەو پرسیارە چ بخوازێت و چ نەخوازێت ماری تۆپیوە بۆ بەرپێی جەماوەر، کە خەریکە پاش نیو سەدە بۆ یەکەم جارە خۆخۆیی و دابڕاو لە دەسەڵات و ڕامیاران و پارتییەکان بڕیارێک دەدات و هەنگاوێکی سەربەخۆ دەنێت.

پرسیاری سێیەم: لەنێوان بایکۆتکردنی کڕینی کاڵای کارخانەکانی تورکیە و گەمارۆی ئابووریی لەسەر وڵاتێک جیاوازی چییە؟

وەڵام: جیاوازییەکە ئەوەیە، بایکۆتکردنێک کە خۆبەخۆ کەسانی نەدار و بێدەسەڵات وەک هاودەردیی لەتەک دانیشتووانی جەنگزەدەی ڕۆژاوا بانگەوازیدەکەن، بۆ کۆتاییهێنانە بە جەنگ و ملهوڕیی حکومەت و دەوڵەت و پارتیی و سەرۆکی تورکیە، بۆ ڕزگارکردنی خەڵکە لە مەرگ، نەک برسیکردنی خەڵکی تورکیە.

بەڵام ئابڵۆقەی ئابووری وەک ئابڵۆقەی هاوپەیمانان لەسەر عیراق و ئابڵۆقەی هاوپەیمان و حکومەتی بەعس لەسەر هەرێم و ئئابڵۆقەی ئێستای دەوڵەتی ئەمەریکا لەسەر ئێران و کوبا و کوریا و تد فشاری دەوڵەتانە بۆ یەکلاییکردنەوەی ململانێی نێوان خۆیان لەسەر دابەشکردنی کێکی چەوسانەوەی ئێمە؛ ئەگەر ئێران وەک سعودیە بە مەرجەکانی بانکی جیهانی و سندووقی نیودەوڵەتیی دراو و دەوڵەتی ئەمەریکا ملبدات، گرفت و ئابڵۆقەیەک بوونی نامێنێت، هەرچەندە وەک سعودیە ئەگەر نەریتی ملپەراندن هێشتا پیشەیەکی پەسەندکراوی پاسایەتی ئەو وڵاتەش بێت. هاندەری ئابڵۆقەی ئابووریی بۆ سەر وڵاتێکسەپاندنی جەنگ و مەرجی ملهورانەی دەوڵەتێکە لەسەر وڵاتێکی دیکە و هیچ پەیوەندی بە خواستی خەڵک و هاوپشتی و هاودەردیی لەتەک خەڵک نییە!

بێجگە لەوە، ئێمە بایکۆتکەرانی گەشت و کاڵای کارخانەکانی تورکیە دەستپێکەری ئەو جەنگە نین، بایکۆتکردن پەرچەکرداری مرۆڤە بێدەسەڵات و نەدارەکانە لە دژی جەنگ، لە دژی کوژرانی منداڵان، لە دژی ئاوارە بوون ، لە دژی داگیرکاری، لە دژی ملهوڕیی و ئەوە هێرش و جەنگی دەسەڵاتداران و سەرمایەدارانی تورکیەیە، کە ئێمە بە بایکۆتکردن ناچاردەکەن، ئێمە بایکۆتکەران وەک بڕیاردەرانی ئابڵۆقەی ئابووریی لەسەر وڵاتان، هیچ بەرژەوەندییەکی تایبەتیی و کەسیی و مشەخۆرانە و ملهوڕانەمان نییە؛ ئێمە خوازیاری کۆتایی هێڕش و جەنگین؛ ئێمە خوازیاری لێدانین لە بازار و سیستەمەکە، هەنگاوی یەکەمیش لە پێداویستیی خەڵکەوە دەستپێدەکات، کە پێداویستیی خەڵکی ڕۆژاوا [خەڵکی ڕۆژاوا بە هەموو ئێتنی و ئایین و کولتوورەکان نەک بەس کوردانی ڕۆژاوا]یە بە هاوپشتی ئێمە و ئێمەی بێ چەک و نەدار و بێدەسەڵاتیش تاقە یەک چەکی شۆرشگەرانە شکدەبەین، ئەویش بایکۆتکردنی کڕینی کاڵا و گەشکردنە بۆ تورکیە وەک لێدان لە ئابووریی و بازاری جەنگ!

بە کورتی جیاوازی نێوان بایکۆتی ئابووریی و ئابڵۆقەی ئابووریی ئەوەیە، کە بایکۆتکەران کڕینی کاڵای کارخانەیەک یان کاڵا و گەشتی وڵاتێک بایکۆتدەکەن نموونە (بایکۆتکردنی خواردنەوەی کۆلا، خواردنی مێکدۆناڵد، کاڵای کارخانەکانی دەوڵەتێک لەپێناو سەپاندنی ماف و داخوازییە ڕەوەکانی کۆمەڵێک بەسەر کۆمپانییەکان و دەوڵەتەکان، زیندووترین نموونە: بزووتنەوەی بایکۆتکردنی کاڵا و گەشتی تورکیە.

بەڵام ئابڵۆقەی ئابووریی دەوڵەتێک یان چەند دەوڵەتێک هەناردە و هاوردەی کاڵا بۆ دانیشتووانی ناوچە و هەرێمێک قەدەخەدەکەن، تاکو خەڵکی ئەو شوێنانە و فەرمانداریی ئەو شوێنە بە داخوازییەکانی کۆمپانییەکان و بانکەکان و نێوەندە جیهانییەکان ملبدەن. زیندووترین نموونە : ئابڵۆقەی حەوت ساڵەی دەوڵەتی تورکیە و فەرمانداریی هەرێم لەسەر خەڵکی ڕۆژاوا. بە واتایەکی دیکە، جیاوازی نێوان (بەدەستهێنانی ماف و داخوازییەکانی خەڵک) و (سەپاندنی بەرژەوەندی کۆمپانییەکان و ملهوڕیی دەوڵەتەکان لەسەر خەڵک)!

چوارەم توانج و تاوانبارکردن : شێواندن و تۆمەتبارکردنی بزووتنەوەی جەماوەریی بایکۆتکردن بە بزووتنەوەی کۆنەپەرست و ناسیونالیستیلەلایەن چەپی دەسەڵاتخواز

وەک دەبینین و دەردەکەون، پێشەنگی ئەو چەواشەکارییە ڕامیارییە و ئەو تۆماتبارکردنە، قۆمۆنیستە* کوردییزمانەکانن. قۆمۆنیستەکان لە کاتێکدا دەبنە هەڵگری ئاڵای ڕێفراندۆمی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان، کە پڕۆژەیەکی ئەردۆگانی بوو بۆ یەکلاکردنەوەی جەنگی کۆنی ئوسمانی و سەفەوی و جەنگی ئێستای نیئۆئوسمانی و کۆماری ئیسلامی ئێران لەنێو عیراق، لەوێ بە کێکخواردن لەتەک نێردراوی حکومەتی ئەردۆگان بۆ هەرێم ئۆکتۆبەری 2018 شاگەشکە بووبوون و بە کورسی دەسەڵاتی سێکیولاستیکیی خۆیان خەونیان دەبینی، کەچی هاودەردی و هاوپشتی خۆخۆیی جەماوەریی و کۆمەڵایەتیی خەڵکی هەرێم و ئازادیخوازانی جیهان لەتەک لێقەوماوانی ڕۆژاوا بە ناسیونالیستی و کۆنەپرەستانەناودەبەن.

من وەک خۆم، باشترین وەڵام بۆ ئەوان بەس ئەوە دەبینم، کە ىڵێم قومارچی ئەگەر نەڵێت بە هینم، دڵی دەتەقێت؛ ئەوان کە کاتی هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی 1996 دایکی خۆشیان دەنگی نەدانێ؛ ئەوان کە ساڵی 2000 لەنێو جەنگێکی خۆتڕێن پێنج کەسیان بەکوشتدا و دواتر خۆیان بەرەو هەندەران هەڵهاتن؛ ئەوان کە دواتر لە بەرانبەر مۆڵەت و پشک لەتەک بکوژانی ئەندامەکانی خۆیان ڕێکەوتن و چوونە یادی هەمان ڕادیۆی ینک، کە کوشتنی ئەندامەکانی ئەوانی ڕەوادەکرد؛ ئەوان کە کاتی هاتنی داعش هەڵای دەستەی چەکداری جەماوەریییان بەرپاکرد و هیچ کەس بە کڵاوی ئەوان نەپێوا؛ ئەوان کە لەنێو پڕۆسەی خۆتڕاندنی دەوڵەتی کوردیڕسواترین هێز دەرچوون؛ ئەوان کە هەموو مانگێك ڕێکخراو پارتییۆکەیەک درووستدەکەن و بێجگە لە خۆیان هیچ کەس ناوی خۆیان و ڕێکخراوە بەناو جەماوەرییەکانیان و خۆیان نازانێت، زۆر ئاساییە کە لە بەرانبەر بزووتنەوەی خۆخۆیی جەماوەریی بکەونە سووکایەتی و شێواندن، ئەگەر نا وەک قومارچییەکە دڵیان شەقدەبات! چونکە بزووتنەوەی بایکۆتکردن بزووتنەوەیەکە، کە هیچ شوانە ڕابەر و حزبی قائدو شێخ و تەریقەتێکی نییە و بە چەند ڕۆژ بووە بە دەنگێک و حکومەتی ئاکپارتیی و ئەردۆگان و کۆمپانییەکانی هەرێم و کارخانەکان هەژاندووە و ناچاربوون دەزگە میدیاییەکانیان بۆ پاشگەزکردنەوەی خەڵک بەگەڕبخەن و قۆمۆنیستەکانیش وەک دەسەڵاتخواز و هاودەردی دەسەڵاتداران و کارخانەکان کەوتوونەتە سووکایەتی و شێواندنی ڕەوایەتی بزووتنەوەی بنایکۆتکردن!

ئەگەر لەوەش بگوزەرێن، کە ئاوا تۆمەتبارکردنێک بەس شێواندن و ئێرەییەکی ڕامیارییە وەک بەرەنجامی ناکارایی بۆچوون و بڕیارەکانی خودی ئەوان. پرسیارێک کە تۆمەتی ناسیونالیستبوونی بایکۆتکەرانلەبارەی خودی (ناسیونالیزم) دەیورووژێنێت، ناکرێت بەبێ وەڵام بمێنێتەوە.

ساڵی 1993 کاتێک ڕێکخراوەکانی (قۆمۆنیزمی کرێکاری) لە هەرێمی کوردستانخەریکبوون پارتییەک لەسەر بنەمای بۆچوونەکانی (مەنسووری حیکمەت) پێکبهێنن، بۆ ئەو مەبەستە خودی مەنسووری حیکمەت بە نامەیەکی ئاراستەکراو کۆمەڵێک پرسیاری لە فەعاڵینی ئەو کات کردبوو و منیش وەك چالاکێکی کۆمونیستی ئەو ڕۆژگارە دەبوو بە پرسیارەکانی نێو ئەو نامەیە وەڵامبدەمەوە. یەکێک لە پرسیارەکان ئەوە بوو بە ڕای تۆ حزب عیراقی بێت یان کوردستانی، بۆچی؟” [ئەگەر داڕشتنی پرسیارەکە بە درووستی لەنێو هۆشی من مابێت، ئاوا بوو].

ئەو کات کە من بە بۆچوون و بڕوای (پارتیی کۆمونیستی جیهانی) گەییشتبووم و هیچ بڕوایەکم بە پارتییە ناوچەییەکان نەمابوو، بە پرسیارێك کەوتمە وەڵامدانەوەی پرسیارەکەی (مەنسووری حیکمەت)؛ ئەگەر کوردستانییبوونی پارتییەک ناسیونالیستبوونی ئەو بێت، ئەی جیاوازی کوردستانییبوون و عیراقییبوون چییە، ئایا هەر دووکیان شوناسەیەکی جوگرافیی نین و شوناسی ڕامیاریی تایبەتیی کۆمەڵە خەڵکێک نین؛ بە چ پێوەرێک یەکەم ناسیونالیستیی دەبێت و دووەم ئینتەرناسیونالیستیی؟

ئێستا با بە جۆرێکی دیکە ئەو پرسیارە لە ئێوە دەروێشەکانی (مەنسووری حیکمەت) بکەینەوە؛ ئێوە کە حزبەکانتان شوناسی کوردستانیی و عیراقییان هەیە و لە هەر گۆشەیەکی جیهان بژین، بە هیچ شێوەیەک لەنێو تێکۆشانی ئەو کۆمەڵانە بەشدارییناکەن، بەڵام هەموو درووشم و بانگەواز و بڕیار و هەوڵێکی ئێوەی (قۆمۆنیست) لەپێناو کوردستانو عیراقەکەی خۆتانە و بە هەزار و یەک شێوە و ڕێگە بەناوی دەیان ڕێکخراوی بەناوجەماوەریییەوە بووجەی خەرجە کۆمەڵایەتییەکانی [بیمە کۆمەڵایەتییەکانی] ئەو کۆمەڵانە بۆ عیراقو کوردستانەکەی خۆتان دەدزن، کەچی خۆتان بە ناناسیونالیستو کەسانێک کە دژی جەنگی فەرمانداریی تورکیە بۆ سەر کۆمەڵی ڕۆژاوا لە باکووری سوریە وەستاونەتەوە و بایکۆتکردنی کاڵا و گەشتی تورکیە وەک بەرەنگارییەکی ئابووریی بۆ پشتیوانی لە ڕۆژاوا بەکاردەبەن، ئێوە ئەوان بە ناسیونالیستناودەبەن؛ ئەرێ بەڕاست، بە کامە پێوەر و لۆجیک ئەوە درووستە و بۆ ئێوە (ناسیونالیزم) و (ناسیونالیست)-بوون چ واتایەک دەبەخشێت؟

—————————————-

* پەراوێز:

قۆمۆنیست:قۆم/ قۆمون = نەتەوە، نەتەوەچی، (ئیست) پاشگری بکەرە، وەک (چی). قۆمچی یان قۆمۆنیستەکان ئەو ڕەوت و ئاراستە چەپە هەلپەرست و دەسەڵاتخوازانەن، کە لەپێناو دەسەڵات و ناوبانگ و بەرتەریی دەستەبژێرانەی خۆیان، هەر ڕۆژە درووشم و بەرنامەیەک بەرزەدەکەنەوە: “حکومەتی کرێکاری، دەوڵەتی سۆشیالیستی“ ، کۆماری سۆشیالیستی، حکومەتی شورایی، کۆماری شورایی، „ حکومەتی عیلمانی“ ، حکومەتی سێکولاریستی، حکومەتی مەدەنی، دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان، دەوڵەتی سەربەخۆی کوردیو بەدڵنیاییەوە وەک هەموو ڕەوتێکی دەسەڵاتخواز بەیانی پارلەمان دوا مەنزڵگەی ئەوان دەبێت!

بۆ من و بە لێکدانەوەی و تێگەییستنی ئەنارشیستییانەی من لەبارەی کۆمونیزم [کۆمونیزم نەک کۆمۆنیزم]؛ (کۆمونیزم) و دەوڵەت، (کۆمونیزم) و پارتیی، (کۆمونیزم) و ڕابەر، (کۆمونیزم) و دەستەبژێر، (کۆمونیزم) و سەرۆک و لیدەر؛ کۆمونیزم و ئەو شتانەی دیکە کۆمەڵێک چەمکی پارادۆکسی یەکدین و کۆمونیزم یان نییە، یان دژی کۆمەڵی چینایەتی، دژی سیستەمی چینایەتی، دژی ڕێکخستنی چینایەتی، دژی خەونی چینایەتیی دەبێت. تکایە سەرنجبدە، من لەبارەی کۆمونیزم دەدوێم، نەک مارکسیزم!

ئەنارشیستانی کوردیی-زمان تکایەکی هاوڕێیانە لە خۆم و لە ئێوەش!

هەژێن

19ی جوونی 2019

وەک مێژوو بزووتنەوەی ئەنارشیستی بە ئێمە نیشاندەدات، ئەنارشیستەکان ئەو بنەما کردەییەیان پەیڕەوکردووە :

مەیدانی بەرەنگاریکردنی سیستەمی سەروەریی چینایەتی زۆر لەوە فراوانترە، کە چەند ڕەوت و ئاراستەیەکی جیاواز نەتوانن هەر یەکە و بە شێوازی خۆی خەریکی پاگەندەکردنی بۆچوون و بنەماکانی و کەتوارییکردنەوەی ئەڵتەرناتیڤەکانی بێت.

ئێمە خەریکی بەرەنگاریکردنی سیستەمی سەروەریی چینایەتی و کۆششی کۆمەڵایەتیینانەی خۆمان دەبین، کەسانی دیکە چیدەکەن، ناتوانن ڕێگریی کەتواریی هەوڵە شۆڕشگەرییەکانی ئێمە بن، ئەگەر ئێمە بەڕاستی لەنێو پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان و ڕەوت و بزووتنەوە کۆمەڵایەتییەکان خەریکی کۆشش و خۆڕێکخستنی خۆمان و بەردەوامیدان بە ناڕەزایەتییەکان بین.

بەدرێژایی مێژووی سەدەی هەژدە و نۆزدە و بیست و ئێستاش سەرەتای سەدەی بیست و یەک، ئەوە ڕەوت و ئاراستە ئایدیۆلۆجیی و ڕامیارییەکانی دیکەی بەناو سۆشیالیزمو کۆمونیزم، شان بەشانی شێواندن و تۆمەتەکانی سەروەران بۆ ئەنارشیزم و ئەنارشیستەکان، وێناکردنی بیرکردنەوەی ئێمەیان شێواندندووە و وێنەی ئێمەیان ناشیرینکردووە و لە ئێمە دوژمنی شۆڕش و رزگاری کرێکارانیان چیکردووە و سەد و هەشتا (180) پلە ئامانج و شێواز و مێژووی ئێمەیان پێچەوانە و لنگاوقووچ نیشانداوە و هەرچی بەرەنجامی نیگەتیڤیی پارتییایەتی و ئایدیۆلۆجییگەریی خۆیان بووە و هەیە، بە شان و ملی ئێمە داداوە و هەردەم چ لەوپەڕی دەسەڵاتداریی و چ لەوپەڕی پووچەڵبوونەوەی وەک ئێستایان بۆ یەک تاقە سات و چرکەش لە دوژمنسازیی لە ئێمە نەوەستاون، چونکە بوونی ئێمە مەترسیی و ڕێگری سەروەرخوازی و دەسەڵاتخوازیی و ناوبانگخوازیی و مشەخۆرییخوازیی سەرانی پارتییەکانی ئەوانە.

ئەگەر ئەوە نەبێت، دەبوو ئێمە نزیکترین دۆست و هاوتێکۆشانی ئەوان بوونایە، هەر ئاوا لە کۆمونەی پاریس 1871 و لە ڕوسیە 1917-1921 و لە هەرێمی باڤاریای ئاڵمانیا 1918 و لە ئیسپانیا 1936-1939 و لە ئەمەریکای لاتین نیشانمانداوە، ئێمە هەردەم دژی دەوڵەتان و سەرمایەدارانی ناوچەکە و جیهان، لە ئەوان (چەپەکان) پشتیوانیمانکردووە و ئەوان پاش تەواوبوونی مەترسییەکە، لە پشتەوە خەنجەری ژەهراوییان لە پشتی هاوسەنگەریی ئێمە داوە.

هاوڕێیان ئەنارشیستی کوردییزمان، ئەرکی مێژوویی ئەنارشیستەکان زۆر لە دژایەتیکردنی پارتییە چەپەکان و چەند چەپێکی تەرەکەوتوو، گەورەتر و فروانترە؛

ئەنارشیستەکان دژی سەروەریی چینایەتین لە خێڵەکییەوە تاکو پاشایەتی و دەوڵەتی هاوچەرخ و فەرماندارییپارلەمانیی، نەک بەس جۆرێک لە سەروەریی، ئێمە خوازیاری خۆبەڕێوەبەریی کۆمەڵایەتیی شوێنی کار و ژیان لەسەر بنەمای ئۆتۆنۆمیی خۆجێی و یەکێتی فێدرالیستیی ئازادانە،

ئەنارشیست هزرەکان دژی دارایی تایبەت و دارایی دەوڵەتیین، نەک بەس دژی جۆرێکی سەروەری، ئێمە خوازیاری دارایی کۆمەڵایەتیین،

ئەنارشیست هزرەکان دژی کاری کرێگرتەین چ بۆ سەرمایەداران و چ بۆ دەوڵەت، نەک بەس جۆرێکی کاری کرێگرتە، ئێمە خوازیاری بەرهەمهێنانی کۆمەڵایەتیی و هەرەوەزیین،

ئەنارشیست هزرەکان دژی هەموو ستەم و هەڵاواردنێکین، نەک بەس دژی جۆرێکی ستەم و هەڵاواردن، ئێمە خوازیاری یەکسانی مافی تاک و کۆمەڵەکان، یەکسانی ماف و ئەرکی ڕەگەزەکان، یەکسانی ماف و ڕەوایی کولتوورەکانین،

ئەنارشیست هزرەکان دژی هەموو ڕێکخستنێکی نێوەندگەرا و قووچکەیی و پارتیی و دەوڵەتیین، نەک بەس دژی جۆرێکی دیاریکراو، خوازیاری خۆڕێکخستنی جەماوەریی و کۆمەڵایەتیی سەربەخۆ و ئاسۆیین بەبێ سەرۆک و ڕابەر و شوانەیی ڕامیاران،

ئەنارشیست هزرەکان دژی هەموو بەرتەرییەکی ڕامیاریی و ئابووریی و کۆمەڵایەتیی و کولتووریی دەستەبژێر و گرووپەکانین، نەک بەس دژی جۆرێکی، ئێمە خوازیاری ئازادی و یەکسانی و دادپەروەریی کۆمەڵایەتیین،

ئەنارشیست هزرەکان دژی هەموو سالارییەکی مرۆڤ لەسەر مرۆڤێن، نەک بەس جۆرێکی، ئێمە خوازیاری یەکێتی و هاوپشتی خۆخواستانە و خۆبەخشانەی تاک و کۆمەڵە ئاازادەکانین،

ئەنارشیست هزرەکان دژی هەموو بەڕێوەبەرییەکی سەرووخەڵکین، نەک بەس دژی جۆرێکی، ئێمە خوازیاری خۆبەڕێوەبەریی کۆمەڵایەتیین،

ئەنارشیست هزرەکان دژی پۆلیس و سوپا و زیندان و قەنارە و دوورخستنەوەین، نەک بەس هی دوژمنەکانمان، بەڵکو بۆ هەموو کەس،ئێمە خوازیاری خۆپارێزیی کۆمەڵایەتیی شوێنەکانی کار و خوێندن و ژییان و کۆمەڵەکانین،

ئیدی بەو جۆرە جیاوازییەکان درێژدەبنەوە، تاکو دەگاتە جۆری ژییانی تایبەتیی و ڕەفتار و گوفتار و ئەتوار و تەنانەت خواردن و بەکاربردن و ژینگەپارێزیی و خەمخۆریی بۆ نەوەکانی دواتری مرۆڤایەتی ….تد

بەڵام،

ئەوان دژی سەروەریی خاوەن کۆمپانییەکانن، بەڵام بۆ سەروەریی پارتییەکەی خۆیان هەوڵدەدەن،

ئەوان دژی دارایی تایبەتیی خاوەنکارانن و لەسەر دارایی دەوڵەتیی پێداگرییدەکەن،

ئەوان دژی کاری کرێگرتە بۆ خاوەنکارخانەکانن و لەسەر کاری کرێگرتە بۆ دەوڵەت پێداگرییدەکەن،

ئەوان دژی ستەم و هەڵاواردنی خاوەنکارخانەکانن لە خەڵک و بەرانبەر خەڵک، بەڵام ڕەوایەتیدەری ستەمکاریی و هەڵاواردنی خۆیان و پاساودەری ئەو کۆمەڵکوژیی و تاوانانەی درێژایی حەفتا ساڵی سەدەی بیستەم هاوبیرانیان بەرانبەر کۆمەڵ ئەنجامیان داوەن،

ئەوان دژی ڕێکخستن و ڕێکخراوەکانی سەرمایەدارە تاکەکانن، بەڵام پێداگری هەمان جۆری ڕێکخستنی ڕامیاریی و ئابووریی و ئایدیۆلۆجیین بۆ خۆیان و نێوەندگەرایی و قووچگەیی سیستەمی بەڕێوەبردن بە لووتکە دەگەیێنن، هەر بەو جۆرەی موسۆلێنی و هیتلەر و پۆلپۆت و سەدام و خومەینی گەیاندیان،

ئەوان دژی بەرتەریی ڕامیاریی و ئابووریی و کۆمەڵایەتیین بۆ دەستەبژێرەکانی سایەی سەرمایەداری بازاری بەڕەڵا، بەڵام وەک پاشاکان بەرتەریی بۆ سەرانی پارتییەکانیان و جەنەڕاڵەکانیان ڕەوایدەکەن،

ئەوان سالاریی خاوەنکارەکان ڕەتدەکەنەوە،بەڵام خوازیاری جێگرتنەوەی ئەو سالارییەن لەلایەن خۆیانەوە،

ئەوان دژی جۆرێکی دەوڵەتن، بەڵام لەسەر پێداویستیی دەوڵەتی قەرەقووشیانەی خۆیان پێداگرییدەکەن و تەنانەت لەپێناو سەپاندنی کۆمەڵکوژیی ملیۆنی ئەنجامدەدەن،

ئەوان دژی پۆلیس و سوپا و زیندان و قەنارە لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئێستان، بەڵام ڕەواکەری پۆلیس و سوپا و زیندان و قەنارەی خۆیانن و پاشگری شۆڕشگێرییان بۆ زیاددەکەن،

ئیدی بەو جۆرە لیستی هەڵوێست و بیرکردنەوەی بانێکە و دوو هەوای ئەوان لە کۆتایی نیوەی یەکەمی سەدەی نۆزدەوە تاکو ئەم ساتە درێژدەبێتەوە و سەراپای هەوڵی ئەوان بۆ جێگرتنەوەی سەروەریی ئەوانی دیکە بە سەروەریی خۆیان، جێگرتنەوەی دیکتاتۆریی خۆیان بەناوی پڕۆلیتاریا، درووستکردنی پارتیی و چوونە پارلەمان و وەرگرتنی مۆڵەت و مووچە و کۆمەک لە دەوڵەتانی سەرمایەداریی و تاوانبارکردنی ئێمە بە خزمەتکردن بە سەرمایەدارییو تد

بە بۆچوونی من و سەلماندنی ئەزموونەکانی مێژووی سەد و هەشتا ساڵەی ڕابوردوو، هەر ئەوەشە هۆکاری دژایەتیکردنی ئەنارشیزم و کۆمەڵکوژکردن و تیرۆرکردنی پاگەندەیی ئەنارشیستەکان، شێواندنی بنەماکانی هزری ئەنارشیزم، لنگاوقووچنیشاندانی وێنا و وێنەی ڕاستینەی کۆشش و ئامانجەکانی بزووتنەوەی ئەنارشیستی، تاکو ئەندامان و لایەنگرانی فریوخواردووی خۆیان بە سۆشیالیزمو کۆمونیزمی دێوجامەیی لە ڕاستی ئامانج و هەوڵ و مێژووی هزر و بزووتنەوەی ئەنارشیستی تێنەگەن و تەنانەت وەک ئایینگەراکان کولتووری ترس لە خوێندنەوەی سەرچاوە ئەنارشیستییەکان باودەکەن و ئەگەر بزانن ئەندام یان لایەنگرێکیان خەریکی ڕامان و هەوڵدانە بۆ تێگەییشتن لە ئەنارشیزم و سەرچاوەکانی دەخوێنێتەوە، تۆمەتباران و شەرمنیدەکەن و جەنگی دەروونی بەرانبەر دەکەن.

کورتەی پەیام و هاندەری نووسینی ئەم پەیامە، هاوڕێیان (ئەنارشیزم) بزووتنەوەیەکی کۆمەڵایەتیی بووە و شۆڕشگەریی ئەو هەر ئەوەیە و هەر بەوەش دەمێنێت، لەبەرئەوە مەیدانی پاگەندەکردنی هزر و بۆچوونەکانی ئەنارشیزم، پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکانن، مەیدانی کۆششی ئەنارشیستەکان بزووتنەوە کۆمەڵایەتییەکان؛ ئەرەکە بنەڕەتییەکانی ئەنارشیستەکان وەک ڕۆشنگەرانی شۆڕشگەر و چالاکانی شۆڕشی کۆمەڵایەتیی، پاگەندەکردنی بۆچوونەکانی خۆیانە، نەک جەنگی بۆچوونە چەپییەکان؛ بەشداریکردنی ناڕەزایەتی و بزووتنەوە کۆمەڵایەتییەکانە، نەک بەرەی هاوبەش لەتەک بزووتنەوە نائیدیۆلۆجیی و پارتییەکان، یان بچووکردنەوەی کۆشش و بەرەنگاریی خۆمان لە دژایەتیکردنی چەند پارتیی و گرووپ و کەسێک؛ ئەرکی ئەنارشیستەکان هەوڵدابنە بۆ خۆڕێکخستنی جەماوەریی و کۆمەڵایەتیی و پێکهێنانی ڕێکخراو و گرووپە خۆجێییە سەربەخۆ و ئاسۆییە جەماوەرییەکان، نەک کات بەفیڕۆدان بە شەڕەدەندووک لەتەک بۆیباخ لەملانی چەپ، ئەوانەی هەر سات خەریکی هەواڵدان و سازشکردنن لەتەک دەسەڵاتداران بۆ بەدەستهێنانی دەسەڵات و مشەخۆریی.

هەر کەس بەڕێی خۆی و با لەوە زیاتر کات و وزە و تواناییەکان بەفێرۆنەدەین، کێ دەتوانێت با خەریکی وەرگێرانی سەرچاوە هزرییەکان، وەرگێڕان و ناساندنی مێژووی بزووتنەوەکە، وەرگێرانی فیلمە دۆکومێنتەرییەکان، کێ دەتوانێت با وەرگێردراوەکان چاپ و بڵاوبکاتەوە، کێ دەتوانێت با کۆڕی ڕۆشنگەریی بگێرێت و کێ دەتوانێت با بۆ پیكهێنانی فۆڕووم و گرووپە خۆجێییە ئەنارشیستییەکان لەنێو گوندەکان، یان لەنێو کۆڵان و گەڕەک و گۆشەی شارەکان هەوڵبدات، شتێک کە نابێت ئێمە لەبیریبکەین، ئەوەیە؛ ئەنارشیزم بزووتنەوەیەکی کۆمەڵایەتییە و بەس لەنێو پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان و ناڕەزایەتی و بزووتنەوە جەماوەریی و کۆمەڵایەتییەکان ئەگەر و توانای پەرەسندن و کۆمەڵایەتییبوونەوەی ئەنارشیزم هەیە. پارلەمان و سیمینیاری چەپەکان و فسکە فسکی بنکە پارتییەکان و شەڕە تفەنگی چریکەکان و خۆنواندنی نێو کاناڵەکانی بۆرجوازی مەیدانی تێکۆشانی ئەنارشیستەکان نین و نەبوون و نابن.

بۆ ئێمە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بەس مەیدانی پاگەندەکردنی بۆچوون و گەیاندنی سەرچاوە هزرییەکانی ئەنارشیزم و وەک خۆیان نیشاندانی بنەما هزرییەکانی ئەنارشیزمن بۆ ڕسواکردنی و بە درۆخستنەوەی هەموو شێواندنەکانی چەپ و ڕاست. لەبیرمان نەچێت، پێش ئەوەی چەپەکان دژی ئێمە بن، دوژمنی گەورەتر هەیە، کە ڕەوتە سێکسیست و ئایینییەڕامیارییگەرا و ناسیونالیست و شۆڤێنیست و فاشیستەکانن، ئیدی ڕەنگی ئاڵا و درووشمی ئەو بزووتنەوە ڕاستڕەوانە هەر چی بێت، دوژمنی ئازادی و یەکسانی و دادپەروەریی کۆمەڵایەتیین و لە سەرووی ئەوانیشەوە دوژمنە سەرەکی و گشتییەکە، لەبیرنەکەین؛ سەروەریی چینایەتی بە هەموو ڕەنگ و زمان و بۆن و قەبارەکانیانەوە!

هاوڕێیان، تکایە خۆتان و بزووتنەوە و ئامانجەکەتان تاکو شەڕەدەندووککردن لەتەک سەرانی چەپ و پارتییەکان و گرووپە رامیارییەکان و چەند کەسێكی ناوبانگخواز دامەبەزێنن، ئەوەی ئەوان سەرمایەداریی و دەوڵەتەکان و کۆمپانییەکان و ڕەوتە ڕاستڕەوەکانیان لەبیرکردوون و خەم و قسەی شەو و ڕۆژەیان بووە بە دژایەتیکردنی ئەنارشیزم و ئەنارشیستەکان و تەنانەت شەوانە بە دژایەتیکردنی ئەنارشیزمەوە وڕێنەدەکەن، نیشانەی هەژموون و بوونی کۆمەڵایەتییانەی ئێمەیە، سەرەتای کارە و کاتی خۆڕێکخستن و بەشداریکردنی بزووتنەوە جەماوەریی و کۆمەڵایەتییەکان و کەتوارییکردنینەوەی ئەلتەرناتیڤە کۆمەڵایەتیی و ئابووریی و بەڕێوەبەرییەکانە، کاتی خۆڕاپساندنە لە ڕابوردووی چەپڕەویی و ڕاسڕەویی کەسیی، کاتی هەنگاونانە بە هەر شێویەک دەکرێت و دەلوێت و دەگونجێت و بوار هەیە و تواناییە کەسییەکانمان بواردەدەن، کاتی ئاشناکردنی بنەماکانی ئەنارشیزمە بە چین و توێژە نەدار و بێدەسەڵاتەکانی کۆمەڵ، نەک ئەنارشیستکردنی پارلەمانتاران و سەرانی پارتییەکانی چەپ. هەر کات ئەوان بەبێ ڕەتکردنەوەی رابوردوو و دارایی و ناوبانگ و دەسەڵات و پلەیان ببنە ئەنارشیست، ئەوە نیشانەی ئەوەیە، کە ئێمە لنگاوقووچ لە ئەنارشیزم تێگەییشتووین و خەەریکین لنگاوقووچ بە کۆمەلی دەناسێنن، ئەنارشیزم هزری کۆمەڵایەتیی نەداران و بێدەسەڵاتکراوانە، نەک بنێشتە خۆشەی دەمی ڕامیاران و سەرمایەداران و دەروێشانی ئایدیۆلۆجیی !

هاوڕێیان بۆ ئەوەی بزانین کە لە ماوەی چواردە ساڵی ڕابوردوو (2005 تاکو ئێستا) چ کات و وزە و ورەیەک لە بەرەبەرەکانێ و وەڵامدانەوەی تۆمەتەکانی چەپ بەفیڕۆداوە و چووە، بەخۆتان بەراورد بکەن، ئەگەر لەجیاتی ئەوە خەریکی وەرگێران و کاری هونەریی و تێکۆشانی کۆمەڵایەتیی و کاری هەرەوەزیی بووینایە، ئێستا بزووتنەوەکە خاوەنی چی دەبوو و لە چ ئاستێکی کۆمەڵایەتیی دەبوو.

من لێرەدا بەڕاشکاویی و بەبێ سڵەمینەوە من بەبێ گومان و بەوپەڕی بڕواوە ئەم دەستەواژەیەی کۆتایی دەنووسم، بابەتە فەسیبووکییەکان و ڕیزکردنی ناوی ئەنارشیزم لە ڕیزبەندیی ئاژاوە و خراپەکانی و تد لەلایەن چالاکانی ڕەوتە چەپڕەوەکان و راستڕەوەکان بۆ تووڕەکردن و خەریککردنی ئێمەیە، بۆ گێرانەوەی ئێمەیە لە ئەنجامدانی ئەرکانمان، بۆ دوورخستنەوەی ئێمەیە لە مێژووی بزووتنەوەکەمان، بۆ بەرگرتنە لە پەرەسەندن و بڵاوبوونەوەی هزری ئەنارشیستی؛ ئاخر بڵاوبوونەوەی بنەماکانی هزری ئەنارشیستی و تێگەییشتنی چین و توێژە نەدار و بێدەسەڵاتکراوەکانی کۆمەڵ لە ڕاستیی ئامانجی ئەنارشیستەکان و ئەنارشیزم، بە خوریکردنەوەی ڕێسی هەموو دەسەڵاتخوازان و ناوبانگخوازان و مشەخۆرانە لە ڕاستەوە بۆ چەپ، داچڵاکان و هوشیاربوونەوەی چەوساوانە بەوەی کە بەس خۆیان (چەوساوان) دەتوانن ڕزگاریکەری خۆیان بن و هەموو پارتیی و گرووپ و کەسێک بەناوی پێشڕەویی سۆشیالیستی و کۆمونیستیوەک ڕامیارانی نێو پارلەمان و دەسەڵاتداران لەپێناو بەشی گەورەتر لە کێکی تاڵانکردنی ڕەنجی ڕەنجدەران و سامان و داهاتی کۆمەڵ، هەوڵدەدەن و هەر کات چەپەکان دەسەڵاتیان هەبێت، هەمان شت دەکەنەوە کە پێشینانیان کردیان؛ ئەوان هەمان تاکتیکی ئاژاوەچییەتی دەسەڵاتخوازان و پاوانگەران پەیڕەودەکەن ئەگەر نەتوانن شۆڕشگەر بن، خۆ دەتوانن شۆڕش تێکدەر بن، وەک بە کردەوە دەبینین و سەد و پەنجا ساڵ زیاترە (لە درووستکردنی یەکەمین پارتیی سۆشیالدێمۆکراتی سویسرا تاکو دواهەمین باڵی جیاوەبووی حیکمەتیستەکان)دەردەکەوێت، ئەوان بە درووستکردنی پارتییەکان و جیابوونەوە و باڵباڵێنە سێکتاریزم پەرەپێدەدەن و بە دەسەڵاتخوازیی و دەوڵەتەکانیان و بەشدارییە پارلەمانییەکانیان، چین و توێژە نەدار و بێدەسەڵاتکراوەکان لە بەدەسهێنانی داخوازییەکانیان و سەرکەوتنی شۆڕش نائومێدکردووە و دەکەن و وەرگەڕانی کۆمەڵەکانی جیهان بەرەو ڕاستڕەویی و پەرەسەندنی بزووتنەوە ئایینییەرامیارگەرا و ناسیونالیست و شۆڤێنیست و فاشیست و سێکسیستەکان بەرەنجامی ئەو شکستانەن، کە دەوڵەتگەرایی چەپ لە بلانکیستەکان تاکو بۆلشەڤیک و مائۆئیستەکان و کاسترۆئیستەکان و حیکمەتیستەکان و ..تد بەسەر چین و توێژە پڕۆلیتێرەکان هێنایان و ئەوانیان لە ئەگەری سەرکەوتنی شۆڕش نائومێدکرد!

بە درێژایی مێژووی پارتییایەتی و چەپ، فیلۆسۆفیی دژەشۆڕشانی دەسەڵاتخواز و پاوانگەر و ناریسیست ئەوە بووە ئەگەر نەتوانم شۆش بەیەکجاری لەنێوبەرم، خۆ دەتوانم پارچەپارچە و تێکیبدەم ”، بۆ سەلماندن و دەرکەوتنی ڕۆڵی دژەشۆڕشانەی پارتییچییەکان بەناوی سۆشیالیزم” و کۆمونیزم، سەرنجێکی خێرای ڕووداوەکانی نێو بزووتنەوەی کرێکاران و بزووتنەوەی سۆشیالیستی سەدەی نۆزدە و بیست و ئێستا بەسە، کە هەردەم بەهۆی درووستکردنی پارتییەکان و پەرەدان بە سێکتاریزم و پەڕشوبڵاوکردنی ڕیزی یەکگرووی کرێکاران و سۆشیالیستان و کۆمونیستان بەسەر پارتیی و گرووپ و دەستەکان، بزووتنەوەی شۆڕشگێرانە وەک هێلکەیەکی پاککراو و وردکراو خراوەتە پارووی سەرمایەداران و سەروەران، هاوکاتیش پارتییچییەکان شان بە شانی دەوڵەتان و سەرمایەداران لە ڕۆڵی شۆڕشگەرانەی ئەنارشیستان لەنێو بزووتنەوەی کرێکاران و بزووتنەوە ئازادیخواز و یەکسانیخواز و دادپەروەرییخوازەکان داوە و سۆشیالیست و کۆمونیستە ئازادخواز و ڕاستینەکان [ئەنارشیستان]یان بە دوژمنی چەوساوان ناساندووە؛ ئەوە تاکە کۆشش و بەرەنجامێکی تاکو ئێستای پارتییچییەتی و دەوڵەتخوازییە بەناوی پڕۆلیتاریا و کرێکاران و سۆشیالیزم و کۆمونیزم.

هاوڕێ، هاورێیان، هاوڕێیان، ئەگەر دەخوازن و ئارەزومەندی وەڵامدانەوەی تۆمەتەکان و شێواندنەکان و دوژمنایەتییەکانن، با هەموومان پێکەوە و هەر کەس لە شوێنی کار و ژییانی خۆی و بەگوێرەی توانا و کات و ئارەزوومەندیی و هۆگریی خۆی خەریکی کۆشش و ئەنجامدانی ئەرکی مێژوویی خۆمان بین، کە شۆڕشی کۆمەڵایەتییە، شۆڕشی کۆمەڵایەتیی [= ناڕەزایەتی کۆمەڵایەتیی، کۆشش و چالاکی کۆمەڵایەتیی، بەرەنگاریکردنی کۆمەڵایەتی، خۆڕێکخستنی کۆمەڵایەتی،پێکهێنانی ڕێکخراوە و گرووپە خۆجێییە جەماوەریی و کۆمەڵایەتییە سەربەخۆ و ئاسۆییەکانی شوێنی ژییان و کارکردن و خوێندن، هەوڵدان بۆ پێکهێنانی هەرەوەزییە کۆمەڵایەتیی و ئابوورییەکان، هەڵخڕاندنی ڕاپەڕینی کۆمەڵایەتیی، هەوڵدان بۆ لێکگرێدانەوەی تان و پۆی خۆبەڕێوەبەریی کۆمەڵایەتیی خۆجێی و ناوچەیی و هەرێمی و تد]، چونکە ئەنارشیزم هزر و بۆچوونی شۆڕشگەرانەی کۆمەڵایەتییە بۆ گەییشتن بە کۆمەڵی بەبێ چین و چەوسانە و بەبێ سەروەریی چینایەتی✊

مەگەر بۆرجوازی کۆمونیستخوازە، تاکو “کۆمونیزم”ی ھەبێت و بۆ خۆجیاکردنەوە ئاوەڵناوی ” کرێکار و پڕۆلیتاریا” پێویست بێت؟ -2-

ھەژێن

٢٨ی جولای ٢٠١٨

بەشی دووەم

ته‌وه‌ره‌ سه‌ره‌كیه‌كانی به‌رنامه‌ی كاری سیاسیمان ” 1. “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” ڕێكخراوێكی كۆمۆنیستی كرێكاریه‌، به‌رنامه‌ فكری وسیاسیه‌كه‌ی ماركسیه‌ وهه‌ڵقوڵاوی “مانیفیستی كۆمۆنیست”ه‌‌‌، خه‌بات ده‌كا له‌پێناو ڕێكخستن وبه‌ئه‌نجام گه‌یاندنی شۆڕشی كۆمه‌ڵایه‌تی چینی كرێكار بۆ ڕوخاندنی سه‌رمایه‌داری وبنیاتنانی كۆمه‌ڵگایه‌كی كۆمۆنیستی، كۆمه‌ڵگایه‌ك ئازادی ویه‌كسانی تێدا به‌رقه‌رار بێ .‌

 

وەک پێشتر ئاماژەمدا، ھەموو پارتییە “کۆمونیستەکان”ی جیھان بە ڕادەیەک ھەموویان بە ھەمان شێوە خۆیان پێناسەکردووە. بە چ بنامەیەک دەتوانین ئەوە بسەلمێنین و دڵنیابین، کە ئەمان وەک ئەوانی دیکە درۆناکەن و خەریکی فریودانی کرێکاران بۆ ئامانجی دەستەبژێری وردەبۆرجوازیی نین؟ جارێکی دیکە ناچار دەبێت بپرسمەوە، ئەگەر چینی کرێکار شۆڕشگێڕترین چینی کۆمەڵە [کە ھەیە]، ئەگەر بە دیتنی سەرانی پارتیی “کۆمونیست”، چینی کرێکار “ناتوانا و نەزان و دەبەنگ” نییە، ئیدی چ پێویستییەکی بە “ڕابەریی” وردەبۆرجوازیی ئەوان ھەیە، تاکو لەسەر بنەمای تێز و تیئۆرییەکەی (کاوتسکی**) وەک خێرخوازێک لە دەرەوەی چینی کرێکار بێت و کرێکاران ھوشیاربکاتەوە ڕێکبخات و شۆڕشە کۆمەڵایەتییەکەیان بۆ ئەنجامبدات؟ ئایا ھیچ ئاوەزێکی تەندرووست، ھیچ مرۆڤێکی ھوشیار دەتوانێت بەخۆی بڕوابھینێت، کە شۆڕشگێڕترین و بەتواناترین و کاراترین چینی کۆمەڵ بەخۆی توانای ھوشیاربوونەوە و خۆڕێکخستن و شۆڕشکردن و ڕۆنانی سۆشیالیزمی نەبێت، کە بە دیھاتنی ئاوا کۆمەڵێك پابەندی خودی شۆڕشی کرێکاران بێت؟ ئێستا ئێمەی کرێکاران گێلین یان ئێوەی “ڕابەر” و ڕامیار ساختەچین؟

 

2. ڕێكخراوێكی كۆمۆنیستی ئینترناسیونالسته‌‌، خه‌بات ده‌كا له‌پێناو یه‌كخستنی خه‌باتی ئیترناسیونالستی چینی كرێكار وبه‌دیهێنانی ئامانجه‌ كۆمۆنیستیه‌ جیهانیه‌كانی وبه‌رگری ده‌كا له‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی چینی كرێكار له‌ئاستی جیهانیدا. ده‌سته‌یه‌كه‌ له‌ده‌سته‌كانی بزوتنه‌وه‌ی كۆمۆنیستی وكرێكاری ئازادیخوازی جیهانی .

 

ئەگەر لە پووچگەرایی ” نێونەتەوەیی” بگوزەرێم، کە ڕەنگدانەوەی بڕوابوون و سەلماندنی ئایدیۆلۆجیی “نەتەوە” و دەوڵەت دەبێت و پێچەوانەی بوونی کەسی سۆشیالیستە، کە کەسێكی ئەنتی ناسیونالیستە نەک “ئینتەرناسیونالیست”، ئایا مەبەستی “ڕابەرانی بلفعل” لەو دەستەواژانەی سەرەوە ئەوەیە، کە سەران و ئەندامانی ئەو ڕەوت و پارتییە ئاوا کە بۆ عیراق خۆیان بەکوشتدەدەن و لەبارەی ھەمووی پرسێکی عیراق ھەڵدەچن و بەیاننامە دەردەکەن و خۆنیشانداندەکەن، ئامادەن بە ھەمان ھەناسە و گرنگیدان لەبارەی ھەموو ڕوداو و ناڕەزایەتی و پرسێکی کۆمەڵەکانی دیکەی جیھان بەیاننامە دەربکەن و بنووسن و ھاتوھاوا بکەن و خۆنیشاندان بکەن؛ ئایا لەنێو شەقامەکانی لەندەن لە ناڕەزایەتی و مانگرتن و پرسەکانی خەڵک پشتیوانیدەکەن و بە پرسی خۆیانی دەزانن، ئاوا کە ناڕەزایەتییەکان و خۆنیشاندانەکان و پرسەکانی عیراق و سلێمانی بە ھی خۆیان دەزانن؟ ئەی “ڕابەرانی ئینتەرناسیونال” لە ماوەی بیست و پینج ساڵی ڕابوردوو بۆ ئەو کارەیان نەکرد، ئایا ھەر وەک ئێستا “کۆمونیست و ئینتەرناسیونالیست” و سەرکردە و “ڕابەر” نەبوون، کێ دەستی ئەوانی گرتبوو و چی لە ” ئینتەرناسیونالیست”بوونی ئەوان ڕێگربوو؟

 

3. ڕوخاندنی سیستمی سه‌رمایه‌داری و بنیاتنانی كۆمه‌ڵگای كۆمۆنیستی كه‌ كرۆكی ئامانج وبه‌رنامه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی ئێمه‌یه‌ له‌رێگای به‌ده‌سته‌وه‌گرتنی ده‌سه‌ڵاتی ده‌وڵه‌ت له‌لایه‌ن پرۆلیتاریاوه‌ وبنیاتنانی حكومه‌تی كرێكاری به‌جێده‌هێنرێ. خه‌بات ده‌كه‌ین له‌ پێناو خۆڕێكخستنی چینی كرێكار وجه‌ماوه‌ری زه‌حمه‌تكێش له‌ شورا كرێكاریه‌كان وشورای جه‌ماوه‌ری زه‌حمه‌تكێشان بۆ به‌دیهێنانی ئیراده‌ی سیاسیان ودامه‌زراندنی پایه‌كانی حكومه‌تی كرێكاری وبنیاتنانی سۆشیالزم له‌ڕێگای سه‌ركه‌وتنی شۆڕشه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كه‌یان.

 

ڕووخاندنی سیستەمی سەرمایەداری و ڕۆنانی کۆمەڵی کۆمونیستی، دەست خۆش و ئافەرین. بەڵام ” به‌ده‌سته‌وه‌گرتنی ده‌سه‌ڵاتی ده‌وڵه‌ت له‌لایه‌ن پرۆلیتاریاوه‌ وبنیاتنانی حكومه‌تی كرێكاری ” بۆچی؟ ئەگەر ڕووخاندنی سەرمایەداری دەکاتە ڕۆنانی کۆمونیزم، ئیدی دەوڵەت بۆچی و سەروەریی چینایەتیی کە دەوڵەتە لە ڕاسەری کێ، خۆ ئیدی  سەرمایەدار و سەرمایەداری نەماون؟ دەوڵەت کە ئامرازی پاراستنی سەروەریی چینایەتییە، ئیدی پڕۆلیتاریا چ پێویاستییەکی بەو ئامرازە ھەیە و لەسەر کێ سەروەیی دەکات؟ ئەگەر دەڵێن سەرمایەدار، کەواتە سەرمایەدار ماوە و ھێشتا سیستەمی سەرمایەداریی نەڕووخاوە و کە سەرمایەداریش نەڕووخابێت، ئیدی ئەوان “کۆمۆنیزم”ەکەی خۆیان لە کوێ ڕۆدەنێن و ئەو پانتاییە ناسەرمایەداریییە کامەیە، کە دەوڵەتە “کۆمونیست”ییەکەی تێدا درووستدەکرێت؟ پاشان، ئەگەر پڕۆلیتاریا بەخۆی توانای ھوشیاربوونەوە و خۆڕێکخستن و شۆڕشکردنی نەبێت و بۆ گەییشتن بەو شتانە پێویستی بە “ڕابەریی” سەرانی ” پارتیی ڕابەر” ھەبێت، کەواتە بەخۆشی ناتوانێت دەوڵەت بەڕێوەبەرێت و فەرمانداریی [ڕێکبخات] و بنەمای ئابووریی سیستەمەکەی ڕێکبخات و دیسانەوە وەک “نەزان و دەبەنگێک” پێویستی بە “ڕابەریی” سەرانی “پارتیی ڕابەر” دەبێت و دیسانەوە سەرانی وردەبۆرجوازیی “پارتیی ڕابەر” خێرخوازانە فریای پڕۆلیتێرە “نەزان و دەبەنگەکان” دەکەونەوە و دەوڵەت و فەرمانداریی و سیستەمی ئابووریی بۆ ئەوان ئەنجامدەدەن و بەکردەوە سەرانی پارتییە “کۆمونیستەکان” دەبنەوە بە سەروەری کۆمەڵ و جێگەی کۆمپانییەدارەکان و دەڵالە ڕامیارەکانی ئەوان دەگرنەوە و کەرتی دەوڵەتی و سەرمایەداریی دەوڵەتی جێگەی کەرتی تایبەتی و بازارئازاد و دەوڵەتی لیبراڵیست دەگرێتەوە و دیسانەوە کۆمەڵ [ھەموو چین و توێژە پڕۆلیتێرەکان] دەبنەوە بە کۆیلەی کرێگرتەی سەروەرانی کۆمەڵە چینایەتییەکەی پارتیی “کۆمونیست”!

 

ئایا لە ئاوا بارێکدا کە پڕۆلیتێرەکان “دەبەنگ و نەزان و ناتوانا”ن، ئایا باشتر نییە پڕۆلیتێرەکان دەستبەرداری خەونی کۆمەڵی کۆمونیستی لە جۆری کۆمونیزمەکەی “لێنین تاکو مەنسووری حیکمەت” ببن و لەجیاتی ئەو ھەموو خۆخەڵەتاندن و پێچاوپێچە ئایدیۆلۆجییە، ڕاستەوخۆ لە سەرمایەداران و دەوڵەتی سەرمایەداری بپارینەوە، بەڵکو چەند ئێسکێکی ڕووتاوەی سەر خوانی سەروەرانەی خۆیان بۆ بەردەم پڕۆلیتێرەکان فڕێبدەن؟ ئەگەر سەرەنجامی شۆڕشی پڕۆلیتێرەکان درووستکردنەوەی دەوڵەت و لەشکر و پۆلیس و زیندان و بەڕێوەبەرانی کارخانە و نوێنەرانی ڕامیار بێت، ئایا باشتر نییە، کە پڕۆلیتێرەکان لە ڕێگەی گاڵتەجاریی پارلەمانەوە ھەوڵی گۆڕینی دەسەڵاتداران و یاساکان بدەن؛ کە تێکۆشان و زیندان و ئەشکەنجە و کوژران و تیرۆری نەگەڕەکە؟

 

وەک (عەبدوڵڵا پەشێو) لە زمانی گوێدرێژەکەوە بە خاوەنی گوێدرێژەکە دەڵێت **** ” قوربان ھاوڕێ شیرین!، بارەکەی من لە خۆت بارکە، ھەتا زووە خۆت ڕزگار کە، کە من کەر بم، بارەبەر بم، کورتان لە پشت،ھەشبەسەر بم، فەرقی چیە، دەرد ھەر دەردە، کەری تۆ بم ،یا ھی جەردە؟ ” ئەگەر بڕیاربێت، سۆشیالیزم و کۆمونیزم ھەر کۆمەڵی چینایەتی بن و دەوڵەت و دارایی و کاری کرێگرتە و سەر و خوار و فەرماندە و فەرمانبەر ھەبێت، ئیدی جیاوازی چییە دەوڵەتگەر و دارا و فەرماندە “کۆمونیست” یان سەرمایەدار بێت؟ ئەگەر سۆشیالیزمەکەی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” ھەر ھەمان سۆشیالیزمەکەی لێنین و بنەمای سیستەمە ئابووریی و بەڕێوەبەرییەکەی ھەر ھەمان بنەما و سیستەمی سەرمایەداریی بێت، ئایا باشتر نییە، کرێکارانی عێراق یان ھەر گۆشەیەکی دیکەی جیھان بە ئەزموون وەرگرتن لە سەدەی ڕابوردوو ، حەفتا ساڵ بەسەر دیکتاتۆریی بۆلشەڤیزم بازبدەن و یەکسەر لە دەسەلاتدارانی سەرمایەداریی بپاڕێنەوە، بۆ ئەوەی سیستەمی سەرمایەداری سیستەمێکی دادپەروەرانە بێت؟ ئەگەر دەڵێن، سەرمایەدار و دەوڵەتی سەرمایەداری ناتوانن دادپەروەر بن، ئیدی لەسەر چ بنەمایەک و بە چ بەڵگە و سەلماندێک دەتوانن بڵێن، دەوڵەت و سەرمایەدارییە دەوڵەتییەکەی ئێوە دادپەروانەتر دەبێت؛ لە کاتێکدا کە ڕوداوەکانی سەدەی ڕابوردوو، بۆچوون و دەربڕینەکەی (میخائیل باکۆنین)ی لەنێو ئەنجوومەنی نێونەتەوەیی زەحمەتکێشان “ئینتەرناسیونالیزمی یەکەم، سەلماند، کە گوتی “دەوڵەتی کۆمونیستەکان و لەشکری سوور سەرکوتگەریی دەوڵەتی سەرمایەداریی و لەشکری سپی تێدەپەڕینێت”.

 

4. یه‌كگرتویی ئایدۆلۆژی پرۆلیتاریای خه‌باتكار ……. دامه‌زراندنی حزبێكی ماركسی كرێكاری شۆڕشگێر، به‌رفراوان وكۆمه‌ڵایه‌تی وله‌ بنه‌ڕه‌تدا هه‌ڵقوڵاو له‌نێو ڕیزه‌كانی پرۆلیتاریا بۆ ڕێكخستن وڕابه‌ریكردنی خه‌باتی چینایه‌تی كرێكار، بۆڕزگاری خۆی وكۆمه‌ڵگا به‌گشتی له‌ ده‌سه‌ڵاتی سه‌رمایه‌و سه‌رمایه‌ی مۆنۆپۆڵی، بۆ ڕزگاری له‌ به‌رده‌گی كاری به‌كرێ ، ….”

 

“یەکگرتوویی ئایدیۆلۆجیی” واتە چی؟ ئایا ھەرگیز ئەگەری ئەوە ھەیە، کە بەبێ ناچارکردن و سەپاندن، ملیۆنان یان ملیاردان کرێکار لە چوارچێوەی قاڵبی ئایدیۆلۆجیایەک ڕێکبخرێن، ھەر ئەوەی لێنین و ستالین و مائۆ تسە تۆنگ و کاسترۆ و ھیتلەر و موسۆلێنی و قەزافی و ئەسەد و سەدام و خومەینی بە ھەموو چەک و زیندان و ئەشکەنجە و ھەموو جۆرە تیرۆرێکی جەستەیی و ھۆشی و دەروونیی ھەوڵیاندا؟ لە ھیچ سەردەمێکدا ئەوە ڕوینەداوە، پارتییەک ببێتە زۆرینەی نێو چینێک یان کۆمەڵێك، ئەی پارتییەکەی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” چۆن ئەوە ئەنجامدەدات و چۆن بەدیدەھێنێت؛ لە ھەموو پڕۆلیتێرەکان جادوودەکات، سەری ھەموو بۆچوونێکی ناکۆک بە ئایدیۆلۆجیای “پارتیی ڕابەر” پاندەکاتەوە، یان ھەر تەنیا قسەفڕێدانێکی ڕامیارییانەیە بۆ خۆجیاکردنەوە لە پارتییەکانی پێش خۆی؟

 

بەپێچەوانەی خەون و پاگەندەی “ڕابەران”ی پارتیی “کۆمونیستی” ئایەندە، ھەموو ھەوڵێکی ئایدیۆلۆجیی پێویستی بە ناچارکردن و سەپاندن ھەبووە، ئەوەش بەگوێرەی یاساکانی فشار و کاردانەوەی فشاردراو، ھەردەم پێچەوانەکەی خۆی ئەنجامداوە، واتە پڕشوبڵاویی بەرھەمھێناوە. ھەموو پارتییەک و بەدیاریکراویی (حککع) ساڵی ١٩٩٣ بۆ یەکێتی ئایدیۆلۆجیی و کۆتاییھێنان بە فرە ڕێکخراوەیی درووستکرا، بەڵام ئەوەی لە ماوەی نێوان ساڵانی ١٩٩٣-٢٠١٨ دیتمان و ڕویدا، درووستکردنی پڕشوبڵاویی و دەرکردن و جیابوونەوەی چەند کەس و فراکسیۆن و پارتییۆکەی دیکە بوو، کە تازەترینیان خودی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” دەبێت! ئایا پاش ئەو ھەمووە ئەزموون و بەرەنجامانە، چەند بارەکردنەوەی ھەمان وڕێنەی ئایدیۆلۆجیی سەدەیەک پێشتری بۆلشەڤیکەکان یان سێ دەھە پێشتری خودی سەرانی “کۆمونیزمی کرێکاریی”، تەنیا گاڵتەجاریی و نەھامەتیی و پرشوبڵاوییەکی دیکە بەرەنجامی نابێت؟ ئەی وانەوەرنەگرتن و چەند بارەکردنەوەی ھەڵەکان، ناکاتە گەمژەیی و تاوانباریی؛ “ڕابەران” خۆیان گەمژەن یان خەڵك بە گەمژە دەزانن؟

ئەگەر پارتییە “کۆمونستەکان” بەگشتی و “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” و پارتییە مژدەدراوەکەی ئەوان “وله‌ بنه‌ڕه‌تدا هه‌ڵقوڵاو له‌نێو ڕیزه‌كانی پرۆلیتاریا بۆ ڕێكخستن وڕابه‌ریكردنی خه‌باتی چینایه‌تی كرێكار ” ئەی گارە گاری بیست و پێنج ساڵەی سەرانی (حککع) بۆ کۆمەڵایەتییبوونەوە و کرێکاریی بوونەوە، کە بەشێکیان ھەر ئەو کەسانەن، کە “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” ڕاگەیاندووە و خەریکن پارتییەکی دیکە درووستدەکەن، لەپێناو چی بوو؛ سیناریۆ بوو، یان ڕاستییەکی کەتواریی بووە و پاگەندەی ” حزبێكی ماركسی كرێكاری شۆڕشگێر، به‌رفراوان وكۆمه‌ڵایه‌تی وله‌ بنه‌ڕه‌تدا هه‌ڵقوڵاو له‌نێو ڕیزه‌كانی پرۆلیتاریا ” درۆ و پاگەندەی ئایدیۆلۆجییە و بەس؟

ئەی جیاوازی چییە ، دەسەڵاتی بۆرجوازی کۆمەڵ پاوانبکات، یان دەسەڵاتی وردەبۆرجوازیی خۆڕێکخستوو لەنێو “پارتیی کۆمونیست”؛ ئایا پاوانکردن و چەپاوڵکردن ھەر پاوانکردن و  چەپاوڵکردن نییە، جیاوازی چییە مارکسیستێك یان کارخانەدارێک و ئیسلامییەک سەروەر و مشەخۆری ڕەنجی ئێمە بێت؟

ئەی ” حزبێكی ماركسی كرێكاری شۆڕشگێر ” چۆن کاری کرێگرتە لەنێودەبات، کە بەخۆی خەریکی درووستکردنەوەی دەوڵەت و فەرمانداریی لەژێر دێوجامەی “کرێکاران و پڕۆلیتاریا و سۆشیالیزم و کۆمونیزم” بێت؛ ئایا کرێگرتەیی کار، وابەستەی ھەبوونی سەروەریی و دارایی نییە؛ ئەی جیاوازی سەروەریی وردەبۆرجوازی لەژێر دێوجامەی “کرێکاران و سۆشیالیزم” لەتەک سەروەریی سەرمایەداران چییە، بۆچی لەسایەی یەکەم کاری کرێگرتە لەنێودەچێت و لەسایەی دووەم لەنیوناچێت، مەگەر لەیەکەم دارایی دەوڵەتی و لە دووەم دەوڵەتیی و تایبەتیی بنەما نییە و پڕۆلیتێرەکان نابنە کرێگرتە و کرێچی دەوڵەتی “پارتیی ڕابەر”؟

6. به‌هێز كردنی چینی كرێكار له‌ڕووی سیاسیه‌وه‌ وبه‌ده‌ستهێنانی سه‌ربه‌خۆیی سیاسیان وه‌ك چینێك ….. وه‌ڵامدانه‌وه‌ به‌ گرفته‌كانی كێشمه‌كێشی چینایه‌تی كرێكاران له‌ ڕووی سیاسی وفكری وڕێكخراوه‌یی، وه‌ گرفته‌‌ فكریه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی كۆمۆنستی له‌سه‌ر ئاستی كۆمه‌ڵگا، ئه‌ركێكی بنه‌ڕه‌تی ئێمه‌یه‌ له‌پێناو به‌دی هێنانی ئه‌و ئامانجه‌ وبه‌هێزكردنی بزوتنه‌وه‌ی كۆمۆنستی وكرێكاری له‌ عێڕاق وناوچه‌كەدا‌.

ئەگەر ڕەتکردنەوە و ناکۆکبوونی خۆم بە ڕامیاریی نادیدەبگرم، ناچار دەبێت جارێکی دیکە بپرسمەوە، چینی کرێکار کە سەرچەمەی شۆڕش و ڕزگاری مرۆڤایەتی بێت، چۆن ناتوانێت لە ڕووی ڕامیاریی “ھونەری فریودان”  خۆی بەھێزبکات و سەربەخۆیی خۆی بەدیبھێنێت؛ چۆن ناتوانێت بە گرفتەکانی کێشمەکێشی چینایەتی خۆی لە ڕووی ڕامیاریی “ھونەری فریودان” و ھزریی و ڕێکخراوەیی و گرفتە ھزرییەکانی خۆی وەڵامبداتەوە؟ دیسانەوە یان کرێکاران “دەبەنگ و نەزان و ناتوانان”، یان دەستەبژێری وردەبۆرجوازی بەناوی “کۆمونیزم” خەریکە کرێکاران فریودەدات و  ھێز و وزە و توانا و شۆڕشگێریی کرێکاران بۆ بەدەسەڵاتگەییشتنی خۆی بەکاردەبات، ھەر ئاوا کە بۆرجوازی لەنێو ڕاپەڕینی گەورەی فەرەنسە و ڕاپەڕینی گەلانی دیکەی جیھان بۆ ڕزگاری لە داگیرکەر،  بەناوی “نەتەوە” و “دەوڵەتی نەتەوەیی” وەک “دەوڵەتە سۆشیالیستییەکەی ڕابەرانی بلفعل”، ھێز و وزە و توانا و شۆڕشگێڕیی چەوساوانی بۆ بەدەسەڵاتەگەییشتنی خۆی بەکاربرد؟

7. خه‌باتی ئابوری بۆ چینی كرێكار لایه‌نێكه‌ له‌ لایه‌نه‌كانی خه‌باتی چینایه‌تی كرێكار. به‌هه‌موو هێزمانه‌وه‌ هه‌وڵ ده‌ده‌ین بۆ به‌هێزكردنی ئه‌و خه‌باته‌ وكارده‌كه‌ین له‌پێناو یه‌كگرتنی خه‌باتی كرێكاران ویه‌كڕیزیان و ڕێكخستنیان له‌ ڕێكخراوه‌ كرێكاریه‌ جه‌ماوه‌ریه‌كاندا. به‌هێز كردن وگه‌شه‌پێدانی ڕێكخراوه‌ كرێكاریه‌ جه‌ماوه‌ریه‌كان له‌ شوراكان وسه‌ندیكاكان وه‌هه‌موو شێوازه‌ جیاكانی كۆمه‌ڵه‌ هه‌ره‌وه‌زیه‌ جه‌ماوه‌ریه‌كان وه‌ یه‌كگرتنی ڕیزی خه‌باتیان، …. .”

 

تێکۆشانی ئابووریی کرێکاران وەک ھەر چین و توێژێکی دیکە زادەی ململانێی نێوان خۆیان و خاوەنکار و دەوڵەتە. ھوشیاریی لەبارەی پێداویستی و گرنگیی تێکۆشانی ئابووریی زادەی خودی ململانێ و پرسە ھەر ساتیی و ھەر ڕۆژەییەکانی خودی کرێکارانە لە شوێنی کار و ژییان. ڕێکخستنی خودی کرێکارانیش بەرەنجامی بەردەوامی پڕۆسێسی تێکۆشانی ئابووریی ھەر ساتەی کرێکارانە و ھیچ کام، نە تێکۆشانی ئابووریی و نە خۆڕێکخستنی کرێکاران بە موتوربەکردنی ئایدیۆلۆجیی چەپ سەرھەڵنادەن و ھەر کات ھەوڵێکی ئاوا درابێت و تێکەڵکرابێت، ئەوا وەک کرم و مۆرانە ڕێکخستنی کرێکارانی کڕمۆڵ و کەوڵکردووە و لەنێوبردووە.

 

ئێستا بەپیمانەی ئەو بنەما ئەزموونگەرییە، دەکرێت بزانین لەسەر چ بنەما و بەگوێرەی کامە کەتوار و میکانیزم و پێداویستیی تێکۆشانی ڕۆژانەی کرێکاران، دەستەبژێری وردەبۆرجوازی نێو پارتییەکان دەتوانێت تێکۆشانی ئابووریی کرێکاران و یەکگرتن و یەکڕیزی و ڕێکخستنی کرێکاران بەھێزبکات و بە ڕێکخراوە جەماوەرییەکانی کرێکاران و شوراکان و سەندیکاکان و کۆمەڵە ھەرەوەزییەکانی کرێکاران گەشەبدەدات؟ خۆ ھوشیاریی جەماوەریی و کۆمەڵایەتیی چین و توێژەکان دەرمان و ھەتووانی ساختەی کارخانە ئایدیۆلۆجییەکانی چەپ نییە، تاکو لەڕێگەی دەرزیلێدانەوە بکرێتە ھۆش و ئاوەزی کرێکاران؟

 

8. بەر گری کردن لە یەکیەتی خەباتی چینی کرێکار دژی بۆرژوازی وبەهیزکردنی ئەم یەکیەتیە لە سەر ئاستی هەموو عیراق وبەرگری لە بەرژەوەندیەکانی بەرەوپێشچوونی خەباتی چینایەتی سۆسیالیستی وئینتێرناسیونالیستی پڕۆلیتاریا لە سەر ئاستی عێراق وکوردستان ئەرکیکی بناغەیی ودەستبەجێی ئێمەیە. هەرلەم راستایەدا، راوەستانەوە بە رامبەر ئاسۆو سیاسەت وئایدیۆلژیای بورژوا ناسێونآلیست وئایینی وتایفەگەری ورەگەزپەرست وهەموو باڵەکانی بۆرژوازی بە راست وچەپیەوە، کە دووبەرکایەتی وپەرژوبڵاوی لە نێو ریزەکانی پڕۆلیتاریا وخەباتی یەکگرتووی ئەودا ئەخۆڵقینن، ئەرکیکی دەست بە جێی ئێمەیە.

 

من ئەگەر ھیچ پاگەندەیەکی پارتییە چەپەکان بە درووست و ڕاستگۆیانە نەزانم، ئەوا بەبێ سڵەمینەوە و گومان دەڵێم، بەڵێ ” بەر گری کردن لە یەکیەتی خەباتی چینی کرێکار دژی بۆرژوازی ” ئەرکی دەستبەجێ و بنەڕەتیی و ئامانجی یەکەم و دوا ئامانجی گشت پارتییە “کۆمونیستەکان” دەبێت. چونکە ئەوان کرێکاران لەنێو ڕێکخستن و تێکۆشانە خۆجێی و خۆییەکەی خۆیان دەردەھاوێن و لەنێو ڕێکخستنە ڕامیارییە بەناو “جەماوەرییەکانی” خۆیان ڕێکیاندەخەنەوە و بە ململانێ سێکستاریستییەکانیان، لە یەکێتی و یەکڕیزی کرێکاران [بەردەگرن] و بۆرجوازی خاترجەمدەکەن. بەڵێ ئێوەی پارتییباز بەوەی کرێکاران لەنێو پارتییەکانی خۆتان لەسەر ھەمان پێکھاتەی قووچکەیی و نێوەندگەرایی و چینایەتی ڕێکدەخەنەوە و لە یەکێتی و یەکڕیزی خۆخۆیی کرێکاران [بەردەگرن]. بەڵێ ئەوە ڕاستگۆپیانەترین درکاندنی مێژووییە و پێوێستە دەستخۆشانە و ھەلھەلەی بۆ بکرێت و شاباشبکرێت.

ئاخر مێژووی پارتییایەتی چەپ لە ١٨٦٣ی “سۆشیال دێمۆکراتەکان” تاکو ئێستای ٢٠١٨ “حێکمەتیستەکان” ھەر پارچەپارچەکردنی تێکۆشان و تێکدانی یەکڕیزیی کرێکاران بووە. ئەگەر سەردەمی درووستبوونی (حککع) ساڵی ١٩٩٣ تاکو ئێستا، دە (١٠) کرێکارێک لە دەوری پارتیی دایک (حککع) ڕێکخراوبووبن، ئەوا بە جیابوونەوە بەردەوامەکانی ئەو پارتییە، دوو (٢) کرێکار بەر “ڕەوتی بۆلشەڤیک”، دوو (٢) کرێکار بەر “بزووتنەوەی بنیاتنانی پارتیی کۆمونیستی عیراق”، دوو (٢)  کرێکار بەر “ڕەوەندی سۆشیالیستی کرێکاریی” و  دوو (٢) بەر “پارتیی کۆمونیستی کرێکاریی چەپی عیراق” کەوتوون و دوو (٢) کرێکاریش لە پارتیایەتی دەرچوون و بەشەکەی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق”یش  ھیچ و سفر بەدەست!

بە بۆچوون و تێگەییشتنی من، ئیدی ئەوەندە گارەگار ناخوازێت، ھیچ سەردەمێك ھێندەی دەھەی نەوەدی سەدەی ڕابوردوو تاکو ٢٠١٥  لەسەر ئاستی ھەرێم و ساڵی ٢٠٠٣ تاکو ٢٠١٥ لەسەر ئاستی عیراق بۆ تێکۆشان و ڕێکخستن و خستنەڕووی ئەڵتەرناتیڤی سۆشیالیستی لەنێو شوێنی ژییان و کار و خزمەتگوزاریی، لەبارنەبووە و نابێت. چونکە دەھەی نەوەدی سەدەی ڕابوردوو دەسەڵاتی بۆرجوازیی کورد لەسەر ئاستی ھەرێم و ھەر ئاوا یەکەم دەھە و نیوی سەدەی بیست و یەک دەسەڵاتی بۆرجوازی لەسەر ئاستی عیراق تووشی جەنگ و قەیران و ..تد بووبوون و ناڕەزایەتی خەڵك و لەباریی زەمینە بۆ ڕێکخرابوون بەراورد بە ئێستای تۆکمەیی دەسەڵاتی بۆرجوازی کورد و عیراق وێنەی مێژوویی نەبوو و دەکرا بە بەڕێخستنی ھەرەوەزییە ئابووریی و کۆمەڵایەتییەکان و پێکھێنانی ڕێکخراوە جەماوەرییە خۆخۆییەکانی خەڵك و گرووپە خۆجێیی و خۆکۆمەکییەکانی خەڵک، تان و پۆی خۆبەرێوەبەریی کۆمەڵایەتیی ناوچەکان پێکبھێندرێت و ڕاپەڕین و خۆنیشاندانەکان بکرێنە خاڵی ڕوخاندنی دەسەڵاتە سەروو خەڵکییەکان. بەڵام نەک ئەوە نەکرا، ئەو ھەوڵە خۆخۆییانەی بێکاران و کرێکاران و کارمەندان و خزمەتکاران کە لە دەھەی نەوەدی سەدەی ڕابوردوو بۆ خۆڕێکخستن ھەبوون، بە بەکۆمیتەکردن و پاشکۆکردنیان بۆ “پارتیی ڕابەر” و “ڕابەرە” بۆینباخ لەملەکان، کەوڵکران و لەنێوبردران و پووکێندرانەوە. [لەو بارەوە سەرنجی خوێنەر بۆ پەڕتووکی مێزگردی پێداچوونەوە و ھەڵسەنگاندنی ڕێكخراوی یەكێتی بێكاران لە كوردستان، (ئەزموونی خەبانی جەماوەریی ساڵانی ١٩٩٢ تا ١٩٩٨) ڕادەکێشم ***

 

9. هه‌موو ڕه‌وت وحزب وئه‌و ڕێكخراوانه‌ی كاریان ده‌كرد وئێستاش كارده‌كه‌ن له‌ ژێر ناوی سۆشیالیزم وكۆمۆنیزم، وه‌ك ….. به‌ لای ئێمه‌وه‌ ڕه‌وت وحزبی بۆرژوازین ، ئه‌وانه ناكرێكاری ونا كۆمۆنیستن له‌ڕوی ئاسۆ وئامانج و به‌رنامه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تیانه‌وه‌ . هه‌روه‌ها به‌لای ئێمه‌وه‌ ….‌ ده‌سته‌و تاقمی وورده‌ بۆرژوازین …‌ به‌ناوی ماركسیزم وكۆمۆنیزمه‌وه‌ كارده‌كه‌ن .هه‌ندێك له‌ ڕه‌وته‌ ماركسیه‌ شۆڕشگێره‌كان سنوری خۆیان دیاریكردوه‌ له‌گه‌ڵ به‌شێك له‌م كۆمنیزمی بۆرژوازی ووورده‌ بۆرژوازیه‌ له‌ ده‌یه‌كانی ڕابردودا، به‌ڵام مه‌نسور حیكمه‌ت و” كۆمۆنیزمی كرێكاری”، …به‌ به‌شێك له‌ ده‌ستكه‌وته‌كانی بزوتنه‌وه‌ی ماركسیستی وكۆمۆنیستی ده‌زانین. ….”

 

ھەش بەسەر کرێکاری ناھوشیار و خۆشباوەڕ و بەدبەختی ڕەدووکەوتووی درووشمی بریقەدار، چۆن لەنێو داوی پارتییبازی وردەبۆرجوازی ڕزگاریببێت؛ بەبۆچوونی ڕاگەیێنەرانی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” ئەوانی دەرەوەی خۆیان بۆرجوازی و وردەبۆرجوازیین، بە بۆچوونی ھەر یەک لە ئەوانی دیکە، “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” بۆرجوازی و وردەبۆرجوازییە، بەڵام  ھیچ کام لە ئەوان بۆ خوێنەران و کرێکارانی ھەشبەسەری ڕۆشنناکاتەوە، پێوەرەکان و بەڵگەکانی بۆرجوازیی-بوونی ئەوانی دیکە و “کۆمونیست”بوونی خۆیان  چییە، تاکو کرێکاری “نەزان و دەبەن” بزانێت کام پارتیی “ڕابەرانی بلفعل” کۆمونیستی و مارکسیستییە؟

 

بۆ من وەک خوێنەرێك و کرێکارێک و کەسێك کە ڕۆژگارێك چالاکی ڕێکخراوێکی چەپی “کۆمونیستی” بووم و بە ھەڵەداوان خۆم لە پارتییایەتی ڕابساندووە، یەک پێوەر بۆ بۆرجوازییبوونی گشت پارتییە چەپەکان ھەیە، ئەویش پێکھاتە و ڕێکخستنی پارتییەکەیانە، کە کۆپیکراوی پێکھاتە و ڕێکخستنی کۆمەڵی چینایەتییە و وەک فەرماندەر و فەرمانبەری کۆمەڵی چینایەتی، “ڕابەرانی” بەشی سەرەوەی پارتییەکان دەستەبژێرێکی دەسەڵاتخواز و مشەخۆرن و ئەندامانی بەشی خوارەوەی پارتییەکان کەسانی ناھوشیاری ڕەنجخوراو و پردی پەڕینەوە و سەرکەوتنی دەستەبژێری دەسەڵاتخواز و ناوبانگخواز و مشەخۆری نێو پارتییەکەن، بۆ بەدەسەڵاتگەییشتن؛ ھەر ئاوا بۆرجوازی “ئایین” و “نەژاد” و “نەتەوە” بۆ بەدەسەڵاتگەییشتنی خۆی و مانەوەی لە دەسەڵات بەکاردەبات و ناھوشیاریی و خۆرباوەڕیی خەڵك دەکاتە پرد، ھەر ئاواش چەپە دەسەڵاتخوازەکان “چین” و “سۆشیالیزم” و “کۆمونیزم”  بۆ گەییشتن بەدەسەڵات و لە دەسەڵاتمانەوە بەکاردەبەن و ناھوشیاریی و خۆشباوەڕیی ئەندامانی چین و توێژە پڕۆلیتێرییەکان وەک پردی پەڕینەوە بەرەو سەروەریی و مشەخۆریی بەقوبانیدەکەن .

 

ئەوەی تاکو ئێستا پارتییەکی “کۆمونیست” بەرانبەر پارتییەکانی دیکە دەڵێت و دەیکاتە بنەمای لادان و بۆرجوازیبوونی ئەوانی دیکە، تەنیا یەک شتە، ئەویش ھەمان تاوانباراکردنی یەکدی ڕەوتە ئایینییەکانی ئایینێکە، بەوەی کە لە پەڕتووکی پیرۆز و ڕێنوێنییەکانی پێخەمبەران لایانداوە. لەو بارەوە خوێنەر دەتوانێت تۆمەتی جیاوەبووەکان و دەرکراوەکانی نێو ڕەوتی “کۆمونیزمی کرێکاریی” بدات، کە پێوەری کۆمونیست-بوونیان دوور و نزیکی ئەوانە لە پەیڕەوکردنی گوتەکانی مەنسووری حیکمەت و پەرەستنی وێنەکەی، یان گوتەکانی مارکس و لێنین و ستالین و ترۆتسکی و مائۆتسەتۆنگ و کاسترۆ و چێ گوارا و …تد. ھەموویان دەستەبژێریی وردەبۆرجوازین و پێگەی کار و ژییانیان لە دەرەوەی کرێکاران و  تێکۆشانی کۆمەڵایەتییە و ھەموویان خۆ-بەڕابەر-زانن و ھەموویان ناوبانگخواز و ھەموویان خۆیان بە “زانا” و کرێکاران بە “دەبەنگ” و شایانی شوانەیی خۆیان، ھەموویان کۆمەڵێك ئیدئالیستی لەخۆڕازین و کەتوار و ژییان و پەرەسەندنەکان بە پێوەری حەزە ئایدیۆلۆجییەکانی خۆیان دەپێون و ئامانج و بەرنامەیان لەقاڵبدانی ژییان و مێژووە بەگوێرەی بەرنامە ئایدیۆلۆجییەکانی خۆیان.

 

پرسێك، کە لەنێو ئەو خاڵەی سەرەوە ناکرێت بەسەری بازبدرێت، خشکەیی خۆجیاکردنەوەیە لە شکستی بۆچوون و بەرنامەکەی مەنسووری حیکمەت و “کۆمونیزمی کرێکاریی” و ناوبردنی بە ڕەوتێکی دەھەی نەوەدی “مارکسیزمی شۆڕشگێڕ” و بە بەشێک زانینی “مه‌نسور حیكمه‌ت و” كۆمۆنیزمی كرێكاری” و بە گشت و سەرچاوە نەزانینی، ئاماژەیە بۆ ماڵئاوایی لەو ڕەوتە، بەڵام زۆر ترسنۆکانە و لاوازانە. وەک گوتم ئەوە تایبەتمەندیی ھەموو باڵە جیاوەبوو و دەرکراوەکانی نێو (حککع) بووە و ھەموویان بۆ ماوەیەک جۆرێک پابەندیی و وەفادارییان نیشانداوە و لە ھەلی گونجاودا ھەنگاو بە ھەنگاو دوورکەوتوونەتەوە… لەنێو ئەو خاڵە تەنیا باڵێکی مارکسیستی بەر شاڵاوی بۆرجوازیی-بوون و وردەبۆرجوازیی-بوون نەکەوتووە، ئەویش ترۆتسکیزم دەبێت. ئایا ڕێزنەکردنی ترۆتسکیستەکان لەنێو ڕیزبەندیی “ڕەوتە بۆرجوازیی و وردەبۆرجوازییەکانی ژێر ناوی مارکسیزم و کۆمونیزم” نیشانەی لادانی سەرانی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” بەرەو لای ترۆتسکیزم یان ترۆتسکیستەکان ھێندە نەبوون و ھیچن، کە شاییستەی ئاماژەدان نین؟

 

10. خه‌باتی شۆڕشگێرانه‌ له‌ پێناو ڕزگاری ژن وبه‌جێهێنانی یه‌كسانی ته‌واو له‌گه‌ڵ پیاو وكۆتایی هێنان به‌ سەركوت ولابردنی سته‌م له‌سه‌ری ئه‌ركێكی بنه‌ڕه‌تی ئێمه‌یه‌. …”

 

ئەو خاڵەش ھەر ھێندەی خاڵەکانی پشتیوانی و ڕزگارکردنی کرێکاران گرنگی ھەیە. ئەوان وەک سوپەرمانێک فریای ھەموو چین و توێژە ژێردەست و چەوساوەکان دەکەون؛ بە واتایەکی دیکە ژنان وەک کرێکاران “نەزان و دەبەنگ” توانای خۆڕزگارکردنیان نییە و تەنیا ئاسۆییەکی ڕزگاری بۆ ئەوان، ڕەدووکەوتنی پارتییەکەی “ڕابەرانی بلفعل” و خێرۆمەندیی وردەبۆرجوازی دەبێت!

 

لێرەدا من ناچمە سەر شێوازی ڕزگارکردنی ژنان لەلایەن “ڕابەرانی بلفعل”، کە سۆشیالیزەکردنی ژنان بوو وەک ھەر کەرەستە و داراییەکی دیکە لەنێوان ئەندامە نێرینەکانی (حککع)، شەوی سووری “ڕابەرانی بلفعل” و چەند-ژنەی ڕانەگەیێندراوی “نامەزھەبی” سەران و ئەندامانی پارتیی بوو. تەنیا ئەوەندە دەڵێم مەبەستی ئەوان لە سەرمایەگوزاریی لەسەر کرێکاران و ژنان، ھێز و توانای شۆڕشگێڕانە و ھاندەرەکانی ئەوان بۆ شۆڕش و گۆڕین نییە، بەڵکو بە “گێل و نەزان”زانینی کرێکاران و ژنان و کردنیانە بە پەیژەی سەرکەوتن بەرەو دەسەڵات. تکایە لەو بارەوە نووسینەکانی مەنسووری حیکمەت و شاگردەکانی لەو ساتانەی کە ئاوایان دەزانی گەییشتووتەنە بەردەرگەی دەسەڵات (مارچی ١٩٩٦، ھەڵبژاردنی شارەوانییەکانی ھەرێم ٢٠٠٠، ڕۆژانی پاش ١٧ شوبات و سەردەمی ھەڵمەتی ڕێفراندۆمی دەوڵەتاندنی ھەرێم) سەرنجبدەن، کە ئیدی کرێکاران و ژنان وەک لەشکری بەدەسەڵاتگەییشتنی “پارتیی ڕابەر” گرنگیان نەدەما و ھەموو ھەوڵ و پاگەندەی پارتییەکانی “کۆمونیزمی کرێکاری” بۆ بەردەم کامێراکان و بەرە لەتەک ئەم باڵی دەسەڵات، دژی ئەو باڵی دەسەڵات چڕدەبووەوە .

 

11. خه‌بات له‌ پێناو ڕیفۆرمی سیاسی وئابوری و كۆمه‌ڵایه‌تی، هه‌بوونی فیعلی له‌هه‌موو مه‌یدانه‌كانی خه‌باتی چینی كرێكاروجه‌ماوه‌ری بێبه‌ش وتوێژه‌‌ چه‌وساوه‌كان بو به‌دیهێنانی ئه‌و ڕیفۆرمانه به‌شێكه‌ له‌ ئه‌ركه‌ ده‌ستبه‌جێكانمان. ڕیفۆرم وخه‌بات له‌پێناوی به‌ئه‌نجامگه‌یاندنیدا جیاناكرێنه‌وه‌ له‌ خه‌باتی شۆڕشگێڕانه‌ له‌ پێناو فه‌راهه‌م هێنانی شۆڕشی كۆمه‌ڵایه‌تی چینی كرێكار، چونكه‌ هه‌میشه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی ئۆرگانیك هه‌یه‌ له‌ نێوان ڕیفۆرم و شۆڕشدا وه‌ ئێمه‌ كارده‌كه‌ین بۆ به‌رجه‌سته‌كردنه‌وه‌ی ئه‌م په‌یوه‌ندیه‌ له‌سه‌رجه‌م خه‌باتمان له‌ مه‌یدانی ڕیفۆرمدا.”

 

ڕیفۆرم چییە و لەنێو تێکۆشانی ڕۆژانەی چین و توێژە پرۆلیتێرەییەکان چ واتایەک دەبەخشێت؟ ڕیفۆرمکردنی دەسەڵات و یاساکانی سەروەریی؟ بەداخەوە وەک خوێنەرێك ھیچ لە ڕیفۆرمێک کە ڕاگەیێنەرانی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” مەبەستیانە تێناگەم؛ ڕێفۆرمکردنی سیستەمی سەروەریی چینایەتی یان ڕیفۆرمکردنی ژییان و داخوازییەکانی خەڵک؟ بەبۆچوونی من، بەکاربردنی واژەی ڕیفۆرم وەک چەمکێکی ئەبستراکت و بێلایەن، ھەوڵێکە بۆ خەڵەتاندنی خەڵکی ناھوشیار و خۆشباوەڕ، چونکە توندکردنەوەی یاسا سەرکوتگەرەکان و کەمکردنەوەی مووچە و کرێ و زیادکردنی ماوەی کار و دوورخستنەوەی ساڵی خانەنشینی و قەدەخەکردنی چالاکییە جەماوەریی و کۆمەڵایەتییەکان و تایبەتیکردنەوەی کەرتە دەوڵەتییەکان و پارتییکردنی کەرتەکانی بەرھەمھێنان و خزمەتگوزاری، ڕیفۆرمن و ناچارکردنی دەوڵەت و کۆمپانییەکان بە باشترکردنی ژییانی ڕۆژانەی خەڵک ھەر ڕیفۆرمن؛ ڕیفۆرم واتە گۆڕین و پێداچوونەوەی فۆرمێک. ئایا گۆڕین و پێداچوونەوەی فۆرمێک بە ئەبستراکتی دەتوانێت بەشێك لە شۆڕش بێت؟

 

ھەڵبەتە بۆ منی چاودێری پارتییبازەکانی ڕەوتی “کۆمونیزمی کرێکاریی” و باڵەکانی دیکە، ڕۆشنە، کە بە ئەبتسراکت بەکاربردنی ئەو چەمکە ڕێگەخۆشکردنە بۆ بەشداریکردنی سیستەمی پارلەمانیی و پێکھێنانی بەرەی ھاوبەش لەتەک پارتییەکانی دیکە؛ سازشدانی بزووتنەوەی جەماوەریی لەتەک دەوڵەت و خاوەنکار بە پاساودانی ئایدیۆلۆجیی. ئەوەش لە باوانی بۆرجوازییەوە بۆ منداڵە بۆرجوازییەکانی پارتییبازی ماوەتەوە؛ زەمینەخۆشکردنی پێشتر بۆ کاتی گونجاو و ڕاگەیاندن!

ئەوەی پارتییبازەکان بە ڕێفۆرم ناویدەبەن، بۆ من و ھەر کەسێکی دژە-چینایەتی، (تێکۆشانی ڕۆژانە)ی پێدەگوترێت؛ تێکۆشان بۆ بەدەستھێنانی داخوازییە دەستبەجێییەکان؛ زیادکردنی کرێ، کامکردنەوەی ماوەی کار، نزیککردنەوەی ساڵی خانەنشینی، دابینکردنی خانووبەرەی گونجاو بۆ خەڵک، دابینکردنی بیمەی دەرمانی و کۆمەڵایەتیی و بێکاریی و پەککەوتەیی و کەمئەندامی و خزمەتگوزارەییە گشتییەکان و …تد . ئەوانە ھیچ کام خێرخوازیی دەوڵەت و کۆمپانییەکان نین، بەرەنجامی پاڕانەوەی ڕامیاران نین، بەڵکو بەرەنجامی تێکۆشانی ھەر ڕۆژەی چین و توێژە پڕۆلیتێرەکانی کۆمەڵن و بە درێژایی مێژووش لە خێڵایەتی و کۆیلایەتیی تاکو فیئۆداڵیی و سەرمایەداریی، ئەو داخوازییانە لەلایەن سەرۆکخێڵان و ئایینکاران و ئیمپراتۆر و دەوڵەت و کۆمپانییەکان و فەرماندارییەکان بە سەرکوت و  ئەشکەنجە و مەرگ و زیندانی و تیرۆر وەڵامدراونەتەوە و ھیچ کات دەڵاڵانی نێو پارلەمان یان پارتییە “ڕابەرەکان” نەیانتوانیوە نانێک بخەنە سەر سفرەی ھەژاران و ھیچ کات دژی سەروەریی چینایەتیی نەبوون و ناشبن!

  

12. جیاكردنه‌وه‌ی دین له‌ ده‌وڵه‌ت وپه‌روه‌رده‌ وفێركردن داخۆازیه‌كی فه‌وریمانە ویه‌كێكه‌ له‌ ئه‌ركه‌ ڕاسته‌وخۆ و ده‌ستبه‌جێكانی خه‌باتمان.‌”

 

بە بۆچوونی من، لە سەراپای مێژوو ھیچ درووشمێك ھێندەی درووشم و داخوازیی “جیاکردنەوەی ئایین لە دەوڵەت یان دەوڵەت لە ئایین” پووچتر نەبووە و نییە. ئەوی سەرەواوێك لە مێژووی سەرھەڵدانی ئایینەکان و دەوڵەت بزانێت، ئەوە دەزانێت، کە دەوڵەت منداڵە تاقانەکەی ئایینە و ناھوشیاریی و خۆشباوەڕیی خەڵك مامانی ئەوە. دەوڵەت سێبەری یەزدان و ئایینە لەسەر زەمین؛ دەوڵەت نوێنەر و جێگری یەزدانە لە ڕاسەری خەڵک. پایەکانی ئایین بریتین لە سەروەریی یەزدان و ملکەچیی پەرەستیاران بۆ فەرمانەکانی یەزدان، پیرۆزیی دارایی تایبەت و کاری کرێگرتە، پەرەستگەش وەک پارلەمان ڕەواکەری بڕیارەکانی سەروەران و بڕواھێنان بە خەڵکی ژێردەست و ملکەچ . بۆ مرۆڤی وردبین و ئاوەزدار، جیاکردنەوەی دەوڵەت لە ئایین وەک جیاکردنەوەی سێبەرە لە تەن، ئەستەمە بەبێ لەنێوبردنی دەوڵەت، دەسەڵاتی ڕامیاریی و ڕێکخراوی ئایین لەنێوببرێت.

 

ئەگەر لە پووچیی ئاوا پاگەندەیەک وازبھێنین، ئەوا وەک ئەزموونی حەفتا ساڵەی ڕوسیە نیشانیدا، کە ئەوەی بە جیاکردنەوەی دەوڵەت لە ئایین ناونرا، جێگرتنەوەی ئایین بوو بە ئایدیۆلۆجیا و دەوڵەت بەبێ ئایین و ئایدیۆلۆجیا نایکرێت، چونکە بەبێ ئایین و ئایدیۆلۆجیا ھەرگیز تاکی نەدارکراو و بێدەسەڵاتکراو ملکەچ و ڕازیی بۆ دەوڵەت ڕاناگیردرێت.  ھەر لەبەرئەوەش بوو، کە ئەندامانی “پارتیی ڕابەر” لە ڕوسیە و بلۆکی وارشۆ پاش ھەرەسی بلۆکی بۆلشەڤیکی تەنیا پەرەستگەی ملکەچیی خۆیان گۆڕی؛ لە کۆبوونەوەی پارتییەوە بۆ کۆبوونەوەی پەرەستگە، ھیچ لە پێگەی چینایەتیی ئەوان نەگۆڕدرا.

 

 13. پێداگری ده‌كه‌ین له‌سه‌ر یه‌كلاكردنه‌وه‌ی مه‌سه‌له‌ی نه‌ته‌وایه‌تی كورد ….، بە جیابوونەوە ودامەزراندنی دەڵەوتی سەربەخۆ یان مانەوە لە چوارچیوەی عێراقدا بە مافی یەکسانەوە لە گەل سەرجەم هاووڵاتیان،….. هەلۆیستی رەسمی “ریکخراوی ئەڵتەرنەتیڤی کۆمۆنیستی لەعێراق” سەبارەت بە جیابوونەوە، لە کاتی بەجێگەیاندنی ئەم مافەدا، بە گۆێرەی بەرژەوەندیەکانی بەرەوپێشچوونی خەباتی چینایەتی وسۆشیالیستی کریکار، بە تایبەت لە کوردستان، دیاری دەکریت. “

 

لێرەدا پرسیارێك یەخەی خوێنەری ئاگادار لە ڕەوتی “کۆمونیزمی کرێکاریی” بەرنادات؛ ئەی درووشمی “ناسیونالیزم شەرمەزارییە بۆ ئینسانییەت” واتا و پێویستی و ھۆکاری چی بوو، ئەگەر “ڕابەران بلفعلی پڕۆلیتاریا” بڕوایان بە “نەتەوە” ھەیە و بە یەکە و بناخەی یەکگرتن یان جیابوونەوەی کۆمەڵەکانی دەزانن؟

 

ئەی سەربەخۆیی دەوڵەت لە کێ؛ لە عیراق، لە بۆرجوازی، لە خەڵک، لە ئاسمان؛ ئایا دەوڵەتی ناچینایەتیی بوونی ھەیە، تاکو دەوڵەتەکەی ئەوان سەربەخۆ بێت؟ ئایا لە دەرەوەی بڕوابوون بە پووچگەرایی و ئەفسانەی “نەتەوە” دەستەواژەی “دەوڵەتی سەربەخۆ” واتای چییە؟

 

مەبەست لە ” بە گۆێرەی بەرژەوەندیەکانی بەرەوپێشچوونی خەباتی چینایەتی وسۆشیالیستی کریکار، بە تایبەت لە کوردستان ” چییە؟

 

14 . ته‌وه‌ره‌ سه‌ره‌كیه‌كان بۆ ئه‌و هه‌نگاوانه‌و ئه‌و داخوازیه‌ ڕیفۆرمیانه‌ له‌ بواره‌كانی ژیانی ئابوری وكۆمه‌ڵایه‌تی وسیاسی وڕۆشنبیری بۆ جه‌ماوه‌ر، له‌ ژێر ڕۆشنایی ده‌ستكه‌وته‌كانی بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كرێكاری جیهانی وكۆمۆنیزمی شۆڕشگێر وچه‌پی جیهانی ، وه‌ له‌ بواره‌كانی له‌ناوبردنی جیاوازی له‌سه‌ر بنه‌مای ڕه‌گه‌ز و جێنده‌ر وڕه‌نگی پێست ونه‌ته‌وه‌ و ئایین و ته‌یافه‌ وشتی تر، به‌شێكن له‌ داخوازیه‌كانمان. …. “

 

ئەو داخوازیی و مافانەی کە لەنێو خاڵی (١٤) ڕیزکراون، وێرای باشبوون و پێویستبوونیان، ئایا لە باشترین باردا لە “سیستەمی دەوڵەتێکی پارلەمانیی” زیاتر وێنادەکات؛ کە لە ڕەنجی ھەمووان بە ھەموو ڕەنگ و ڕەگەز و نەژاد و ئایین و حەزە کەسییەکانی دیکەوە وەک یەک [ یەکسان] بەھرەکێشییدەکات و لەسەر ھەمووان وەک کۆیلە سەروەرییدەکات؟

 

”  15. “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” وه‌ك ڕێكخراوێك وئامرازێكی خه‌باتكارانه،‌ كارده‌كات بۆ پێكهێنانی حزبێكی كۆمۆنیستی شۆڕشگێر ماركسی له‌عێڕاق له‌زووترین كاتدا. ئه‌وه‌ش له‌ رێگای كۆنگره‌یه‌كی دامه‌زرێنه‌ر كه‌ هه‌موو تاك وچالاكوانانی بزوتنه‌وه‌ی كۆمۆنیستی پرۆلیتاری وڕێكخراوه‌كان وئاڵقه‌ ماركسیه‌ جۆراوجۆره‌كانی سه‌رتاسه‌ری عێڕاق تیایدا به‌شداربن،….. .وه‌ك ڕێكخراوێكی كۆمۆنیستی، خه‌باتده‌كه‌ین بۆ یه‌كگرتنی خه‌باتی كۆمۆنیسته‌كان له‌ سه‌رتاسه‌ری عێڕاق وبه‌ستنی ئه‌م كۆنگره‌ دامه‌زرێنه‌ره‌ كه‌ بڕیار ده‌دات له‌سه‌ر …. وشتی تر. “

 

ئەگەر ئەوە لەبەرچاونەگرین، کە ئەندامانی پارتییەکان لەنێو ھەموو کۆمەڵەکان کەمینەیەکی زۆر بچووکن و لەنێو چینی کرێکار کەمینەیەکی لەوەش بچووکترن و لەنێو کرێکارە سۆشیالیستخوازەکان کەمینەیەکی ھەرە بچووکترن؛ ئاوای دابنێین، کە زۆرینەی کرێکارە مارکیسستەکان ھاوبۆچوونی پارتییەکەی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” ھەبن، ئایا لە بارێکی ئاوادا لەسەر چ بنەمایەک کەمینەیەکی ئاوا دەتوانێت پاگەندەی نوێنەرایەتی ھەمووان بکات؛ ئایا بڕیار و دەسەڵاتی ئەوان ھەمان دیکتاتۆریی جەنەڕاڵەکان نابێت؟

 

ئەگەر لەوەش بگوزەرێین، سەرانی ڕێکخراوێك کە تەنیا خۆیان و گرووپەکەی خۆیان بە “کۆمونیست” و “مارکسیستی ڕاستینە” و “شۆڕشگێر” دەزانن، ئیدی لەسەر چ بنەمایەک دەتوانێت یەکێتی خەباتی ھەموو “کۆمونیستەکان” دەسەبەربکات، ئەو کۆمونیستانە کامانەن، کە “ڕابەرانی بلفعل” دەچنە نێو ئەوان؛ ئەگەر “ڕابەرانی بلفعل”  گرووپ و ڕێکخراو و پارتیی دیکەی بە “کۆمونیست” دەزانن، بۆچی لەتەک جیابوونەوەیان لە پارتیی دایک نەچوونە نێو یەکێک لە ئەوانی دیکە؛ یان مەبەستی ئەوان ئەوەیە خۆیان “مەجەعیەت” بن و دەبێت ئەوانی دیکە بە شوانەیی ئەمانەوە پەیوەست بن؟

 

16. ئێمه‌ ڕێكخراوێكی كۆمۆنیستین جیاوازیمان نیه‌ له‌گه‌ڵ حزبه‌ كرێكاریه‌كانی تر ته‌نیا به‌وه‌ی “مانیفیستی كۆمۆنیست”ی ماركس و ئه‌نگلز وه‌سفی ده‌كا كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ جیاوازی كۆمۆنیسته‌كان له‌گه‌ڵ حزبه‌ كرێكاریه‌كانی تر . “

 

ئەی جیاوازی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” لەتەک ڕێکخراوە “کۆمونیست”ییەکانی دیکە چییە؛ لە باری ستراتیج و شێوازی ڕێکخستن و چالاکی و  و تێکۆشان و میکانیزم کار و چالاکی و بنەمای ئابووریی و  ئایدیۆلۆجیی ئەمان لەتەک ئەوانی دیکە چییە؟

 

17. هه‌موو ئه‌و ڕێكخراوه‌ كۆمۆنیستیانه‌ی هاوئاسۆ و به‌رنامه‌ی كۆمۆنیستی كۆمه‌ڵایه‌تیمانن ، وه‌ هه‌موو ئه‌وحزب وڕه‌وت وڕێكخراوه‌ ماركسیستانەی له‌ باری سیاسی وفكریه‌وه‌ له‌ ئێمه‌ نزیكن ، له‌سه‌ر ئاستی عێڕاق وناوچه‌كه‌ ….‌ . “

 

ئەگەر ڕاگەیێنەرانی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق”  لەسەر ئاستی عیراق “ڕێکخراوی هاوئاسۆ و به‌رنامه‌ی كۆمۆنیستی كۆمه‌ڵایه‌تی و … ڕێکخراویی پارتیی و ڕەوتی مارکسیستی دیکە” شکدەبەن یان ھەن، لەبەرچی نەچوونەتە نێو ئەوان؛ ئایا لە باری ھەبوونی ڕێکخراو و پارتیی و ڕەوتی ھاوشێوەی خۆیان، قوتکردنەوەی ڕێکخراوێکی دیکەی وەک ئەوان، بێجگە لە دەسەڵاتخوازیی و ناوبانگخوازیی و خۆ بە زاناتر و “ڕابەرتر” زانین، چ ھۆکارێکی دیکە بۆ پچڕپچڕکردنی خەڵکی ھەیە؟

 

18. خه‌باتده‌كه‌ین له‌ پێناو به‌هێزكردنی خه‌تی شۆڕشگێڕ ماركسی وڕێكخراوه‌ كۆمۆنیستیه‌ شۆڕشگێره‌كان له‌ناو بزوتنه‌وه‌ی كۆمۆنیستی له‌سه‌ر ئاستی نێونه‌ته‌وه‌یی وناوچەیی. “

 

ئەگەر ڕەخنەی خۆم لە ئایدیۆلۆجییبوونی “مارکسیزم” لەبەرچاونەگرم و “مارکسیزم” بە “تیئۆری شۆڕشی سۆشیالیستی” بزانم، “خەتی شۆڕشگێڕی مارکسی” چییە و ئەی “ناشۆڕشگێڕی مارکسیستی” یان “مارکسیزمی ناشۆڕشگێڕ” کامەیە؟

 

ئەی “کۆمونیستی ناشۆڕشگێر” چییە و کامەیە و ئەگەر کۆمونیزم بیرۆکەیەکی شۆڕشگێڕانەی چەوساوان بێت، چۆن دەکرێت ھاوکات “ناشۆڕشگێڕ” بێت؛ پێوەری جیاکردنەوەی “شۆڕشگێڕ”بوونی و ناشۆڕشگێر”بوونی ئەم “مارکسیزم” و ئەو “مارکسیزم”، ئەم “کۆمونیزم” وئەو “کۆمونیزم” چییە؛ ئێمەی کرێکارانی “”نەزان و دەبەنگ” چۆن ئەو دوو بوونە ناتەبا و دژانە جیابکەینەوە؟

 

19. بانگەوازی‌ چینی كرێكار ‌وهەڵسوڕاوانی بزوتنه‌وه‌ی كرێكاری ده‌كه‌ین كه‌ ڕه‌وتی ماركسیستی وئه‌م ته‌وه‌رانه‌ وئه‌م ئاراستانه‌ بكه‌نه‌ سه‌رخه‌تی خه‌باتیان وڕیزه‌كانی خه‌باتی ریکخراوەیی کۆمونیستیان له‌گه‌ڵ ئێمه‌دا یه‌كخه‌ن. هەروەها بانگەوازی هه‌موو هەڵسوراوان وڕابه‌رانی كرێكاری وزه‌حمه‌تكێشان وچالاكوانانی ناڕه‌زایه‌تیه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان، کە هه‌ڵگری ئاسۆی كۆمۆنیستین، و‌هه‌موو خه‌باتكاره‌ كۆمۆنیسته‌ شۆڕشگێره‌كان ئەکەین له‌ سه‌رتاسه‌ری عێڕاق دا، کە ڕیزی خه‌باتیان له‌گه‌ڵ ئێمه‌ یه‌كخه‌ن لە چوارچیوەی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیفی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” وپێكه‌وه‌ هەنگاو بنێین به‌ره‌و دامه‌زراندنی حزبێكی كۆمۆنیستی پرۆلیتاری به‌هێز وجه‌ماوه‌ری.”

 

چ پێویست بەوە دەکات، کە  ڕاگەییێنەرانی ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” چینی کرێکار و چالاکانی بزووتنەوەی کرێکاریی بۆ ئەوە بانگەوازبکەن، کە ڕەوتی مارکسیستی و ئەو تەوەرە و ئاراستانە بکەنە سەرخەتی خەباتی خۆیان؛ ئایا بەبێ بانگەوازەی ئەمان، چینی کرێکار و چالاکانی بزووتنەوەی کرێکاریی ئاوەزیان بەوە ناشکێت و نازان ئەو کارە بکەن؟

 

ئەی لەسەر چ بنەمایەک دەبێت چینی کرێکار و چالاکانی  بزووتنەوە کرێکاریی ڕیزەکانی خۆیان لەتەک ڕیزی ڕاگەیێنەرانی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” بخەن؛ مەگەر ناڵێن کرێکاران شۆڕشگێڕترین چینی کۆمەڵ و بەتواناترین چینی کۆمەڵن و ڕۆڵی ئەوان چارەنووسسازە؛ ئەی بۆچی دەبێت ئاوا چینێک ڕیزەکانی خۆی لەتەک چەند چەپێکی چەند جار تێکشکاوی ئایدیۆلۆجیی ڕێکبخات و ڕەدووی ئەوان بکەوێت؟

 

ئەی لەسەر چ بنەمایەک دەبێت ” هه‌موو هەڵسوراوان وڕابه‌رانی كرێكاری وزه‌حمه‌تكێشان وچالاكوانانی ناڕه‌زایه‌تیه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان، کە هه‌ڵگری ئاسۆی كۆمۆنیستین، و‌هه‌موو خه‌باتكاره‌ كۆمۆنیسته‌ شۆڕشگێره‌كان” ڕیزی خۆیان لەتەک ڕیزی چەند کەسێکی جیاوەبوونی پارتییەکی شکستخواردوو ڕێکبخەن؛ لەسەر چ بنەمایەک کۆمەڵێك وردەبۆروازی دەسەڵاتخواز و ناوبانگخواز و مشەخۆرخواز دەبنە “مەرجەعیەت”ی ” چینی کرێکار و چالاکانی بزووتنەوەی کرێکاریی” و ” هه‌موو هەڵسوراوان وڕابه‌رانی كرێكاری وزه‌حمه‌تكێشان وچالاكوانانی ناڕه‌زایه‌تیه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان، کە هه‌ڵگری ئاسۆی كۆمۆنیستین، و‌هه‌موو خه‌باتكاره‌ كۆمۆنیسته‌ شۆڕشگێره‌كان” و دەبێت ئەو گشتە بخزێنە ژێر دەواری شڕ و بابردووی کۆمەڵێك چەپی وردەبۆرجوازیی؟

 

ئەگەر لە ھەموو ئەو پرسیارانەی سەرەوە بگوزەرێین و وەک ھەر کەسێكی ناھوشیار و خۆشباوەڕ، ئێمەی خوێنەریش بخزێینە ژێر دەواری شڕ و بابردووی ڕاگەیێنەرانی پارتییۆکەی جیاوەبوو لە پارتیی دایک؛ پارتییە دەستکردەکانی مەنسووری حیکمەت، ئەی لە وەڵامی ئەم پرسیارە یەخەگرە چی بکەین؛ بیست و دوو کەس ئامادە و واژۆکەری درووستکردنی ڕێکخراوێکی دیکە ھەن، بەڵام تەنیا شەش کەس لە ئەوان دامەزرێنەری ڕێکخراوەکەن؛ ئایا ڕێکخراوەکە لەلایەن ئەو شەش کەسە دامەزرێندراوە و دواتر شازدە کەسەکەی دیکە پەیوەست بوون و واژۆیانکردووە؟ ئەگەر ئاوایە و شەش کەس ئەو مافە بەخۆیان دەدەن بەناوی چینی کرێکارن و “مارکسیستە شۆڕشگێڕەکان” و چالاکانی بزووتنەوەی کرێکاریی و چالاکان و ڕابەرانی کرێکاریی و زەحمەتکێشان و چالاکانی ناڕەزایەتییە کۆمەڵایەتییەکان، ڕێکخراوێك قوتبکەنەوە، ئیدی دواخستنی ڕاگەیاندنەکەی بۆ واژۆکردنی شازدە کەسی دیکە وەک سفری پاش فاریزە، لەبەر چی و لەپێناو چی؟

ئەگەر شازدە کەسەکەی دیکە وەک شەش کەسی “دامەزرێنەر” بەشداری دامەزراندنی ڕێکخراوەکە بوون، ئیدی بۆ ھەمووان لە یەک ئاست نەبیندراون و بۆچی ھەموویان وەک دامەزرێنەر ڕانەگەیێندراون؛ ئایا شازدە کەسەکە بنکە [قاعیدە]ی ڕێکخراوەکەن و شەش کەسەکەش نێوەندیی و سەرکردایەتی؟

لە بەرانبەر ئاوا ئەگەرانێك و کەسانێک کە ساڵانێکە لە پارتیی دایک دابڕاو بوون و لەلایەن ئەو کەسانەی کە تازەکی لە پارتیی دایک جیابوونەتەوە، بە لادەر و سەرلێشێواو و نەزان و تێنەگەییشتوو لە “کۆمونیزمی کرێکاریی” و “مەنسووری حیکمەت” ناودەبران، کەچی ئێستا بەو ڕاگەیاندنە کەوتوونەتەوە ھەلەکەسەما و وەک ئەوەی ھەنگوێنیان لەنێو کونی دار دۆزیبێتەوە، مڕ و مەست-بوون، تەنیا دەستەواژەیەک بۆ گوتن دەمێنێتەوە “ئەگەر ئازادی و سەربەخۆیی ببارێت، کەسانێک ھەن، کە بۆ خۆپاراستن لە ئازادی، چەتر ھەڵدەدەن” .

بەکورتیی: بەڕاستی بەدبەختییە، پاش ئەو ھەمووە دەرکردن و جیابوونەوە و کەرتکەرتبوونە ئایدیۆلۆجیانەی ڕابوردوو لەسەر دەستی سەرانی ئەو ڕەوت و پارتییانە، کەچی ھێشتا کەسانێك ھەبن و خۆشباوەڕانە ڕەدووی بازرگانە ڕامیارەکان بکەون. ھەرچەندە سەد ساڵی ڕابوردوو سەدەی لێکھەڵوەشانی “پارتییە ڕابەرەکان” بوو و ئەو لێکھەڵوەشانە لەنێو پارتییەکەی لێنین و لەسەر دەستی ئەو و تازەترین نموونەش لەنێو پارتییەکەی مەنسووری حیکمەت و لەسەر دەستی خودی ئەو دەرکردن و ناچارکردن بە جیابوونەوە و بە دوژمنبوونی ھاوڕێکانی دوێنێ ڕویدا، کەچی بەداخەوە ھێشتا بە ھەژماری پەنجەکانی دەست لەنێو چالاکە دەرکراو و جیابووەکانی دەھی نەوەدی سەدەی ڕابودوو خۆشباوەڕانێک ھەن، کە بەو ڕاگەیاندنە کەوتوونەتەوە ھەلەکەسەما و وەک ھاوینی ساڵی ١٩٩٣ نوقڵانەی ڕزگاری پڕۆلیتاریا لە سایەی پارتیی مژدەدراو لێددەدەن. ئەگەر سەرنجێکی ڕابوردووی چەپی ھەرێمی “کوردستان” بدەین، ساڵی ١٩٩١-١٩٩٣ وێڕای جیابوون و ھەبوونی ڕێکخراوی زۆر، کەچی سەرەڕای ھەموو ناڕۆشنی و ناکۆکییەکان، یەکێتییەکی ڕانەگەیێندراو لەنێوان ھەموویان ھەبوو و زۆر لەو ھەموو ماوە یەکگرتووتر بوون، کە بوون بە “پارتییەکی پۆڵایین”. ئەوی ڕۆژێك لەنێو ڕەوتی “کۆمونیزمی کرێکاریی” بەتایبەت ساڵانی ١٩٩١-١٩٩٣ چالاک بووبێت، ئەوە دەزانێت کە دوژمنە ئایدیلۆجییەکانی ئێستا، ھاوڕێی ئایدیۆلۆجیی گیانی بە گیانی ئەو کات بوون و ئەوە سەرەتانی “پارتیی پۆڵایین” و “ڕابەر ڕابەرۆکێ” و “لیدەربازیی” و  بیرۆکەی ” پێگە و ئۆتوریتەبازیی” بوو، کە تەشەنەیکردە نێو دواخانەی مێشکی بزووتنەوەکە و لایەنگرانی و ھۆش و ئاوەزی ژاراوییکردن.

—————————————————————————–

پەراوێز:

* ئەو کات من وەک ئەندامێکی ڕێکخراوی ڕەوتی کۆمونیست ئامادەی چوونە نێو پارتیی پێشنیارکراو (حککع) نەبووم و ئەوە بوو بە خاڵی دوورکەوتنەوە و دابڕانی من و گەڕانەوەم بۆ سەر بیرۆکەی (پارتیی کۆمونیستی جیھانی) کە بزووتنەوەکان لە ھەرێم و ناوچە و وڵاتان بەشێك/ لکێک بن لەو پارتییە جیھانییە. ھەر ئاوا زستانی ساڵی ١٩٩٢ لەنێو  ڕەخنەیەک لە سەروتاری یەکەم ژمارەی “انترناسیونال – ارگان حککا” کە مەنسووری حیکمەت سەرنووسەری بوو، (نێونەتەوەیی ڕێکخراوە جەماوەرییە سەربەخۆکانی کرێکاراان) و (پارتیی کۆمونیستی جیھانی – وەک نێونەتەوەیی کۆمونیستەکان) پێشنیارکردن و ھەر لەنێو ئەو ڕەخنەیە، دژی پێداگرتنە ئایینگەراییەکەی (مەنسووری حیکمەت) لەسەر مارکسیست-لێنینیست-بوونی خۆی، کە لەنێو سەروتارەکەی نووسیبووی “من کەسێكی مارکسیست -لێنینستم، مارکسیستێکی ئۆرتۆدۆکس”.

**  بە گوێرەی تیئۆرییەکەی کاوتسکی ئەوە وردەبۆرجوازییە کە ھوشیاری چینایەتی دەباتە نێو کرێکاران و لە ڕووی تیئۆرییەوە ڕابەریی کرێکاران دەکات و ئەوان دەشۆڕشێنێت ….

*** لینکی پەڕتووکی مێزگردی پێداچوونەوە و ھەڵسەنگاندنی ڕێكخراوی یەكێتی بێكاران لە كوردستان، (ئەزموونی خەبانی جەماوەریی ساڵانی ١٩٩٢ تا ١٩٩٨) https://bekaran.wordpress.com/2013/08/30

**** لینکی ھۆنراوەکەی عەبدوڵڵا پەشێو  https://www.youtube.com/watch?v=Wnu-EFh8SL0

***** لینکی دەقی ڕاگەیاندنی باڵێکی سەرکردایەتی (حککع)  بەناوی “ڕێكخراوی ئەڵتەرنەتیڤی كۆمۆنیستی له‌ عێڕاق” http://www.hawpshti.com/ku/?p=19187

 

بۆ خوێندنەوەی بەشی یەکەم، لەسەر ئەو لینکە کلیکبکەن:  https://hejeen.wordpress.com/2018/08/06

“دەنگدان زۆر شت دەگۆڕێت، بەڵام بەرەو خراپترکردن و ڕامبوون و دەستەمۆبوون”

کاتێك سەد ساڵ لەمەوبەر (ئێما گۆڵدمان – نووسەر و چالاکی ئەنارشیست) گوتی “ئەگەر دەنگدان شتێکی بگۆڕیایە، ئێستا دەمێک بوو، کە قەدەخەکرابوو”.

مەبەشتی ئەو لە شت گۆڕین، گۆڕانکاریی پۆزەتیڤ بوو لە بەرژەوەندی زۆرینەی زەحمەتکێش؛ ئەگەر نا، دەنگدان زۆر شت بەرەو نیگەتیڤ دەگۆڕێت، لەپێش ھەموو شتەکان، خودی سرووشتی مرۆڤ.

دەنگدان بڕوابوونی مرۆڤ بە خۆی لاواز و نەبوو دەکات و مرۆڤ لە ھێز و توانای خۆی نامۆ و نائومێدی دەکات و ڕام و دەستەمۆی ئەو خۆزگەیەی دەکات، کە “فریادڕەسێك” پەیداببێت و ژیان و دونیای بەدبەختییەکان بۆ ئەو بگۆڕێت.

بەڵام بێجگە لە ھەڵوێستی ھەر کەس بەرانبەر پارلەمان، خودی مێژووی سەدان ساڵەی پارلەمان ئەوەی نیشانداوە، کە پارلەمانتاران نوێنەری پارتییەکان و پارتییەکان خوازیاری مشەخۆری و سەروەریی چینایەتین و لە باشترین بار، پارلەمانتاران دەڵاڵی (نوێنەری | لۆبی) کۆمپانییەکانن و وەک بەکرێگیراوێک ئەو یاسا و خواستانە پەسەندەکەن، کە لە بەرژەوەندی کۆمپانییەکان و سەرمایەداران و بنەماڵە و پارتییە دەسەڵاتدارەکانن.

ئەگەر ئەزموونی سەدان ساڵەی پارلەمانەکانی ئەوروپا و ئەزموونی بیست و شەش ساڵەی ھەرێمی “کوردستان” بۆ تێگەییشتنی تاکی خۆشباوەڕ و ناھوشیار لە ئامانجی ڕامیاران و پارتییەکان و ڕۆڵی کەتواریی پارلەمانتاران و پارلەمان و بەڵێندەرەکان، ھێشتا بەس نییە، دەکرێت ھەر کەس ئەو دوو پرسیارە لە خۆی بپرسێت:

  • ئەگەر پارلەمانتاریی و بەڕێوەبردنی کۆمەڵ چالاکییەکی بەبێ مووچە و خۆبەخشانە بووایە، ئایا ھیچ ڕامیاراێک، ھیچ پارتییەک و ھیچ بەڵێندەرێک ئامادەدەبوو یەک چرکە لە ژیان و تەمەنی خۆی بۆ پارلەمانتاربوون تەرخانبکات؟
  • ئەگەر مووچەی پارلەمانتارێك ھێندەی یان کەمتر لە مووچەی کرێکارێکی شارەوانی و خزمەتگوزاریی بووایە و لەپێناو سەروەربوون نەبووایە و پارلەمانتار نوێنەر و جێبەجێکەری بڕیاری خەڵک بووایە، ئایا ھیچ ڕامیار و پارتییەک ئامادەدەبوو ئەوەندە خۆی بۆ بەدەستھێنانی پلەی پارلەمانتاریی و دەسەڵاتداریی تێدەکۆشا و نۆرەبرێی دەکرد و ڕامیاران لە یەکدی پاشقولیان دەگرت؟

ئێستا جارێکی دیکە پاش لێکدانەوە و وردبوونەوە لە وەڵامی ئەو دوو پرسیارەی سەرەوە، کاتی ئەوەیە، کە پەیگیرانە و گۆڕانخوازانە و چالاکانە لەنێو ژیانی خۆمان و لەنێو شوێنی ژیان و کارکردن و خوێندنی خۆمان، لەنێو پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان و یاداوارەییەکانی خۆمان و پێشینانی خۆمان، خەریکی بەدەستھێنانی وەڵامی ئەو دوو پارسیارەی خوارەوە بین و ھەوڵبدەین خۆمان لە تەلیسمی جادووگەریی سیستەمی ڕامیاریی ڕزگاربکەین و بۆ چارەسەری ھەر گرفتێک و بۆ باشترکردنی ھەر شتێک و بۆ بەدەستھێنانی ھەر شتێک، بگەڕێینەوە سەر توانا و وزە و یەکێتی جەماوەریی و کۆمەڵایەتیی خۆمان و پشتبەستنەوە بە خۆ و یەکێتی خودە ئازادەکان* :

– ئەگەر وەڵامی ئەو پرسیارانە نەرێیە و تۆی دەنگدەر لە من باشتر ئەو شتانە دەزانیت، ئەدی ھۆکاری دەستەمۆمانەوە و ڕامکراویی و خۆشباوەڕیی تۆ چییە؟

– ئایا بەرپاکردنی کۆبوونەوەی گشتی کۆڵان و گەڕەک و شوێنی کار و خوێندن و خۆڕێکخستن لەنێو گرووپە خۆجێییەکان و پێکھێنانی ڕێکخراوە سەربەخۆ و ئاسۆیییە جەماوەریی و کۆمەڵایەتییەکان و کردنیان بە تان و پۆی کۆمەڵی ئازاد و خۆبەڕێوەبەر و بەرپاکردنی خۆبەڕێوەبەریی کۆمەڵایەتی* لە کۆیلەمانەوە و چاوەڕوانی لە ڕامیاران و ھەڵبژاردنی خراپ لە خراپتری ڕامیاران و سەرمایەداران، دژوارتر و ناکەتواریترە؟

————————————————————————————————–

* کۆبوونەوەی گشتی کۆڵان و گەڕەک و شوێنی کارکردن و خوێندن – پێکھێنانی گرووپە خۆجێییەکان و ڕێکخراوە ئاسۆیی و سەربەخۆ جەماوەریی و کۆمەڵایەتییەکان  و ھەرەوەزییە ئابوورییەکان – یەکگرتنەوەی ھەموویان لەنێو تۆڕ و فێدراسیۆنی کۆمەڵایەتیی و ئابوورییەکان – پێکھێنانی خۆبەڕێوەبەریی کۆمەڵایەتی ناوچەکان لەسەر پایەبوونی گرووپە خۆجێیی و ڕێکخراوە جەماوەریی و کۆمەڵایەتییە سەربەخۆکان – یەکێتی و ھاوپشتی خۆبەڕێوەبەریی کۆمەڵایەتیی ناوچەکان لەنێو کۆنفێدراسیۆنێکی ئازادیخواز (دژە-دەسەڵات و -دەوڵەت و -سەروەری)

ڕۆژی جیھانی ژن و یەکسانی ڕەگەزیی و فێمینیزم و تێڕوانینی ئەنارشیستی*

ڕۆژی جیھانی ژن و یەکسانی ڕەگەزیی و فێمینیزم و تێڕوانینی ئەنارشیستی*

ھەژێن

٦ی مارچی ٢٠١٨

بەرایی:

بۆچوون و تێڕوانینی گشتیی تاکەکانی کۆمەڵ، بەدیاریکراوی ئەوانەی بە جۆرێک لە جۆرەکان لە نایەکسانی ڕەگەزیی ڕەخنەدەگرن، زۆر بەداخەوە لەژێر ھەژموونی ئایدیۆلۆجیا و ڕەوتە ڕامیارییەکان، زۆر کورتبینانە مێژوو دەبینێت و دەخوێنێتەوە. ئاوا دیتن و خوێنەوەیەک بۆ دیاردە مێژووییەکان وەک شێرپەنجە ئاوەز و ھۆشی کەسەکان گەوجدەکات و کەسەکان تووشی کورتبیینی و نەزانیی لەبۆماوەی مێژوویی دەکات.

ئەگەر لە ھەر یەک لەو کەسانە بپرسدرێت یان بەو جۆرەی کاناڵە میدیاییەکان و مدیای ڕەوتە ڕامیارییەکان و بڵندگۆ ئایدیۆلۆجییەکان وێنایدەکەن؛ سەرچاوە و سەرەتای بیرۆکەی ڕزگاری ژنان و یەکسانی ڕەگەزیی بۆ کەی و کێ دەگەڕێتەوە، یەکسەرە و ڕۆبۆت-ئاسا کۆمەڵێک ناوی کەسیی و پارتیی و ئایدۆلۆجیی ڕیزدەکەن و بە سنگدەرپەڕاندن و شانازیی و لەخۆڕازیبوونەوە، لەسەر پاگەندەکانی خۆیان پێداگرییدەکەن و ناوی شیکاریی “زانستی” و “واقیعیی” و “درووست” بەباڵادەبڕن.

بەبۆچوونی من، ئەوە یەکێک و سەرەکیتیرن پایەی دیاردەی گەوجبوونی ئاوەزیی و ھۆشیی کەسەکانە، نەھامەتی سەردەمی مێگەلبوون و تووتییبوون. سەردەمێک کە دەزگەی گەوجێنەر (تێلەفزیۆن و ڕادیۆ) لەجیاتی ھەمووان بیردەکەنەوە و دەدوێن و بڕیاردەدەن و ئاوەز و ھۆشی کەسەکان کەڕووی ئایدیۆلۆجیی ھەڵدەھێنێت و دەنگە ئاراستەکەرە شادراوە ئایدیۆلۆجیی و ڕامیارەکان لەپشت کاناڵە نیئۆلیبڕاڵ و چەپ و ئایینییەکان تاکەکانی کۆمەڵ ئاراستەدەکەن و توانای بیرکردنەوە و ڕامان لە ئاوەز و ھۆشی گشتیی کۆمەڵ و تاکەکانی دەستێنن و لەنێودەبەن.

ئەگەر نا، ھەموو کەسێکی بە ئاوەز و ھۆش زیندوو ئەوە دەزانێت، ستەم و ھەڵاواردن و نایەکسانی ڕەگەزیی وەک بەشێک لە ستەم و ھەڵاواردن و نایەکسانی چینایەتی بۆ بەرەبەیانی سەرھەڵدانی یەکەمین پێکھاتە و ڕێکخستی قووچکەیی (ئایینی |خێڵەکی) دەگەڕێتەوە و گرێدراو و مانەوەی، وابەستەی مانەوەی ستەم و ھەڵاواردن و نایەکسانی چینایەتییە و سەرھەڵدانی ناڕەزایەتی و بەرەنگاری و بزووتنەوە دژە- ستەم و -ھەڵاواردن و -نایەکسانی ڕەگەزییەکان بۆ بەرەبەیانی سەرھەڵدانی خودی ئەو ستەمە دەگەرێتەوە و خواستی یەکسانی ڕەگەزیی (یان مرۆیی) بۆ ھیچ کەللەسەرێکی چاکەکار و بەبەزەیی ناگەڕێتەوە و ئافەریدەی ھۆشی یەزدانیانەی ھیچ فیلۆسۆف و تیئۆریککار و ئیدئۆلۆگێک نییە و ھیچ کەس ڕابەر و پێشنیارکەر و داھێنەری ناڕەزایەتی و بەرەنگاریی و بزووتنەوەی دژە-ھەڵاواردنی ڕەگەزیی نییە و لەو بەرەبەیانەوە تاکو ئێستا، خودی ژنان بەرەنگاریکەر و دەنگی ناڕەزایەتی و بزوێنەری ئەو ڕەوتەن؛ ژنانێکی گومناو، ژنانێک کە ھەردەم وەک ئازار و ستەم و ھەڵاواردنەکە پەردەپۆش و فەرامۆش و نادیدەگیردراون، ھەر ئاوا کە دەنگی پڕۆلیتێرە یاخییەکانی پێش و پاشی لەدایکبوونی تیئۆریککارانی سۆشیالیست پەردەپۆش و فەرامۆش و نادیدە گیراوە و دەکرێت، نەک فڵانە خاتوونی توێژی نێوەنجی یان فڵانە خاتوونی خانزاد و دەسەڵاتدار و سەرمایەدار و پارتییباز و ئایدیۆلۆجیگەرا.

پێش ئەوەی ژنانی کرێکار مانبگرن و خوازیاری کرێی یەکسان بن بۆ کاری یەکسان، پێش ئەوەی ژنانی مانگرتوو لەلایەن خاوەن کارخانە بسووتێندرێن و پێش ئەوەی ژنانی پارتییباز ئەو ھەلە بۆ ناوبانگی خۆیان بقۆزنەوە، پێش ئەوەی ئەو ڕۆژە وەک ڕۆژێکی جیھانیی بناسرێت، ھەزاران ساڵ ژنان لەنێو لادێکان و لەسەر کێڵگەکان و لەنێو خێزانەکان دژی سوورانەی سەرۆکخێڵەکان و دژی فەرمان و یاساکانی پەرستگەکان و دژی ملھوڕیی پیاوانی نێو خێزان چرکە بە چرکەی ژیانی خۆیان جەنگیون و وەک تێکۆشەری گومناو ئەشکەنجەدراون و سووتێندراون و مێخکێشکراون و گوند- و شار-بەدەرکراون و زیندانیکراون و ئەتککراون و …تد. بەڵام لەبەرئەوەی کە خودی تێکۆشەرانی ئەو ڕۆژگارانە لە ئاستی دەرککردنی تۆماری ڕوداوەکانی ئەو مێژووە و ھەم سیستەمە فەرمانداریی و کولتووریی و کۆمەڵایەتییەکە بواری ئەوەی نەداوە، مێژووو و بەرەنگاریی ئەوان بە فەرامۆشیی سپێردراوە و بووە بە خوانی ئامادەی بەردەم ئیدئۆلۆگەکان و کراوەتە بارەتەقای پەڕجووگەرانی ئایدیۆلۆجی.

ھەڵبەتە نابێت ئەوەش لەبیربکرێت، ئەو کاتیش وەک ئێستا ژنانێک ھەبوون و کەم نەبوون، کە وەک ھەر کۆیلەیەکی دیکە، خەریکی ڕمبازێن بوون بۆ پاراستنی سەوەریی نێرسالاریی و سەروەریی چینایەتی؛ وەک ئێستا ژنانێک ھەبوون، کە بۆ  ڕاکێشانی دڵی سەروەران ھەوڵیانداوە و لە باشترین بار خەریکی ڕیفۆرمکردنی سەروەریی ڕەگەزیی و چینایەتی بوون؛ ھەر وەک ئێستا و بەدڵنیاییشەوە ھەر وەک ئێستا ژنانێك ھەبوون، کە وزە و ھێز و توانای بزووتنەوەی ڕزگاریخوازانە و یەکسانیخوازانەی ژنانی چەوساوەیان بۆ بەدەستھێنانی ناوبانگ و مشەخۆریی و دەسەڵاتداریی خۆیان بەکاربردووە؛ ھەموو بوونەکانی ئێستا (ناڕەزایەتی و بەرەنگاری ستەم و ھەڵاواردنی ڕەگەزیی و خوازیاریی یەکسانی ڕەگەزیی، ناوبانگخوازیی و مشەخۆریخوازیی و دەسەڵاتخوازیی ھەلپەرستان و ..تد) درێژە و گەشە و گشتگیربوونی  دیاردە و بوونەکانی ڕابوردوون، بەڵام بە ڕەھەند و وزە و فراوانییەکی دیکەوە.

لەبەرئەوە و لەسەر ئەو بنەمایە خواستی یەکسانی ڕەگەزیی یان دژایەتی سەروەریی ڕەگەزیی دیاردە و سەرھەڵدانێکی تازە و دەسکردی ھیچ کەس و ڕەوت و ئایدیۆلۆجیایەک نییە، بەپێچەوانەوە، ھەردەم، چ ڕابوردوو و چ ئێستا کەسانی ھەلپەرست بۆ بەدەستھێنانی ناوبانگ و مشە و دەسەڵاتی خۆیان، بزووتنەوە و خواستە کۆمەڵایەتییەکانی مرۆڤ دەکەنە سەرمایە و پەیژەی سەرکەوتن و گەییشتن بە مەرامە سەروەرییخوازەکانی خۆیان و بۆ ئەو مەبەستەش ئیدئۆلۆگەکانی سیستەمی سەرمایەداری زۆر وردەکارانە و بە شیکاریی دەروونیی خودی کۆیلان (چ ژنان وەک کۆیلەی ڕەگەزیی و چ گشت ژنان و پیاوانی چەوساوە وەک کۆیلەی چینایەتی)، ئامانج و خەونی دژە-ستەمی ڕەگەزیی دەخەنە خزمەت مانەوە و بەردەوامی سیستەمە چینایەتییەکە و ئاراستەی دژە-سەروەریی تێکۆشانی یەکسانیخوازانەی ڕەگەزیی وەک بەشێکی سەرەکی لە تێکۆشانی دژە-چینایەتی، دەگۆڕن بە ململانێ و کیندەدۆزیی ڕەگەزیی نێوان ژنان و پیاوان و کردنی نێر یان نێربوون بە ھۆکاری سەرەکی ھەڵاواردن و ستەمی ڕەگەزیی و پلە چەندیی پێگەی ئابووریی و کۆمەڵایەتیی و کولتووریی ژنان.

ئاوا ڕودان و زەمینەسازییەک بەرەنجامی زیرەکی و ئەزموونگیریی ئیدئۆلۆگەکانی سەروەریی و  ناھوشیاریی و پاشڕەویی خودی چەوساوانە بۆ پلان و ئایدیۆلۆجییەکانی ئەوان. ھەر ئاوا کە خودی ستەمی ڕەگەزیی یەکێکە لە ئامرازەکانی بەردەوامی ستەمی چینایەتی و بۆ ئەو مەبەستە ئیدئۆلۆگەکان و نووسەرانی پارێزەری سەروەریی ڕەگەزیی و چینایەتی، بۆ دەرخستن و بەرجەستەکردنی ژنانی دەسەڵاتخواز زەمینەسازییدەکەن و خەونە سەروەرییخوازەکانی ژنانی بەرتەریخواز و مشەخواز و دەسەڵاتخواز (بەدیاریکراوی دەستەبژێری ژنانی ڕامیار و ئەکادێمیست)  گەورە و بەرجەستە و تیئۆریزەدەکەن؛ فێمینیزمی ئایینی، فێمینی ناسیونالیستی، فێمینیستی دژە-نێرینە، فێمینیستی پارلەمانخواز،فێمینیستی پارتییگەرا و ..تد، کە لە بنەڕەتدا خودی ئەو ڕەوتانە بە درێژایی مێژوو ھۆکاری مانەوە و بەردەوامی ستەمی ڕەگەزیی بوون؛ پایەی پەرەستگەکان بە ملکەچکردنی ژنان ڕۆنراون، سەروەریی خێڵ|”نەتەوە” لەسەر پابەندکردن و کەرەستەکردن و نامووسکردنی ژنان ڕۆنراوە و چێکراوە، پارلەمانگەرایی لەسەر جەستەی مێینە ڕۆنراوە و پارتییایەتی وەک دەزگەی پاراستنی نێرسالاریی دەرکەوتووە و ئێستاش وەك ڕابوردوو  ھەموویان (بەنادیدەگرتنی لایەنە نەرێنییەکانی دیکە) ھێشتا یانەی (کڵاپی) نێرینە و سەرچاوەی شانازیی یەزدانیی و خێڵایەتی و ناسیونالیستی و ڕامیاریی بە نێرسالاریین و ھەر ژنێکیش ئاگا یان نائاگا ببێتە بەشێک لەو دەزگانە، خۆبەخۆ دەبێتە پارێزەری ھەڵاواردن و ستەم و نایەکسانی ژن و پیاو و ھەر سات و لە ھەموو شوێن دەتوانین لەنێو ئاخاوتن و بڕیار و ڕەفتاری بەشدارانی ئەو دەزگایانە ڕەگەزسالاریی ببینین، بەدیاریکراویی ژنانی فریودراوی نێو ئەو دەزگایانە، کە خراپتر لە نێرینە ناوبانگخواز و دەسەڵاتخواز و مشەخواز و گەندەڵ و ڕامیارەکان، بە ھەست و سۆز و خۆزگە و خەونی یەکسانیخوازانەی ڕەگەزیی ژنان کایەدەکەن و خۆشباوەڕیی ئەوان دەکەنە پەیژەی سەرکەوتنی خۆیان.

فێمینیزم (گەڕانەوە بۆ بنەمابوونی ڕەگەزی مێیینە یان ڕادەی کەم ھاوبەھایی ڕەگەزی مێینە بە ڕەگەزی نێرینە) زیاتر لە ھەموو چەمک و ئاراستە و ڕەوتێکی دیکەی کۆمەڵایەتیی لە خشتەبراوە و بە دژە-پیاوکردنی گۆڕدراوە بۆ ئامرازێکی سیستەماتیکی سەروەریی چینایەتی و تەنانەت ڕادیکاڵترین ڕەوتی نێو بزووتنەوەی یەکسانیخوازیی ڕەگەزیی (کە ژنانی ئەنارشیستن) بەجۆرێک سیستەمی چینایەتی بەسەر ھۆش و ئاوەزی ئەوانیش سێبەریکردووە و خەریکە لەنێو ئەوان دەنگانێک پەیدادەبن، کە بزووتنەوەی دژی-ستەمی ڕەگەزیی یان بزووتنەوەی یەکسانیخوازیی ڕەگەزیی لە کۆی بزووتنەوەی دژە-چینایەتی جیا و جیاوازدەبینن و نێرینە بە ھۆکاری ھەموو بەدبەختییەک دەبینن، کە بە بۆچوونی من، ئەوە نائاگابوونە لە مێژووی ستەمی ڕەگەزیی و ھەڵگر و درێژەپێدەرانی و تەنانەت ڕۆڵی خۆشباوەڕانە یان ھەڵپەرستانەی خودی ژنان لە درێژبوونەوەی و ھەر ئاوا ھەژاریی ئاوەزیی و ھۆشییە، کە چالاکانی ئەم ڕۆژگارە تووش و گیرۆدەی ئەو بۆچوونە ڕەگەزگەراییە بوون.

تێڕوانینی ئەنارکیستان بەگشتی، بە دیاریکراویی ئەوانەی کە لە سەرەتا و نێوەڕاستی سەدەی نۆزدە تاکو ئێستا خۆیان بە تێکۆشەر و بانگدەری ڕزگاری مرۆڤایەتی لە کۆیلەتی چینایەتی ناوبردووە و ناودەبەن، بەجۆرێك ڕادیکاڵترین دەنگەکانی مێژوو بوون و  ھەن و لەنێو ڕەوتە سۆشیالیستییەکان ڕادیکالترین ڕەخنە و بزووتنەوەی دژی ستەمی ڕەگەزی بوون و ھەن. بۆ سەلماندنی ئەوەش بەڵگەنامە و نووسین و بڵاوکراوە** و بزووتنەکانی سەدە و نیوی ڕابوردوو ئەوە نیشاندەدات، کە ئەنارکیستەکان مۆتۆری ڕادیکاڵبوونەوەی بزووتنەوە کۆمەڵایەتییە دژە چینایەتییەکان بوون و لەنێو ئەوانیش زۆر بە دیاریکراویی بزووتنەوەی یەکسانیخوازانەی ژنان؛ بزووتنەوەی دژی نێرسالاریی، بزووتنەوەی دژی ھەڵاواردن….تد .

بەڵام دیسان بەداخەوە، لە نێوەی دووەمی سەدەمی ڕابوردووەوە و بەدیاریکراوی لە دەھەی کۆتایی سەدەی ڕابوردوو تاکو ئێستا، گەردەلوولی نەزمی نوێی بازار و ھەژموونی میدیا و زاڵبوونی ئیدئۆلۆگی نیئۆلیبرالیزم، خەریکە بە جۆرێک تێڕوانینی ئەنارشیستی بۆ ڕزگاری ژنان بەرەو ئایدیۆلۆجیابوون و جیابوونەوە لە گشتێتی ڕەوتی بزووتنەوە کۆمەڵایەتییە دژە-سەروەرییەکان دەبات. ئاوا ھەوڵێک لەنێو ئەو کۆمەڵانەی کە پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان تاکو ڕادەی نەبوون و ھەڵوەشانەوە ڕۆییشتوون و ھەر ئاوا ئەو کۆمەڵانەی کە پۆست-دیکتاتۆریی و تاکپارتیین و تازە خەریکە پارلەمانگەریی دەبێتە دیاردەی باو و جێکەوتە، زیاتر بەدیدەکرێت، چونکە زەمینە بازاریی و میدیایی و مێگەلگەراییەکان زۆرتر لەبارترن و لەوێدا ھەموو شت و بوارێک، سەرەنوێڵکی سەرھەڵدان و پەرەسەندنی کێبڕكێی ناوبانگ و  مشەخۆریی و دەسەڵاتداریی و کینەدۆزییە و دەستە شاردراوە و پەرجووگەرەکە زۆر بە ئاسانی زۆرینەی تاکەکانی کۆمەڵ ئاراساتەدەکات و دەتوانێت ھەمووانی ناھوشیار یان ئایدیۆلۆجیگەر بکاتە سەربازی “في سبیل اللە”ی سیستەمی سەروەریی چینایەتی.

بەڵام سەرباری ئەوەش، سەرباری ھەموو پەراوێزخران و سەرکوتکران و دابڕاندن و لەنێوبردنێک، ھێشتا ئەنارکیستەکان پەیامەدەر و بانگدەر و چالاک و تێکۆشەری گومناوی ڕادیکاڵکردنەوەی بزووتنەوە و ڕەوتە کۆمەڵایەتییە دژە-چینایەتییەکانن و ھێشتا بنەماکانی تێڕوانینی ھزر و تیئۆری ئەنارکیستی، ئەستێرەی گەشاوەی ئاسمانی تێکۆشانی دژە ھەڵاواردنی ڕەگەزیی و چینایەتی و پارێزەری ژینگە و گێڕانەوەی بنەما کۆمەڵایەتییەکان و بەخۆبوونەوەی تاک و گەشەدان بە کولتووریی مرۆڤایەتین.

ئەو پاگەندەیەی سەرەوە، زادەی حەزی من و پێداھەڵدانی ئایدیۆلۆجیانەی خود و بیرکردنەوەی من و  ڕەوتی ئەنارکیستی نییە، بەڵکو زادەی کەتوارێکی مێژووییە، کە ھزر و تێڕوانینی ئەنارکیستی و تێکۆشانی ڕەوتە ئەنارکیستەکان لە گشت ھزر و تێڕوانین و ئاراستە و ڕەوتە کۆمەڵایەتیی و کولتووریی ئابووریی و ڕامیارییەکانی دیکە جیادەکاتەوە، ئەو جیاکردنەوە و گوڵبژێرییەش بۆ بنەماکان و ئامانجەکانی ھزری ئەنارکیستی و پەیکگیریی ڕەوت و بزووتنەوە ئەنارکیستییەکان بە درێژایی دوو سەدەی ڕابوردوو و پێشتریش دەگەڕێتەوە، کە ھەردەم لە ڕێشەوە بۆ چارەسەری گرفت و کێشە و ستەم و نایەکسانی و سەرکوتگەرییەکان گەڕاون و تێکۆشانی خۆیان ئاراستەی پێکھاتەی ڕێکخستنێک کردووە، کە دروستکەر و پارێزەر و بەردەوامکەری ستەم و ھەڵاواردن و ملھوڕیی ڕەگەزی و چینایەتییە؛ پێکھاتەی قووچکەیی ڕێکخستنی کۆمەڵ (پێکھاتەی خێزان، فێرگە، کارگە تاکو دەوڵەت) بۆ جێگیرکردن و پاراستنی سەردەست و ژێردەست، فەرماندەر و فەرمانبەر، پێشڕەو و پاشڕەو، بڕیاردەر و ملکەچ، دارا و نەدار، دەسەڵاتدار و بێدەسەڵات….تد

بنەما ھزرییەکانی ئەنارکیزم و تێڕوانین و ڕێگەچارەی ئەنارکیستان بۆ ھەڵاواردنی ڕەگەزیی واوەتر لە ھەر ھزر و بیرۆکەیەکی دیکەی ئازادیخواز و سۆشیالیستی دەڕوات و ڕەگوڕیشە و سەراپای بوونی ستەم و سەروەریی نیشانەدەگرێت. ئەنارکیستەکان ھەبوونی نایەکسانی کۆمەڵایەتیی و کولتووریی مرۆڤەکان بۆ نایەکسانی دەسەڵاتی کۆمەڵایەتیی و کولتووریی مرۆڤەکان دەگێڕێنەوە و نایەکسانی دەسەڵاتی مرۆڤەکانیش بۆ نایەکسانی پێگەی ئابووریی ئەندامانی کۆمەڵ دەگێڕنەوە و پێکھاتەی قووچکەیی ڕێکخستنی کۆمەڵیش (خێزان تاکو فێرگە و کارگە و بەڕێوەبردن) بە ڕاگر و پارێزەر و درێژەپێدەری ستەم و ھەڵاواردن و نایەکسانییە ئابووریی و دەسەڵاتیی و کۆمەڵایەتیی و کولتوورییەکان دەبینن و تاکو ڕێکخستنی کۆمەڵ و بەشەکانی و بەڕێوەبردنی کۆمەڵ لەسەر بناخەی پێکھاتەی قووچکەیی ڕێکخستن بێت، بە جۆرێک لە جۆرەکان سەروەریی مرۆڤ لەسەر مرۆڤ (ڕەگەزیی،ئایینیی، خێڵەکیی، نەژادی، کولتووریی، ئابووریی، دەوڵەتیی) دەمێنێت و زەمینەی دەبێت و بۆ ئەوەی سەروەریی مرۆڤ لەسەر مرۆڤ نەمێنێت، پێویستە بنەماکانی سەروەریی لەنێوببردرێن و ھەڵبوەشێندرێنەوە، کە نایەکسانی ئابووریی و کۆمەڵایەتیی و کولتووریی و دەسەڵاتیی مرۆڤن و ستەم و ھەڵاواردن و نایەکسانی ڕەگەزییش لەسەر ھەمان ئەو بنەمایانە ڕۆنراوە و خۆی پاراستووە و درێژەی ھەیە، کە سەروەریی مرۆڤ لەسەر مرۆڤی لەسەر ڕاگیراوە و ئەو ھۆکارەش ستەم و ھەڵاواردن  و نایەکسانی ڕەگەزیی دەکاتە بەشێک لە ستەمی چینایەتی و بۆ ھەبوونی سەروەریی چینایەتی دەگێڕێتەوە.

بەڵام ئەو بەشبوونە بەو واتایە نییە و نا، کە تاکو بەیەکجاریی ستەم و سەروەریی چینایەتی ھەڵنەوەشێتەوە، ئەگەری لاوازکردن و لەنێوچوون و ھەڵوەشاندنەوەی ستەم و ھەڵاواردن و نایەکسانی ڕەگەزیی نییە. بێجگە لەوەش، تێڕوانینی ئەنارکیستی بۆ ھەڵوەشاندنەوەی سیستەمی چینایەتی و لەنێوبردنی پایە ئابووریی و کۆمەڵایەتیی و کولوتووریییەکانی سەروەریی چینایەتی، تەواو پێچەوانەی تێڕوانینە ئایدیۆلۆجییەکانی پێش و پاشی خۆیەتی و ھەڵوەشاندنەوەی سیستەم و سەروەریی چینایەتی بە پرسێکی یەک شەو و ڕۆژە و بەرەنجامی کودەتایەک یان گۆڕینی دەسەڵاتدار و سیستەمێکی ڕامیاریی بە یەکێکی دیکە و ئاراستەکردنی ئایدیۆلۆجیانەی کۆمەڵ و لەقاڵبدانی ژییان نابینێت و گۆڕانی سیستەمی کولتووریی-کۆمەڵایەتیی – ئابووریی و ڕامیاریی چینایەتی بۆ سیستەمێکی کۆمەڵایەتیی ناچینایەتی بە پرۆسێسێکی بەردەوامی تێکۆشان و بەرەنگاری و ھوشیاربوونەوە و ھەڵکشانی ڕۆشنبیریی و گۆڕانی کولتووریی و کۆمەڵایەتیی و سەراپای ژیان و بیرکردنەوە و جیھانبینی مرۆڤی چەوساوە دەبینێت و بۆ بەدیھێنانی تێدەکۆسێت.

ھەر لەسەر ئەو بنەمایە، بەرەنگاریکردن و ھەڵوەشاندنەوە و لەنێوبردنی بنەما کولتووریی و کۆمەڵایەتیی و ئابوووریی و ڕێکخستنییەکانی نایەکسانی ژن و پیاو، وەک بەرەنگاریکردن و ھەڵوەشاندنەوە و لەنێوبردنی بنەما کولتووریی و کۆمەڵایەتیی و ئابوووریی و ڕێکخستنییەکانی سەروەریی چینایەتی (سەروەریی مرۆڤ لەسەر مرۆڤ بەگشتی) بە ھەڵگێڕانەوە و گۆڕینی خشت بە خشتی بیرکردنەوە و ڕێکخستنی ڕەگەزیی و چینایەتی دەبێنێت و ھەر لەسەر ئەو بنەمایەی کە ژن بەشێكی یان نیوەی بوونی مرۆڤ و مرۆڤایەتییە، ئامرازەکان و سەنگەرەکان و شێوازەکانی تێکۆشانی دژ بە ھەڵاواردن و ستەم و نایەکسانی ڕەگەزیش ھەمەلایەنە و سەراپاگیری کۆمەڵ دەبن و پایەکانیشی تێکۆشانی ڕۆشنگەریی و کولوتووری و کۆمەڵایەتیی و ئابووریی دەبن و پێویستە و ئەوەش ئەرکی تێکۆشەرانەی ژنان دوو لایەنە دەکات، لایەک ئامانج و داخوازییەکان بەسەر پیاوانی ھاوچین و لایەک بەسەر بەڕێوەبەرایەتی کۆمەڵ و وەستانەوە دژی دەسەڵاتی ئایین و کولتوور و نێرسالاریی وەک یەکەکانی سەروەریی چینایەتی، کە لەنێو دەوڵەتی ھاوچەرخ بەرجەستە بووە و دەبێت. چونکە دەوڵەت (لە دەنگدەر و پۆلیس و سوپا تاکو دەگاتە پارلەمان و فەرمانداریی) بە ھەموو جۆرەکانی و لە باڵاترین و ھاوچەرخیترین ئاستی گەشەکردوویی خۆی، ئامرازی پیادەکردن و پاراستنی سەروەریی چینایەتییە و لەنێو ئەویش ھەڵاواردن و نایەکسانی ڕەگەزیی و نەژادی و کولتووریی و ئایینی و ئەگەر لە شوێنێکیش بە پاشەکشێ و گۆڕینی ئاست و شێوەی ھەڵاواردن و سەروەریی بووبێت، ئەوا ھەر بەرەنجامی تێکۆشانی دژە-سەروەریی و دژە-چینایەتیی و ناڕەگەزییانەی چین و توێژە چەوساوەکانی کۆمەڵ بووە و دەبێت. کەواتە بەرەنگاریکردنی ھەڵاواردن و ستەم و نایەکسانی ڕەگەزیی ھاوکات بەرەنگاریکردن و لەنێوبردنی ھەڵاواردن و ستەم و نایەکسانی چینایەتییە و ھەر ئاواش بەرەنگاریکردن و لەنێوبردنی ھەڵاواردن و ستەم و نایەکسانی چینایەتیی، ھاوکات بەرەنگاریکردنی ھەڵاواردن و ستەم و نایەکسانی ڕەگەزییە و دەبێت، چونکە ھەر دوو ستەمەکە زادەی یەک سیستەم و ڕێکخستنی ڕامیاریی و ئابووریین و تەواوکەری یەکدین و وزەبەخش و ڕاگر و پارێزەری یەکدین و ئەگەر ڕۆژگارێک سەروەریی چینایەتی بۆ مانەوەی خۆی ناچاربکرێت، زۆر ئاساییە ھەڵاواردن و ستەم و نایەکسانی ڕەگەزیی پێچەوانە بکاتەوە و چەند ھەزار ساڵێکیش بە ژنسالاریی بە بوونی خۆی درێژەبدات.

وەک دەزانین  ودەبینین، ژن منداڵە، خوێندکارە، دایکە، جوتیارە، کرێکارە، مامۆستایە، فەرمانبەرە، نەدارە، بێدەسەڵاتە … ( پڕۆلیتێرە) و ھاوکاتیش لەنێو ھەموو ئەوا بوارانە بێجگە لە چەوسانەوە چینایەیییەکە، وەک ڕەگەز دەچەوسێتەوە و برا و باوک و ھاوسەر و ھاوکار و ھاودەردە نێرینەکەی دەکرێتە مەقاشی ئەو چەوسانەوەیە، کەواتە ژن بۆ ڕزگاربوون ناتوانێت لە دەرەوەی ئەو پیکھاتە کۆمەڵایەتیی و ئابووریی و بەڕێوەبەرییانە بۆ ڕزگاربوونی خۆی بگەڕێت و لەسەر گۆی زەمین بستێک شوێن لە دەرەوەی سەروەریی ڕەگەزیی و چینایەتی و ملھوڕیی دەوڵەت نەماوەتەوە، تاکو ژنان لە باری خۆدابڕاندنی ڕەگەزیی، کە خۆکوژیی ڕەگەزیی و مرۆییە، کۆمونە ھاوڕەگەزییەکانی خۆیان درووستبکەن و لە ئاوا شوێن و سەردەمێک ژنیش وەک پیاوی چەوساوە و مرۆڤایەتی نەدار- و بێدەسەڵات-کراو (پڕۆلیتێر) بە ھەڵبژاردنی لایەک لە دووڕیانی : (خۆڕزگارکردن لە سەروەریی) یان (کۆیلەمانەوە بۆ سەروەەریی) سزاوارە و ڕزگاربوون بەبێ لێدان لە بنەما کولتووریی و ئایدیۆلۆجیی و کۆمەڵایەتیی و ئابووریی و پێکھاتەیی و دەزگەییەکان، خەونی خواردنی کولیچە دەبێت لەنێو ئەفسانەی بەھەشتی ئاسمانەکان.

دیسانەوە، ئەوە بە واتایە نییە، کە ژنان نابێت ڕێکخراو و گرووپی تایبەت بە خۆیان لەنێو پێکھاتەی چین و توێژە نەدارکراو و بێدەسەڵاتکراوەکان ھەبێت، نا، بەپێچەوانەوە ھەبوونی ڕێکخراوە و گرووپە پاگەندەیی و ھوشیاربەخشەکان لە شوێنەکانی کار و ژیان و خوێندن و ..تد، پێداویستیی بێچەندوچوونن و تەنانەت بۆ ھوشیارکردنەوە و داچڵەکاندنی پیاوانی چەوساوە و ھاودەم و ھاوچین پێویستن. بەڵام ئەگەر ئەو ڕێکخراوە و گرووپانە کەمتر لە ئامرازی ھوشیارکردنەوە و پاگەندەی دژە-سەروەریی ڕەگەزیی بڕۆن و واوەتر لە گرووپ و ڕێکخستنی ھوشیاربەخش بن، دیسان دەبنەوە بەشێک لە ھەوڵە ئیدئۆلۆگییە بۆرجوازییەکان و دەبنەوە بە کوتەک و جەلاد و ئاراستەکەری خودی ژنان و دەبنەوە بە بەرھەمھێنەرەوەی سەروەریی مرۆڤ لەسەر مرۆڤ و لە باشترین باردا دەبنە سەروەری مێینە لەسەر ژنان و جێگەی سەروەرانی نێرینە دەگرنەوە، ھەر بەو جۆرەی کە ڕۆژانە دەبینین و دەبیستین، کە فێمینیستانی ئایینگەرا و ناسیونالیست و لیبڕاڵ بۆ ئاراستەکردنی ئاوەزی ژنانی ڕزگاریخواز ھەوڵدەدەن و (بەڕێوەبەربوون) و (پارلەمانتاربوون) و (سەرمایەداربوون) و سەروەربوونی ژنانێک بە ڕێگەچارەی ڕزگاری ژنان و نەمانی ھەڵاواردن و ستەم و نایەکسانی ڕەگەزیی ژنان وێنادەکەن.

ئاوا بۆچوون و تێڕوانینێک مرۆڤی خۆھوشیار و بەئاوەز ڕووبەڕووی پرسیارێک دەکاتەوە؛ ئایا جیاوازی ھەیە و چییە، کە (ھاوڕەگەزێک، ھاونەژادێک، ھاوزمانێک، ھاوئایینێک، ھاوکولتوورێک) یان (ناھاوڕەگەزێک، ناھاونەژادییەک، ناھاوزمانێک، ناھاوئایینێک و ناھاوکولتوورێک) مشەخۆری ڕەنج و سەرکوتگەر و سەروەری مرۆڤ بێت؛ ئایا سەروەریی ھەر سەروەریی نییە و دیوەکەی دیکەی ملکەچی و کۆیلەتی ئەوانی دیکە نییە؛ ئایا ڕەگەز و زمان و ئایین و نەژادی جەلادێک ھیچ لە ئازار و ئەشکەنجە و ستەم و کوشتنی مرۆڤی چەوساوە دەگۆڕیێت؟

* یان بەڕادەی کەم، ئەوە تێڕوانینی من دەبێت.

** سیمبۆلی ئەنارشۆ-فێمیستەکان ؛ بڵاوکراوەی یەکەمین گرووپی ئەنارشۆ-فێمینیست لە ئاستی جیھان : دەنگی ژن، ساڵی ١٨٩٦-١٨٩٧ لە بۆینس ئایرس (ئەرجەنتین) و دواتر ١٨٩٩ لە (ڕۆساریۆ) بڵاودەکرایەوە. ھەر ئاوا ڕۆژنامەی (نە یەزدان، نە خاوەن کار، نا ھاوسەر) لەو ساڵانە بڵاودەبووەوە:

https://en.wikipedia.org/wiki/La_Voz_de_la_Mujer

scaled_full_4b287be9709d5abaecc5

مێزگردی ( ڕێکخستنی جەماوەریی)

مێزگردی ( ڕێکخستنی جەماوەریی) :

گرووپی خۆجێیی شوێنی کار و ژییان، ڕێکخراوەی سەربەخۆی جەماوەریی و کۆمەڵایەتیی

 

بەشداربووان :

شاخەوان عەلی http://www.facebook.com/shaxawan.ali.9

دارا جوتیار https://www.facebook.com/d.salih00

سامان بۆنا  www.facebook.com/profile.php?id=100010065365109

ھەژێن قەرەج http://www.facebook.com/hejen.pize

 

ڕێکەوتی ١٨ی فێبریوەری ٢٠١٨

پشتیوانی بۆ کردنەوەی فەیسبووکەکەی خۆم (ھەژێن)

“ئەگەر ھاوڕێ پشتیوانی ھاوڕێ بێت، مەگەر بەڵا لەلای فەیسبووک بێت ”
—————————————————————–

ھاوڕێیان، دۆستانی ئازیز سڵاو و خۆشەویستی،

دونیایەک سوپاسگوزاریی بۆ پشتیوانی ئێوەی ئازیز بۆ کردنەوەی ئەکاونتەکەی من، ھەر ئێستا کرایەوە و جارێکی دیکە درووستی پەندەکەی پێشینان سەلمێندرایەوە :

“ئەگەر ھاوڕێ پشتیوانی ھاوڕێ بێت، مەگەر بەڵا لەلای فەیسبووک بێت ”

جارێکی دیکە ڕێپۆرتکەران ڕسوابوون و ھەڵمەتەکەیان بۆ بلۆککردنی ئەکاونتەکەی من پووچەڵکرایەوە و بێجگە لە شەرمەزاری ھیچی دیکەیان بەرنەکەوت؛ ئەوەش ئەزموونی سەراپای مێژووە، کە ھەردەم بەشی بەکرێگیراوان و سیخوڕان و چڵکاوخۆرانی سەرمایەداران و سەروەران، تەنیا ڕسواییان بۆ دەمێنێتەوە!

ھەزاران جار سوپاس بۆ ئیوەی ئازیز
زۆر زۆر شەرمەزارم، کە بووم بە ھۆی خەریککردن و ئەرککێشانی ئێوە و داگیرکردنی ھەندیك لە کاتی خۆتان و ھاوسەر و منداڵانتان

ھاوڕێتان
ھەژێن قەرەج

تێبینی : ئەگەر ھەر کات ئەکاونتەکەم لە فەیسبووک دیارنەما، تکایە لەسەر ئەو لینکە کلیکبکە، چونکە زۆر کلیککردن و بەردەوام کلیککردنی لینکی ئەکاونتەکە، تەنیا ڕێگەیەکە بۆ ناچارکردنی سەرپەرشتیکارانی کۆمپانیای بازرگانیی فەیسبووک

https://www.facebook.com/hejen.pize

 

——————————————————————————————

وەك ئاگادارن، ڕۆژی ١٤ی ئۆکتۆبەری ٢٠١٦ ئەکاونتی کەسیی/ تایبەتیی من http://www.facebook.com/hejen.pize بە دەنگۆدانی کەسانی لایەنگری دەسەڵات و لایەنگرانی پارتییایەتی لەلایەن سەرپەڕشتیکارانی فەیسبووك ڕاگیرابوو، ھەر ئێستا ٦ی مارچی ٢٠١٨ جارێکی دیکە بە ھەمان شێوە بە ھۆی ڕێپۆرتکردنی دیکتاتۆرییخوازان، جارێکی دیکە ئەکاونتەکەی لەلایەن سەرپەرشتیکارانی فەیسبووک بلۆککرایەوە.

ئەگەر تۆی ئازیز خوازیاری ڕزگاربوون و دەرکەوتنەوەی ئەکاونتەکەی من هەیت و خۆت بە داکۆکاری ئازادی دەربڕین دەزانیت و پشتیوانی کۆمەڵایەتیی بە تاقە هێز بۆ بەرەنگاریکردنی ملهوڕیی سەروەران دەزانێت، من (هەژێن پیزە) پێویستم بە پشتیوانی و واژۆکردنی تۆی دڵسۆز لەم لینکەی خوارەوە هەیە : https://www.facebook.com/hejen.pize

 

نێستۆر ماخۆ گه‌ریلایه‌کی ئه‌نارکیست*

وەرگێرانی : ھەژێن

گه‌ریلایه‌کی ئه‌نارکیست، که‌سێک که‌ ناوی بوو به‌ هاوپێچی ناوی کۆمونه‌ کرێکاریی و جوتیارییه‌کانی ئۆکرانیا *

نێستۆر ماخۆ Nestor Makhno که‌سێک بوو، که‌ سه‌رپه‌رشتی سه‌ربازیی له‌شکری بزاڤی ئه‌نارکیستی ناسراو به‌ بزاڤی ماخنۆڤیستی Makhnovist movement – Makhnovshchina دەکرد.

ئەو بزاڤه‌ ڕه‌نگدانه‌وه‌ی شۆڕشی (ڕوسیه‌)ی ١٩١٧ بوو له‌ ئۆکرانیا، له‌وێنده‌رێ شۆڕش شێوه‌یه‌کی ئازادیخوازانه‌ی له‌خۆگرت و کرێکاران و جوتیاران دژی له‌شکره‌کانی تزاری و دژه‌-شۆڕش و بۆلشه‌ڤیکه‌ سه‌رکوتگه‌ره‌کان جه‌نگین.

نێستۆر ئیڤانۆڤیچ ماخنۆ Nestor Ivanovich Makhno  ٢٧ی ئۆکتۆبەری ١٨٨٩ لە ئۆکرانیا لەدایکبووە، ٢٥ی جولای ١٩٣٤ لە فه‌ره‌نسه‌ مرد.

بزاڤی ماخنۆڤیست به‌ناوی (ماخنۆ) ئه‌نارکیستی ئۆکرانیایی ناونراوە، ئه‌وێک که‌ هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ ڕۆڵێکی سه‌ره‌کی لەنێو‌ ئەو بزاڤه‌که‌ گێڕا. له‌ ڕاستیدا ماخنۆڤیستا Makhnovshchina پیت به ‌پیت ده‌کاته‌ بزاڤی ماخنۆ و بۆ هه‌میشه‌ ناوی ئەو لەتەک‌ شۆڕشی‌ هەرێمی باشووری خۆرهه‌ڵاتی ئۆکرانیا‌ گرێیخواردووه‌. ئەی ماخنۆ کێ بوو؟

نێستۆر ئیڤانۆڤیچ ماخنۆ Nestor Ivanovich Makhno ‌ ٢٧ی ئۆکتۆبه‌ری ١٨٨٩ له‌ هولیای پۆله‌ Hulyai Pole شارۆچکه‌یه‌کی سی هەزار ٣٠.٠٠٠ که‌سیی له‌ باشووری خۆرهه‌ڵاتی ئۆکرانیا له‌دایکبووه‌، که‌ کۆمه‌ڵێک فیرگه‌ و کارگه‌ی تێدا ھەبوو.

ماخنۆ کوڕی خێزانێکی هه‌ژاری جوتیاریی بوو. کاتێک که‌ ئەو ته‌مه‌نی ده (١٠)‌ مانگ بوو، باوکی مرد، ژیانی ئەو و چوار براکه‌ی دیکەی که‌وتۆته‌ سه‌رشانی دایکیان. له‌به‌ر هه‌ژاری و نه‌داریی له‌ ڕاده‌به‌ده‌ری خێزانه‌که‌ی، ناچار ماخنۆ له‌ تەمەنی حه‌وت ساڵیی خەریکی‌ شوانکاره‌یی بووه‌. له‌ تەمەنی هه‌شت ساڵیی له‌ فێرگه‌ی سه‌ره‌تایی (هولیای پۆله)‌ کەوتووەتە خوێندن و به‌ زستانان خوێندویه‌تی و به‌ هاوینان لای دارا  (زەمیندار و کارخانەدارە) نێوخۆییه‌کان کاری کردووه‌. کاتێک که‌ ته‌مه‌نی گه‌یشتووه‌ته‌ دوازده‌ (١٢) ساڵان له‌ خوێندن وازیهێناوه‌ و به‌ ته‌واو کاتیی وه‌ک کرێکاری کشتوکاڵی له‌سه‌ر زه‌ویوزاری خانزاده‌ و کێڵگه‌ داگیرکراوه‌کانی ژێرچه‌پۆکی کۆلاکەکان‌ (جوتیاره‌ ده‌وڵه‌مه‌ندەکان‌)ی ئاڵمانیا کاریکردووه‌. له‌ته‌مه‌نی هه‌ڤده‌ ساڵیی له‌ (هولیای پۆله)‌ سه‌ره‌تا وه‌ک شاگردی وێنه‌کار و پاشان وه‌ک کرێکارێکی بێپیشه‌ له‌نێو کارخانه‌یه‌کی ئاسنگەریی کەوتووەتە کارکردن و دواجار وه‌ک ئاسنڕێژه‌ر (ئاسنساز) له‌ هه‌مان ڕشته‌ بەردەوامبوو.

هه‌ر ئه‌و کاته‌، که‌ له‌ پیشەی ئاسسازی کاریده‌کرد، به‌شداری ڕامیاریی شۆڕشگێڕانەی‌ کرد.‌ ساڵانی ناجێگیری پاش شۆڕشی ساڵی ١٩٠٥ی ڕوسیه‌، ماخنۆ لەتەک‌ ڕامیاریی شۆڕشگێڕانه‌ تێکەڵبوو. ئەو بڕیاره‌ی ئەو بۆ ئه‌زموونه‌کانی خۆی لەبارەی سته‌م له‌ شوێنی کار و دیتنه‌کانی ئەو له‌ تیرۆرکارریی ڕژێمی ڕوسی کاتی ڕوداوه‌کانی ساڵی ١٩٠٥ ده‌گه‌ڕایه‌وه‌ ( ئه‌و کاته له‌ ‘هولیای پۆله’ بارگرژییه‌کی ئاوا له‌ئارادانه‌بوو، سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ ڕژێم هه‌ژمارێکی زۆری له‌ هێزی پۆلیسی-دابڕی بۆ سه‌رکوتکردنی کۆبوونه‌وه‌ و کۆڕ و کۆمەڵەکان و بۆ چاوترسێنکردنی ڕێبواران و لێدانی زیندانیان به‌ قۆنداخه‌ تفه‌نگ له‌سه‌ر شه‌قامه‌کانی‌ شارۆچکه‌که‌ نارد). ساڵی ١٩٠٦ ماخنۆ بڕیاریدا به‌ گروپێکی ئه‌نارکیست له‌ (هولیای پۆله‌) په‌یوه‌ستبێت، گروپێک که‌ ساڵێک له‌وه‌وپێش به ‌زۆری له‌ لاوە جوتیاره‌ هه‌ژاره‌کان پێکهاتبوو.

کۆتایی ساڵی ١٩٠٦ و سەرەتای ساڵی ١٩٠٧ ماخنۆ به‌تۆمه‌تی کوشتنی ڕامیارانه‌ ده‌ستبه‌سه‌رکرا، به‌ڵام بەھۆی له‌ده‌ستدانه‌بوونی به‌ڵگه‌ بۆ ئەو تۆمه‌ته‌، له‌ زیندان هاته‌ده‌ر. ساڵی ١٩٠٨ به‌تۆمه‌تی هه‌ڵبه‌ستراو له‌لایه‌ن پۆلیسێکی سیخور له‌نێو گروپه‌که‌ ده‌ستبه‌سه‌رکرا و خرایه‌ زیندان‌. مارچی ١٩١٠ ماخنۆ و سیازده (١٣)‌ که‌سی دیکە له‌نێو دادگه‌یه‌کی سه‌ربازیی سزای له‌ سێداره‌دانیان بۆ بڕدرایه‌وه‌. ماخنۆ به‌هۆی که‌می ته‌مه‌ن و هه‌وڵ و تێکۆشانی دایکی‌، سزای له‌ سێداره‌دانه‌که‌ی گۆڕدرا به‌ زیندانیی هه‌میشه‌یی لەتەک کاری سه‌خت. له‌ ماوه‌ی زیندانیبوونه‌که‌ی له‌نێو زیندانی بوتیرکی Butyrki له‌ مۆسکۆ، به‌ هه‌موو شێوازێکی له‌به‌رده‌ست و گونجاو به‌رهه‌ڵستی دەسەڵاتدارانی زیندانه‌که‌ی ده‌کرد، هه‌ر به‌هۆی ئەو به‌رهه‌ڵستیی-کردنەیه‌وه‌ زۆربه‌ی ماوه‌ی زیندانییبوونه‌که‌ی به‌ زنجیرکراوی یان له‌نێو سیاچاڵه‌ سارد و شێداره‌کان به‌سه‌ربرد. ئەو ئه‌زموونه‌ ڕکوکینه‌ی له‌ ڕاده‌به‌ده‌ری ماخنۆی له‌ زیندانه‌کان زیاتر کرد ( دواتر له‌ سه‌رده‌می شۆڕش، یه‌که‌مین ئه‌رکی ئەو لەتەک گه‌یشتنی به ‌هه‌ر ‌شار و‌ شارۆچکه‌یه‌ک، ئازادکردنی زیندانییه‌کان و وێرانکردنی زیندانه‌کان بوو).

ماخنۆ له‌ ماوەی زیندانییبوونه‌که‌ی له‌نێو زیندانی بوتیرکی لەتەک پیته‌ر ئارشینۆڤ Peter Arshinov هاوزیندانییه‌کی ئه‌نارکیست، که‌ دواتر بوو بە‌ چالاک و مێژوونووسی بزاڤی ماخنۆڤیستی، بوون بە هاوەڵی یەکدی. پیته‌ر ئارشینۆڤ ساڵی ١٨٨٧ له‌ شارۆچکه‌ی پیشه‌سازیداری کاتێرینۆسڵاڤ Katerinoslavی ئۆکرانیا له‌دایکبووبوو. باوکی کرێکاری کارخانه‌ و کانەکان بوو. پیته‌ر ئارشینۆڤ له‌ بنه‌ڕه‌تدا بۆڵشه‌ڤیک بوو و ساڵی ١٩٠٦ بووبوو به‌ ئه‌نارکیست، له‌نێو ڕێکخستنی کرێکاران و کاری کارخانه‌ دژی ڕژێمی تزاریی ڕۆڵێکی ڕابه‌رانه‌ی دەگێڕا. ساڵی ١٩٠٧ ده‌ستبه‌سه‌ر کراو به‌ مردن سزادرا و به‌ره‌و ئۆروپای خۆراوایی هه‌ڵهات. ساڵی ١٩٠٩ گه‌ڕایه‌وه‌ ڕوسیه‌ و دووباره‌ زیندانییکرایەوە و دیسانه‌وه‌ هه‌ڵهاته‌وه‌. ساڵی ١٩١٠ جارێکی دیکە دەستگیرکرا و خرایه‌ زیندانی بوتیرکی و له‌وێنده‌رێ بوو، که‌ لەتەک ماخنۆ ئاشنابوو. هه‌ر دوو ئه‌نارکیست هاوه‌ڵێتییه‌کی که‌سیی و ڕامیاریی توندوتۆڵیان پێکهێنا و ئاڕشینۆڤ له‌ په‌ره‌دان و قوڵکردنه‌وه‌ی بۆچوونه‌ ئه‌نارکیستییه‌کان بە ماخنۆ کۆمه‌کیکرد.

ڕۆژی ٢ی مارچی ١٩١٧ پاش هه‌ش ساڵ و هه‌شت مانگ مانه‌وه‌ له‌نێو زیندان، ماخنۆ لەتەک زیندانییه‌ ڕامیاره‌کانی دیکە وه‌ک سه‌ره‌نجامی شۆڕشی فێبریوه‌ری ئازادبوو. پاش به‌سه‌ربردنی سێ (٣) هه‌فته‌ له‌ مۆسکۆ لەتەک ئه‌نارکیسته‌کانی ئه‌وێنده‌رێ، ماخنۆ گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ هولیای پۆله‌. وه‌ک تاقه‌ زیندانییەک که‌ به‌هۆی شۆڕشه‌وه‌ بۆ نێو خێزانه‌که‌ی گه‌ڕایه‌وه‌، به‌ شێوه‌یه‌کی تایبه‌ت له‌نێو شارۆچکه‌که‌ی لە ماخنۆ ڕێزده‌گیردرا. پاش ساڵانێک له‌ زیندانییبوون و ئەشکەنجە، ماخنۆ وه‌ک هه‌رزه‌کارێکی چالاکی بێپێشینه‌ نه‌گه‌ڕایه‌وه‌، به‌ڵکو وه‌ک ئه‌نارکیستێکی په‌روه‌ردەبوو‌ و جه‌نگاوه‌ر هاوڕای بیرۆکەی بەهێز لەبارەی ململانێی کۆمه‌ڵایه‌تیی و ڕامیاریی شۆڕشگێڕانه‌ گەڕایەوە، ئەو بیرۆکانەی که‌ ده‌ستبه‌جێ بۆ پیاده‌کردن ده‌گونجان. ماخنۆ کاتێک که‌ له‌ هولیای پۆله نیشته‌جێبوو، به‌زوویی خۆی بۆ کاری شۆڕشگێڕانه‌ ته‌رخانکرد. ئه‌ندامه‌کانی دیکەی گروپه‌ ئه‌نارکیستییه‌که‌ و ژماره‌یه‌کی زۆر له‌ جوتیاران چوونە سه‌ردانی ئەو. پاش گۆڕینه‌وه‌ی بۆچوون و تێروانین لەتەک ئەوان، پێشنیاری ده‌ستبه‌جێ ده‌ستکردن به‌ کاری ڕێکخراوه‌یی بۆ گرێدانه‌وه‌ی جوتیارانی هولیای پۆله‌ و ده‌وروبه‌ری لەتەک گروپه‌ ئه‌نارکیسته‌کان. ڕۆژی ٢٨-٢٩ی مارچ به‌ سه‌رپه‌رشتکا‌ری ماخنۆ یه‌کێتی جوتیاران پێکهات. پاشان له‌نێو گوند و شارۆچکه‌کانی دیکەی ناوچه‌که‌ یه‌کێتی له‌و چه‌شنه‌ی ڕێکخست. ماخنۆ ڕۆڵێکی سه‌رکه‌وتوو و به‌رچاوی لەنێو‌ مانگرتنی کرێکارانی دارتاشی و کانه‌کان له‌نێو کارخانه‌یه‌ک، که‌ هی پیره‌ خاوه‌نکاره‌ پێشووییه‌که‌ی خۆی بوو (ئەو تێکشکانه‌ ئاوای له‌ خاوه‌نکاره‌کانی دیکە کرد، مل به‌ داخوازی کرێکاره‌کانیان بده‌ن).‌ هه‌مان کات جوتیاره‌کان ئاماده‌نه‌بوون به‌ خاوه‌ن زەمینەکان کرێ بده‌ن[١].

ئه‌نجوومه‌نه‌ ناوچه‌ییه‌کانی جوتیاران له‌ ناوچه‌ی هولیای پۆله‌ و ناوچه‌کانی دیکە ڕاگه‌یێندران، ھەر ئاوا  ڕۆژی ٥-٧ی ئۆگوست کۆنگرەی هه‌رێمیی له‌ کاتێرینۆسلاڤ Katerinoslav بڕیاریدا، سه‌رله‌نوێ له‌نێو سۆڤییه‌ت و کۆمونە‌کانی جوتیاران و نوێنه‌رانی کرێکاران یه‌کێتییه‌ جوتیارییه‌کان ڕێکبخاتەوە.

به‌و شێوه‌یه‌ ماخنۆ و هاوکاره‌کانی “به‌هیوای خێراکردنی ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی دارایییه‌ گه‌وره‌کان”، پرسه‌ ڕامیاریی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کانیان لەتەک ژیانی ڕۆژانه‌ی خه‌ڵکی ئامێتەکرد.[٢] له‌ هولیای پۆله‌، بەراورد بە شوێنه‌کانی دیکە شۆڕش خێراتر ده‌بزووت (بۆ نموونه‌، له‌ کاتێکدا که‌ سۆڤیه‌تی ئه‌لێکساندرۆڤسک Aleksandrovsk له‌ پیترۆگراد‌ ڕۆژانی جولای له‌ کاره‌کانی فەرمانداریی کاتیی پشتیوانیانده‌کرد، به‌ڵام له‌ هولیای پۆله‌ بۆ هاوده‌نگیی و پشتیوانیکردنی سه‌ربازانی یاخی و کرێکاران کۆبوونه‌وه‌یه‌ک دەکرێت). جوتیاران له‌ گشت لایه‌که‌وه‌ بۆ به‌ده‌سهێینانی ڕێنوێنی و کۆمه‌ک له‌لایەن نێوەندە به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ نزیکه‌کانیان (بەڕێوەبەرایەتییە سەربەخۆکان/ Volosts)‌ به‌ره‌و (هولیای پۆله)‌ دەچوون. چینی جوتیاران ده‌یویست ده‌ستبه‌سه‌ر زه‌مینی زه‌ویداره‌ گه‌وره‌کان و کۆلاکه‌کان بگرێت. ماخنۆ ئەو داخوازییه‌ی لەنێو‌ یه‌که‌مین دانیشتنه‌کانی سۆڤیه‌ته‌ هه‌رێمییه‌کان پێشکه‌شکرد، ئه‌وه‌ی که‌ له‌ هولیای به‌رزکرایه‌وه‌. مانگی ئۆگوست، ماخنۆ گشت داراکان [موڵکدارە]‌ نێوخۆیی و جوتیاره‌ ده‌وڵه‌مه‌ندە‌کانی kulaks بانگهێشتکرد و هه‌موو به‌ڵگه‌نامه‌کانی دارایی زه‌وی، وڵاخ و ئامێری لە ئەوان سه‌ندنەوە. لیستی داراییه‌کان چێکراو و وه‌ک ڕاپۆڕتێک بۆ دانیشتنی سۆڤیه‌تی ناوچه‌که‌ و کۆبوونه‌وه‌ی هه‌رێمیی به‌رزکرایه‌وه‌. له‌وێدا لەسەر ئەوە بڕیاردرا، که‌ هه‌موو زه‌مینه‌کان و وڵاخ و ئامیره‌کان به‌یه‌کسانی دادەبه‌شێنرێن و دابه‌شکردنه‌که‌ش خودی خاوه‌نزه‌وییه‌کانیشی ده‌گرته‌وه‌. ئەوە‌ نێوەڕۆکی پرۆگرامی کشتوکاڵیی بزووتنه‌وه‌ی ماخنۆڤیستی بوو، واته‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی دارایی تایبەتی داراکان و کۆلاکه‌کان. هیچ کەس مافی ئەوەی نه‌بوو، زیاتر له‌وه‌ زه‌وی ھەبێت، که‌ ده‌توانێت به‌خۆی لەنێو کاربکات، بەبێ ئه‌وه‌ی که‌سێکی دیکە به‌کرێبگرێت. ئەوە‌ هه‌مووی به‌رهه‌ڵستکاری بوو بەرانبەر فەرمانداریی کاتیی که‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ پێدا‌گرییدەکرد، ئەو پرسانه‌ گشت کاری ئه‌نجومه‌نی دامه‌زرێنه‌رانن‌ Constituent Assembly. هه‌ر بەو جۆرە کۆمونه‌ ئازاده‌کان له‌سه‌ر  زەمین و دارایی خاوه‌نزوه‌وییه‌ کۆنه‌کان  پێکهاتن.

به‌شێوه‌یه‌کی چاوه‌ڕواننه‌کراو جێبه‌جێکردنی ئەو بڕیارانه‌ به‌هۆی به‌رهه‌ڵستیکردنی خاوه‌نزه‌وی و کۆلاکه‌کان ‌دواخرا، که‌ خۆیان ڕێکخستبوو و په‌یوه‌ندییان به‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی کاتییه‌وه‌ کردبوو. کاتێک که‌ جه‌نه‌راڵ کۆڕنیلۆڤ Kornilov هه‌وڵیدا بۆ سه‌ر پترۆگراد له‌شکرکێشیبکات و ده‌سه‌ڵات به‌ده‌سته‌وه‌بگرێت، سۆڤیه‌تی (هولیای پۆله‌) به‌ڕابەری ماخنۆ به‌ پێکهێنانی کۆمیته‌یه‌ک بۆ ڕزگارکردنی شۆڕش ده‌ستپێشخه‌ریکرد. ئامانجی سه‌ره‌کی چه‌ککردنی دوژمنه‌ نێوخۆییه‌کان (خاوه‌نزه‌وییه‌کان و سه‌رمایه‌داره‌کان و کۆلاکه‌کان) بوو، هه‌ر ئاوا هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی دارایی ئەوان له‌سه‌ر سامانه‌کانی خه‌ڵکی: زه‌مین و کارخانه‌ و کێڵگه‌کان و کارخانەکانی چاپه‌مه‌نی و شانۆکان و هیدیکەیش. ڕۆژی ٢٥ی سێپتێمبه‌ر کۆنگری بەڕێوەبەرایەتییە سۆڤیه‌ته‌کان و ڕێکخراوه‌کانی جوتیاران له‌ هولیای پۆله‌ ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی زه‌مینی داراکان و گۆڕینی به‌ دارای کۆمه‌ڵایه‌تی [گشتی] ڕاگه‌یاند. هێرش بۆ سه‌ر دارایی داراکان و جوتیاره‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌کان (لەنێوان ئەوانیش داگیرکه‌ره ‌ئاڵمانه‌کان) ده‌ستیپێکرد و دەستکرا به‌ لێسەندنەوەی دارایی داگیرکەران  ( زه‌مینداره‌ گه‌وره‌کان و داگیرکه‌ره ‌ئاڵمانه‌کان).

کاتێک که‌ فەرمانداریی ڤلادیمیر لێنین به‌هاری ساڵی دواتر ڕێکه‌وتننامه‌ی برێست لیتۆڤسک Brest-Litovskی واژۆکرد، چالاکییه‌کانی ماخنۆ ڕاگیران. ئەو ڕێکه‌وتننامه‌یه‌ به‌شێکی گه‌وره‌ی ئیمپراتۆری ڕوسی بەدیاریکراویی (ئۆکرانیا)ی لە بەرانبەر ئاشتی به‌ ئاڵمانیا و نه‌مسا به‌خشی. هه‌ر ئاوا ڕێکه‌وتننامه‌که‌ داگیرکردنی ئۆکرانیای له‌لایه‌ن هه‌ژمارێکی گه‌وره‌ی هێزی ئاڵمانی و نه‌مساوی‌ پەسەندکردبوو، که‌ سه‌راپای وڵاته‌که‌ی له‌ ماوه‌ی که‌متر لە سێ مانگ داگیرکرد. ماخنۆ له‌ پێکهێنانی یه‌که‌ سه‌ربازییه‌کان، که‌ هەزار و حەوت سەد (١٧٠٠) که‌سیان ده‌گرته‌خۆ، سه‌رکه‌وتوو بوو. بەڵام نه‌یتوانی به‌ داگیرکردنی هولیای پۆله‌ بەربگرێت. پاش کۆنگریسی ئه‌نارکیستان کۆتایی ئه‌پریلی هەمان ساڵ له‌ تاگانڕۆگ Taganrog، کۆنگرەکه‌ بڕیاری ڕێکخستنی یه‌که‌ی جه‌نگاوریی بچووکی پێکهاتوو له‌ پێنج (٥) تاکو ده‌ (١٠) جوتیار و کرێکار، کۆکردنه‌وه‌ی چه‌ک له‌ دوژمن و هه‌ڵخرانی ڕاپه‌ڕینی سه‌رتاسه‌ریی جوتیاران دژی هێزه‌کانی ئاڵمانیا و نه‌مسا و ناردنی گروپێکی بچووک بۆ ڕوسیای سۆڤیه‌تی به‌ پله‌ی یه‌که‌م بۆ ئه‌وه‌ی بزانرێت، که‌ له‌وێنده‌رێ شۆڕش و ئه‌نارکیسته‌کان له‌ژێر سایه‌ی بۆلشه‌ڤیکه‌کان لەتەک چی ڕووبەڕوون.

ماخنۆ یه‌کێک بوو له‌ گروپه‌که‌.  مانگی‌ جونی هەمان ساڵ ماخنۆ گه‌یشته‌ مۆسکۆ. ئەو ده‌ستوبرد چاوی به‌ هه‌ندێک له‌ ئه‌نارکیسته‌کانی ڕوسیه‌ (لەنێو ئەوان هاوه‌ڵی دێرینی خۆی ‘پیته‌ر ئارشینۆڤ’ ) که‌وت. بزاڤی ئه‌نارکیستی له‌ مۆسکۆ لاواز بووبوو، به‌هۆی هێرشی (چێکا) ده‌زگه‌ی ئاسایشیی بۆلشه‌ڤیکه‌کان Bolshevik secret service the Cheka مانگی ئه‌پریل بڕبڕه‌ی پشتی بزووتنه‌وه‌که‌ شکابوو، هەر بەو جۆرەش‌ ‌هێرشی ڕامیاریی چه‌پ بۆ سه‌ر بۆلشه‌ڤیکه‌کان تێکشکابوو. بۆ ماخنۆ که‌ له‌ ناوچه‌یه‌که‌وه‌ هاتبوو،‌ ئازادی ڕاده‌ربڕین و ڕێکخراوبوون شتێکی جێکه‌وته‌بوو، لاوازیی ئاستی چالاکیکردن بۆ ئەو شتێکی ته‌کانده‌ربوو. بۆ ئەو مۆسکۆ وه‌ک پایته‌ختی شۆڕشێکی کارتۆنیی بوو، کارخانه‌یه‌کی گه‌وره‌بوو که‌ لەنێو ئەو بڕیار و دروشمی‌ نێوەڕۆک خاڵیی تاک-پارتییەکی ڕامیاریی لەوێندەرێ‌ ده‌رده‌چوون، پارتییەک که‌ به‌هۆی ده‌ستبه‌سه‌رداگرتن و خۆسه‌پاندن خۆی گه‌یانده‌ پله‌ی فەرمانداریی.[٣] هه‌ر ئاوا ماخنۆ ئه‌نارکیستی ناسراو ‘پیته‌ر کرۆپۆتکین Peter Kropotkin’ی سەردانیکرد، له‌ته‌ک ئەو لەبارەی کاری شۆڕشگێڕانه‌ و بار و دۆخی ئۆکرانیا ڕاوێژیکرد.

کاتێک که‌ ماخنۆ له‌ مۆسکۆ بوو، ھەر ئاوا‌ لێنین Lenin دیت. ئەو دانیشتنه‌ به‌ ڕێکه‌وت بوو. ئەو بۆ به‌ده‌ستهێنانی مۆڵه‌تی مانه‌وه‌ و خواردنی خۆڕایی سه‌ردانی کرێملین Kremlin ده‌کات، له‌و سه‌ردانه‌ سه‌رۆکی کۆمیته‌ی سه‌رتاسه‌ریی ڕوسیه‌ی نێوەندی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سۆڤیه‌ته‌کان ژاکۆڤ م. سڤێردلۆڤ Jakov M. Sverdlov ده‌بینێت، هه‌ر ئه‌ویش چاوپێکه‌وتنی ماخنۆ و لێنین دەڕەخسێنێت. لێنین له‌ ماخنۆ دەپرسێت “جوتیاره‌کانی ناوچه‌که‌ت چۆن له‌ دروشمی گشت ده‌سه‌ڵات بۆ سۆڤیه‌ته‌کان له‌ دیهاته‌کان تێگه‌یشتوون؟ “، وەک ماخنۆ خۆی دواتر دەڵێت،‌ لێنین به‌ وه‌ڵامه‌کی ئەو سه‌ری سوڕده‌مێنێت ” جوتیاره‌کان به‌ شێوازی تایبه‌تیی خۆیان له‌و دروشمه‌ تێگه‌یشتوون. بەگوێرەی لێکدانه‌وه‌ی خۆیان. هه‌موو دەسەڵاته‌کان له‌ هه‌موو ناوچه‌ ژیارییه‌کان بۆ خودی جوتیاران و کرێکاران و چین و توێژە چەوساوەکانی دیکە دەگەرێنەوە، پێویسته‌ هه‌ست به‌ هه‌مان ده‌رکی هوشیاریی و لێهاتوویی خه‌ڵکی کرێکار بکرێت. جوتیاران له‌وه‌ تێگه‌یشتوون، که‌ سۆڤیه‌ته‌کانی کرێکاران و جوتیارانی دێهات، وڵات و ناوچه‌کان، بریتین له‌ ئامرازه‌کانی ڕێکخراوی شۆڕشگێڕانه‌ و خۆبەڕێوەبەرایه‌تییه‌ ئابوورییه‌کانی خه‌ڵکی جوتیار و کرێکار بۆ تێکۆشان دژی بۆرجوازی و بەکرێگیراوانی ئەو و سۆشیالیسته‌ ڕاستڕه‌و و فەرماندارییه‌ هاوبه‌شه‌که‌یان”.

لێنین له‌ وەڵامی ئەوە‌ ده‌ڵێت ” ده‌ی باشه‌، که‌واته‌ جوتیارانی ناوچه‌که‌ت تووشی ئه‌نارکیزم بوون!”[٤] دواتر لە درێژەی‌ گفوگۆکە، لێنین  ده‌ڵێت “ئایا ئه‌نارکیسته‌کان له‌نێو که‌تواری دونیای هاوچه‌رخ، هه‌رگیز ددان به‌ که‌مایه‌تیبوونی خۆیان ده‌نێن؟ بۆچی هیچ کاتێک بیر لە ئەوە ناکه‌نه‌وه‌”. ماخنۆ له‌ وەڵامدا ده‌ڵێت ” هاوڕێ لێنین، بەڵام پێویسته‌ من بە تۆی ڕابگه‌یێنم، ئه‌و پاگانده‌یه‌ت، که‌ ئه‌نارکیسته‌کان له‌ که‌تواری دونیای هاوچه‌رخ تێناگه‌ن، ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌وان په‌یوه‌ندییه‌کی که‌توارییان لەتەک دونیای ھاوچەرخ نییه‌ و …تد، له‌ بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌. ئه‌نارکۆ کۆمونیسته‌کان له‌ ئۆکرانیا … ئه‌ناکۆ-کۆمونیسته‌کان ده‌ڵێم، بۆ ئه‌وه‌ زۆر به‌ڵگه‌یان به‌ده‌سته‌وه‌داوه‌، که‌ ڕیشەیان له‌نێو کەتواری ئێستا داکوتاوه‌. سه‌راپای تێکۆشانی شۆڕشگێڕه دێهاتنشینه‌‌کانی ئۆکرانیا دژی کۆبوونەوەی نێوەندیی Central Rada له‌ژێر ئاراستە‌ی ئه‌نارکۆ کۆمونیسته‌کان به‌ زۆری و به‌ڕاده‌یه‌کیش سۆشیالیسته‌ شۆڕشگێڕه‌کان بەڕێوەبراوه‌ … بۆلشه‌ڤیکه‌کانی تۆ بۆ ده‌رمانیش لەنێو‌ دێهاته‌کانی ئێمه‌ بوونیان نییه‌. به ‌جۆرێک که‌ کاراییان تاکو ڕاده‌ی نه‌بوون دابه‌زیوه‌. نزیکه‌ی گشت ئه‌نجومه‌نه‌کانی جوتیاران و کۆمونه‌کان له‌ ئۆکرانیا به‌ هه‌ڵخرانی ئه‌نارکۆ کۆمونیسته‌کان پێکهاتوون. تێکۆشانی چه‌کدارانه‌ بەرانبەر دژه‌-شۆڕش به‌گشتی و بەرانبەر به‌ هێرشی لەشکری نه‌مسا و ئاڵمانیا به‌تایبه‌ت به ‌ئاراستە‌ی ڕێکخراوه‌یی ئه‌نارکۆ کۆمونسیته‌کان سەریھەڵداوە و مەیسەربووه‌. به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌وه‌‌ بۆ پارتییە‌که‌ی تۆ هیچ گرنگ نییه‌، تاکو به‌هۆی ئەو گشته‌وه‌ باوه‌ڕ بە ئێمە بدات، به‌ڵام ئەوانه‌ ڕاستین و تۆ ناتوانیت لە ئەوانە نکۆڵیبکه‌یت. من ئاوای بۆ دەبیم، کە تۆ ئه‌وه‌ باش ده‌زانیت، هێزی چالاک کێیە و توانای جه‌نگینی هێزه‌ خۆبه‌خشه‌ شۆڕشگێڕه‌کانی ئۆکرانیا چییە. به‌بێ هۆ نییه‌، که‌ تۆ ڕاتگه‌یاند به‌شێوه‌یه‌کی پاڵه‌وانانه‌ له‌ دەستکه‌وته‌ شۆڕشگێڕییه‌ هاوبه‌شه‌کان پێداگریییانکردووە. لەنێو ئه‌وانه‌ لایەنی کەم نیوه‌یان له‌ژێر ئاڵای ئه‌نارکیستی جه‌نگیون ….

گشت ئەوانه‌ نیشانیده‌ده‌ن، که‌ تۆ چه‌نده‌ به‌ هه‌ڵه‌ چوویت، هاوڕێ لێنین، بەگوێرەی ئه‌وه‌ی که‌ پێی ئێمه‌ ئه‌نارکۆ کۆمونیسته‌کان له‌سه‌ر زه‌وی نییه‌، ئه‌وه‌ی که‌ هه‌ڵوێستمان بۆ ئێستا خه‌مناکه‌، ئه‌وه‌ی که‌ خه‌ون به‌ داهاتووه‌وه‌ ده‌بینین”. ئه‌وه‌ی کە من له‌نێو ئەم چاوپێکه‌وتنه‌ بە تۆی دەڵێم، له‌به‌رئه‌وه‌ی که‌ ڕاستییه‌، وەڵام وه‌رناگرێت. ئه‌وه‌ی که‌ من لێرەدا بۆ تۆی دەردەخەم، پێچه‌وانه‌ی ئه‌و سه‌ره‌نجامه‌یه‌، که‌ تۆ له‌باره‌ی ئێمه‌ به‌ده‌ستتهێناوه‌. هه‌موو که‌س ده‌توانێت، ئه‌وه‌ ببینێت، که‌ ئێمه‌ لەنێو‌ کەتواری ئێستا ڕێشەمانداکوتاوه‌، ئه‌وه‌ی که‌ کارده‌که‌ین و به‌دوای کۆمەڵە ئامرازێک بۆ به‌ده‌سیھینانی داهاتوو ده‌گه‌ڕێین، له‌ ڕاستیدا ئێمه‌ به‌ په‌یگیرییه‌وه‌ لەتەک ئه‌و گرفته‌ کارده‌که‌ین”. لێنین له‌ وەڵامدا ده‌ڵێت “له‌وانه‌یه‌ من هه‌ڵه‌ ببم”. [٥]

بۆلشه‌ڤیکه‌کان لە گه‌ڕانه‌وه‌ی ماخنۆ بۆ ئۆکرانیا کۆمەکده‌ده‌ن. ئەو به‌ دژوارییه‌کی زۆرەوە گه‌شته‌که‌ی ئه‌نجامدا. جارێکیان خه‌ریکبوو ماخنۆ بکوژرێت. له‌لایه‌ن هێزه‌کانی ئاڵمانیا و نه‌مساوه‌ گیرا و له‌و کاته‌دا نامیلکه‌ و بڵاوکراوه‌ی ئازادیخوانه‌ی لەتەک خۆی هەڵگرتبوو. دانیشتوویه‌کی جوله‌که‌ی هولیای پۆله‌، که‌ ماوه‌یه‌ک بوو ماخنۆی ده‌ناسی، توانی به‌ پێدانی بڕه‌پاره‌یه‌کی زۆر بە هێزەکانی ئامڵمانیا و  نەمسا بۆ ئازادبوونی، ماخنۆ لە مردن بیپارێزێت. کاتێک که‌ گه‌ڕایه‌وه‌ هولیای پۆله‌، ده‌ستیکرد به‌ ڕێکخراوکردنی به‌رهه‌ڵستی دژ به‌ هێزه‌ داگیرکه‌ره‌کانی نه‌مسا و ئاڵمانیا و ڕژێمه‌ به‌کرێگیراوه‌که‌یان به‌سه‌رۆکایه‌تی هیتمان سکۆرۆپادسکی Hetman Skoropadsky. ده‌توانرێت بگوترێت بزاڤی ماخنۆڤیستی  بە دەستپێکردنی به‌رهه‌ڵستی سه‌ریهه‌ڵداوه. ماخنۆ  جولای ١٩١٨تاکو ئۆگوستی ١٩٢١ تێکۆشانی ئازادیخوازانه‌ی چینی کرێکاری دژ به‌ هه‌موو چه‌وسێنه‌ران، چ بۆلشه‌ڤیک و سپییه‌کان (دژه‌-شۆڕش) چ ناسیونالیسته‌کان سه‌رکردایه‌تیکردووه‌. له‌نێو ڕه‌وتی ئەو تێکۆشانە‌ توانی خۆی وه‌ک “سه‌رکرده‌یه‌کی گه‌ریلایی لێهاتوو و به‌توانا” بسه‌لمێنێت.[٦]

پاش تێکشکانی بزاڤی ماخنۆڤیستی‌ ١٩٢١، ماخنۆ بۆ ئۆروپای خۆراوایی دوورخرایه‌وه‌. ساڵی ١٩٣٤ له‌ پاریس ته‌مه‌نی ئەو کۆتاییهات، هه‌ر له‌وێش دواسه‌ته‌کانی ژیانی خۆی به‌سه‌ربردن. هه‌ر ئاوا له‌وێدا وه‌ک چالاکێکی بزاڤی ئه‌نارکیستی مایه‌وه‌ و شمشێره‌که‌ی گۆڕی به‌ پێنووس (به‌کاربردنی ده‌ربڕینێکی ڕه‌نگینی ئه‌لێکسانده‌ر سکیردا Alexander Skirda). ماخنۆ به‌ گۆتار له‌نێو ڕۆژنامه‌ ئه‌نارکیستییه‌ جۆراوجۆره‌کان و به‌تایبه‌ت له‌ ده‌نگی کرێکار Dielo Truda به‌شداریکرد، که‌ بڵاوکراوه‌یه‌کی ئه‌نارکیست-کۆمونیست بوو و له‌ پاریس له‌لایه‌ن (پیته‌ر ئارشینۆڤ) ده‌رده‌کرا، زۆرێک له‌و گۆتارانه‌ له‌نێو پەرتووکێک به‌ناوی (تێکۆشان دژی ده‌وڵه‌ت و گۆتاره‌کانی دیکە)، بڵاوکرانه‌وه‌. ماخنۆ له‌نێو بزاڤی ئه‌نارکیستی تاکو کۆتایی ژیانی چالاک مایه‌وه‌.

نێستۆر ماخنۆ ساڵی ١٩٢٧ له‌ پاریس ئه‌نارکیسته‌ ناسراوه‌کانی ئیسپانیا بوێناڤێنترا دوڕوتی Buenaventura Durruti و فرانسیسکۆ ئاسکازۆ Francisco Ascaso دیتن. ئەو له ئە‌وه‌ داکۆکیدەکرد “‌بار و دۆخ بۆ شۆڕشی پێکهاته‌ به‌هێزی ئه‌نارکیستی له‌ ئیسپانیا زۆرتر له‌بارتره‌، تاکو له‌ ڕوسیه‌”، له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ نه‌ک ته‌نیا له‌وێنده‌رێ پرۆلیتاریا و جوتیاران دارای نەریتی شۆڕشگێڕانه‌ بوون، به‌ڵکو له‌به‌رئه‌وه‌ش که‌ پێگه‌یینی ڕامیاریی له‌نێو کاردانه‌وه‌کانی ده‌بینرا، ئه‌نارکیسته‌کانی ئیسپانیا ده‌رکی ڕێکخراوه‌ییان هه‌بوو، ئه‌وه‌ی که‌ ئێمه‌ له‌ ڕوسیه‌ نه‌مابوو. ڕێکخراوبوونێک، که‌ سه‌رکه‌وتنی له ‌هه‌ناوی هه‌موو شۆڕشه‌کان مسۆگه‌رده‌کرد”. ماخنۆ چالاکییه‌کانی گروپی ئه‌نارکیستی هولیای پۆله‌ و ڕوداوه‌کانی ئۆکرانیای شۆڕشگێری هه‌ژمارکرد “کۆمونه‌ کشتکارییه‌کانمان یه‌کێک بوون له‌ نێوەنده‌ زیندووه‌ ئابووریی و ڕامیارییه‌کانی سیسته‌مه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌که‌مان. کۆمەڵە‌کان به‌ بنه‌مای خۆپه‌رستی تاکگه‌رایی پشتئه‌ستوور نه‌بوون، به‌ڵکو به‌ سه‌ره‌تاکانی هاوپشتی نێوخۆیی و ناوچه‌یی و سه‌رتاسه‌ری پشتیانبه‌ستبوو. به‌ هه‌مان شێوه‌ ئه‌ندامانی کۆمەڵه‌کان هه‌ستیان به‌ هاوپشتی نێوان خۆیان ده‌کرد، کۆمەڵه‌کان لەتەک یه‌کدی یه‌کییانگرتبوو. ئه‌وه‌ی که‌ بەرانبەر سیسته‌مه‌که‌مان له‌ ئۆکرانیا دەگوترا، ئه‌وه‌بوو، که‌ ناتوانێت به‌رده‌وامبێت، له‌به‌رئه‌وه‌ی ته‌نیا له‌ جوتیاران پێکهاتبوو. ئەوە‌ ڕاست نه‌بوو. کۆمەڵه‌کانمان تێکه‌ڵه‌یه‌ک بوون له‌ کرێکارانی کشتوکاڵی (کێڵگه‌یی) و پیشه‌سازی و ته‌نانه‌ت هه‌ندێکیان ته‌نیا پیشه‌سازیی بوون. ئێمه‌ گشت جه‌نگاوه‌ر و کرێکار بووین. کۆمه‌ڵه‌ی گه‌لیی بریاره‌کانی ده‌رده‌کرد. له‌نێو ژیانی سه‌ربازی له‌ نوێنه‌رانی گشت ده‌سته‌ گه‌ڕیلاکان کۆمیته‌ی جه‌نگی پێکهاتوو و سه‌رپه‌رشتیده‌کرد. بۆ به‌ ئامانجگه‌یاندن، هه‌موو که‌سێک له‌نێو کاری هەروەزیی به‌شداریکرد، تاکو له‌ سه‌رهه‌ڵدانی توێژی به‌ڕێوه‌به‌ران و ئه‌وانه‌ی که‌ ده‌سه‌ڵات پاوانده‌که‌ن، ڕێگریرییکرێت. ئێمه‌ لە پرۆسێسی ئەنجامدانی ئەو پرسەش سه‌رکه‌تووبووین.” [٧]

ساڵی ١٩٣٦ لەتەک ده‌ستپێکی جه‌نگی نێوخۆ و شۆڕش له‌ ئیسپانیا، ژماره‌یه‌ک له‌ جه‌نگاوه‌رانی سوپای یاخی ماخنۆ چوون بۆ جه‌نگین لەنێو‌ ستوونی دوڕوتی Durruti column. بەڵام بەداخەوە، مه‌رگی ماخنۆ ساڵی‌ ١٩٣٤ له‌ دوا پەیامە‌که‌ی بۆ دوو ئیسپانی ڕێگربوو “ماخنۆ هه‌رگیز جه‌نگینی ڕه‌دنه‌کردۆته‌وه‌. ئه‌گه‌ر زیندووبم، کاتێک که‌ تیکۆشانه‌که‌تان ده‌ستپێده‌کات، لەتەکتان ده‌بم”. له‌ { Paz, Op. Cit., p. 90} وه‌رگیراوه‌.

چالاکیی هه‌ره‌ دیاری ماخنۆ له‌نێو دوورخراوگه‌ کۆمه‌ڵه‌که‌ی بوو، ‌هاوڕا و داکۆکی له‌ سه‌کۆی ڕێکخراوەیی کۆمونیزمی ئازادیخواز‌ the Organisational Platform of the Libertarian Communists ناسراو به‌ سه‌کۆ Platform، دەکرد. سه‌کۆ هه‌وڵیدا هەرچی له‌نێو شۆڕشی ڕوسیه‌ هه‌ڵه‌بوو، لێکبداته‌وه‌ و پێشنیاری ڕێکخراوی ئه‌نارکیستی پته‌وتری بۆ‌ داهاتوو کرد. ئەو بۆچوونه‌ پاش بڵاوبوونه‌وه‌ی مشتومڕێکی توندی لەتەک زۆربه‌ی ئه‌و ئه‌نارکیستانه‌ی که‌ ڕه‌تیانده‌کرده‌وه،‌ به‌ڕێخست. هه‌رچه‌نده‌ ماخنۆ تاکو کاتی مردنی ساڵی ١٩٣٤ وه‌ک ئه‌نارکیستێک مایه‌وه‌، بەڵام ئەو تێڕوانین گۆڕینه‌وه‌یه‌ به‌زۆری بوو به‌ هۆی مشتومڕی توند و تاکو ڕادەیەک ئەوی له‌ هه‌ندێک له‌ هاوه‌ڵه‌کانی ته‌ریکخسته‌وه‌، له‌وانه‌ ڤۆلین، که‌ دژی سه‌کۆ (پالتفۆڕم) بوو.

به‌ره‌به‌یانی ڕۆژی ٢٥جولای ١٩٣٤ ماخنۆ مرد و سێ ڕۆژ دواتر جه‌سته‌که‌ی سوتێنرا و خۆڵه‌مێشه‌که‌ی لەنێو‌ گۆزه‌یه‌ک له‌ پێر لەشەیز Père Lachaise گۆڕستانی کۆمونه‌ی پاریس خرایە ژێر خاک. پێنج سه‌د  (٥٠٠) که‌س له‌ هاوڕێیانی ڕوس و فه‌ره‌نسی و ئیسپانی و ئیتالی ئاماده‌ی به‌ڕێکردنی ته‌رمه‌که‌ی ماخنۆ بوون، له‌وانه‌ ئه‌نارکیستی فه‌ره‌نسی پییه‌ر بێسنارد  Pierre Besnard و ڤۆلین Voline قسه‌یانکرد، ڤۆلین ئەو هه‌له‌ی بۆ ڕه‌تکردنه‌وه‌ی پاگه‌نده‌ی دژه‌ سامیگه‌رایی anti-Semitism ماخنۆ، کە بۆلشه‌ڤیکه‌کان دژی ماخنۆ هەڵیانبەستبوو، قۆسته‌وه‌. هاوسه‌ره‌که‌ی ماخنۆ، هالینا Halyna قسەیکرد. بەو جۆره‌ ژیانی یه‌کێک له‌ جه‌نگاوه‌ره‌کانی ئازادی چینی کرێکار کۆتاییهات.

وشه‌کانی دووروتی Durruti بۆ ماخنۆ سه‌رنجڕاکێشترین بوون ” ئێمه‌ هاتووین سڵاو له‌ تۆ بکه‌ین، تۆی سیمبۆلی گشت ئه‌و که‌سه‌ شۆڕشگێڕانه‌ی، که‌ له‌پێناو که‌توارییکردنی هزره‌ ئه‌نارکیستییه‌کان له‌ ڕوسیه‌ جه‌نگین و گیانیانبه‌ختکرد. هه‌ر ئاوا بۆ ده‌ربڕینی ڕێزی خۆمان بەرانبەر خەزێنەی ئه‌زموونی ئۆکرانیا، هاتووین “. [٨]

—————————————————————

په‌راویزه‌کان:

  1. Michael Malet, Nestor Makhno in the Russian Civil War, p. 4
    2. Michael Palij, the Anarchism of Nestor Makhno, p. 71
    3. David Footman, Civil War in Russia, p. 252
    4. Nestor Makhno, My Visit to the Kremlin, p. 18
    5. Nestor Makhno, Op. Cit., pp. 24-5
    6. David Footman, Op. Cit., p. 245
    7. Quoted by Abel Paz, Durruti: The People Armed, p. 88-9
    8. Quoted by Abel Paz, Op. Cit., p. 88

کۆکراوەی کاره‌کانی ‌ نێستۆر ماخنۆ

The ABC of the Revolutionary Anarchist. (1932).
The Anarchist Revolution
Letter to the Spanish Anarchists. (1932).
In Memory of the Kronstadt Revolt.
(1926).
Mahkno’s Response to Malatesta
May Day, (1928). Dyelo Truda. No. 36, p. 2–3. 01 May 1928.
My Visit To The Kremlin
On the History of the Spanish Revolution of 1931 and the Part Played by the Left and Right-Wing Socialists and the Anarchists. (1933).

Summons: A Poem by Makhno
The Struggle against the State and Other Essays
To the Jews of All Countries. (1927).
Great October in the Ukraine. (1927).

سه‌رچاوه‌:

   http://libcom.org/history/makhno-nestor-1889-1934

* مەبەست لە وەرگێڕانی ژیاننامەی ماخنۆ، ناساندنی کەسایەتی شۆڕشگێڕانە و ئاشناکردنی خوێنەرانی کوردە بە چالاکی و نووسینەکانی ئەو، نەک پیرۆزکردن و بەبتکردنی کەسایەتییەکی شۆڕشگێڕ، چونکە هاودەمی ئەو هەزاران شۆڕشگێڕی گومناو بە خوێن و تێکۆشانی خۆیان ئەو زەمینەیان لەبارکردووە، تاکو نێستۆر ماخنۆ و دەیانی وەک ئەو بتوانن خامەکانیان ئازادانە هزر و بۆچوونیان دەرببڕن؛ بەواتایەکی دیکە، ئەگەر هەوڵ و تێکۆشانی ئەو هاوڕێ گومناوانە نەبووایە، نووسینەکانی نێستۆر ماخنۆ و کەسانی دیکەش نەدەهاتنەبوون. و.ک

** ھەر ئاوا، مەبەست لەم وەرگێرانە، پەردەھەڵماڵینە لە ڕووی پاگەندە و درۆ و دەلەسەی سەرانی بۆلشەڤیکەکان و پاشرەوانی بۆلشەڤیزم، کە (نێستۆر ماخنۆ) بە چەتە و ڕێگر ناودەبەن.

*** لە چەند ساڵی ڕابوردوو چەند سریاڵی تەلەفزیۆنی و فێلم لەبارەی ژیان و دەردیسەری و چالاکی و بیرۆکەکانی ماخنۆ دروستکراون، کە ئەگەر گرفتەکانی ڕۆژگار بواربدەن، لەتەك ھاوڕێیانی دیکە ھەوڵی وەرگێرانی ژێرنووسینی فیلم و سریاڵەکان دەدەین، تاکو ڕووی ڕاستەقینەی ڕامیاریی و ئابووریی و بەڕێوەبردن و دیکتاتۆریی بۆلشەڤیکەکان بۆ شەیدانای کۆمەڵی سۆشیالیستی و کۆمونیستی دەربکەوێت، کە ھیچ کات لە ڕیفۆرمەکانی بیسمارک و خۆماڵیکردنەکانی سەدام و بەعس واوەتر نەچوون و بەڕێوەبەرایەتیی دیکاتتۆرییانەی بۆلشەڤیکەکان، کودەتایەک بوو بەسەر ڕاپەڕینی ئۆکتۆبەری ١٩١٧ی  سەراسەری ڕوسیە و بە پارەی ئیمپراتۆریی پڕووس و بە قۆستنەوەی خۆشباوەڕیی خەڵک بە بەرزکردنەوەی کاتیی دروشمەکانی سەرەتای ڕاپەڕین و لەنێوبردنی کۆمیتەکانی خۆبەڕێوەبەریی کارخانەکان لەلایەن کرێکارانی سۆشیالیست و دەستەمۆکردن و کەوڵکردنی سۆڤیەتەکان و  بە سەرکوتکردن و کۆمەڵکوژیی راپەڕیوانی کڕۆنشتات و لە پشتەوە خەنجەردان لە ماخنۆڤیستەکانی ئۆکرانیا بە دەسەڵاتگەییشتن و مانەوە و سەپاندنی (ئیمپراتۆریی سرووشوەرگرتووی خۆیان لە ئیمپراتۆریی پڕووس و ڕیفۆرمەکانی بیسمارک) مسۆگەرکرد و (ڕێکه‌وتننامه‌ی برێست لیتۆڤسک Brest-Litovsk) ناچاریی نەبوو، بەڵکو بەرەنجامی بەڵێن و پاداشتدانەوەی (٢٦ ملیۆن مارکەکەی ئیمپراتۆریی ئاڵمانیا) بوو و ھەر ئاوا  لێدان و لەنێوبردنی بزووتنەوەی کۆمونەخوازی جوتیاران و کرێکارانی ئۆکرانیا بوو، (ھەر وەک کۆمەڵکوأکردنی ڕاپەڕینەوەی دەریاوانان و دانیشتووانی کڕۆنشتات کە زۆرینەیان کۆمونیست و تەنانەت ئەندامی بۆلشەڤکی بوون و لە دژە-شۆڕشی بۆلشەڤیکەکان تێگەییشتوبوون)، تاکو بەردەوامی شۆڕشی جوتیاران و کرێکارانی ئۆکرانیا و دەریاوانانی کڕۆنشتات و مانگرتنی کرێکارانی پترۆگراد سەرتاسەری ڕوسیە نەگرێتەوە و ئیمپراتۆریی بۆلشەڤیکی لەنێونەچێت و بۆلشەڤیکەکان بە دێوجامەی “دیکتاتۆریی پڕۆلیتاریا” دیکتاتۆریی و ملھوڕیی پارتییەکەی خۆیان بە نووکی سەرەنێزە بەسەر ژنە-کرێکارانی ڕاپەڕیوی ڕستن و چنین و یاخیبوونی سەربازان و سۆڤیەتەکانی کرێکاران و کۆمیتەکانی کارخانەکان بسەپێنن. (و.ک) https://www.youtube.com/watch?v=oaRrMPg7sFI

بۆ کەسانێک کە لە دوای بەڵگە مێژووییەکانی ڕوداوەکانی ١٩١٧-١٩٢٣ دەگەرێن و دەخوازن “چەتەگەریی” نێستۆر ماخنۆ) و “شۆڕشگێڕیی” بۆلشەڤیکەکان و لەنێو ئەوانیش (لێنین و ترۆتسکی و ستالین) بزانین، دەتوانن تەماشای ئەم دۆکومێنتەرییە بکەن و سەدان تۆمار و بەڵگەی دیکە دژی پڕۆپاگەندەی کڕێملین پەیدابکەن : https://www.youtube.com/watch?v=gIqvip1z91I

* ئەم وەرگێڕانە پێشتر لەنێو کەشکۆڵی دووەمی پەرتووکی (خەونە یاخییەکان) بڵاوکراوەتەوە : http://bit.ly/2kZN3Kj